چهره‌پرداز
چهره‌پرداز، گریمور یا مسئول گریم فردی است که آرایش چهره بازیگران برای حضور در نمایش‌های تلویزیونی، سینمایی یا تئاتری را بر عهده دارد. چهره‌پردازی از سال ۱۹۸۱ تبدیل به یکی از موارد جایزه اسکار گردیده‌است. هم‌اکنون در کشور آموزشگاه‌های بسیاری به آموزش گریم به هنرجویان می‌پردازند.
تاریخچه
هنر گریم در جهان قدمتی طولانی دارد و به دوران مصر باستان بازمی‌گردد و هنگام آماده شدن برای بسیاری از آیین‌های سنتی یا مذهبی از آن استفاده می‌شد. گریم واژه‌ای فرانسوی و به معنای هر گونه تغییر در چهره، دست، پا و سایر اعضای بدن برای تبدیل چهره شخص به آنچه مد نظر طراح است.
کار گریم در تئاتر به گریم نمایش معروف است که به معنای ایجاد پوششی موقت بر چهره و بدن بازیگر برای دستیابی به شخصیتی جدید است. در واقع گریم نمایش برای برطرف کردن عدم هماهنگی خصوصیات جسمانی چهره و بدن بازیگر با نقش مورد نظر و ایجاد شرایط مناسب جهت رویت و بیان حالات چهره و بدن بازیگر در عرصه نمایش است.
چهره‌پرداز از سبک‌های مختلف آرایش صورت و مو استفاده می‌کند تا افراد را برای قرار گرفتن در مقابل دوربین سینما و تلویزیون آماده کند. چهره‌پردازی انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
- چهره‌پردازی ساده: در حقیقت نوعی پرداخت معمول و ساده است که ظاهر اساسی صورت را تغییر نمی‌دهد.
- متوازن‌سازی یا چهره‌پردازی اصلاحی: در واقع وظیفه این نوع چهره‌پردازی، کم کردن اثر جلوه‌های ناخوشایند و افزون‌سازی ویژگی‌های خوب و متعادل‌سازی اعضای صورت است.
- چهره‌پردازی برای شخصیت‌سازی: تغییر دادن ظاهر بازیگر طوری که با شخصیت مورد نظر سازگار باشد.
در گریم و چهره‌پردازی معمولا طراح و مجری گریم وجود دارد. طراح گریم فردی است که تخصص علمی و عملی و تجربه کافی در زمینه گریم دارد و مسئولیت طراحی شخصیت‌های مورد نظر با اوست و همه مراحل اجرای گریم توسط مجریان گریم زیر نظر و با هماهنگی او انجام می‌شود. همچنین بر اساس نوع نمایش و درخواست کارگردان (سفارش دهنده) ساخت و سازها از جمله: ماسک، سر بریده، قطعات مختلف صورت و اعضای بدن، پوسته سر، بافت ریش و سبیل و کلاه‌گیس و جلوه‌های ویژه گریم را طراحی و تحت نظارت او تهیه و آماده می‌شوند. مجری گریم نیز انجام گریم چهره و بدن بازیگران بر اساس طرح طراح گریم را زیر نظر او انجام می‌دهد. مجری گریم باید دانش علمی و عملی کافی در زمینه گریم داشته باشد و بتواند به نحو احسن از مواد مخصوص گریم استفاده کند. در برخی کارها طراحی و اجرای گریم بر عهده یک چهره‌پرداز است.
چهره‌پردازان یا به تنهایی یا به عنوان دستیار یک چهره‌پرداز حرفه‌ای یا به عنوان عضوی از یک تیم بزرگ چهره‌پردازی کار می‌کنند. آن‌ها می‌توانند در تلویزیون، تئاتر، کنسرت، عکاسی‌ها، سالن‌های چهره‌پردازی و نمایشگاه‌های مد کار کنند. اغلب آن‌ها برای ورود به این کار باید دانش و تخصص لازم را از طریق تحصیلات آکادمیک یا دوره‌های تخصصی آزاد کسب کنند.
چهره‌پرداز ساعات کاری طولانی و نامنظمی دارد که بسته به نوع پروژه متفاوت است. معمولا کار او از صبح خیلی زود پیش از آغاز فیلم‌برداری تا پایان شب به‌ویژه در اجراهای زنده تلویزیونی، تئاترها یا کنسرت‌ها طول می‌کشد. محل کار چهره‌پرداز در استودیوهای فیلم و تلویزیون، اتاق‌های لباس پشت صحنه تئاتر یا در اتاق‌های موقت سر صحنه فیلم‌برداری است. او باید توانایی بدنی خوبی برای انجام کار ایستاده در ساعت‌های طولانی را داشته باشد.
وظایف چهره‌پرداز
چهره‌پرداز با نگاه کردن به یک فرد و استفاده از تکنیک‌های آرایشی و وسایل جانبی مانند انواع کلاه‌گیس‌ها، می‌تواند چهره متفاوت دیگری از او بسازد. همچنین می‌تواند انواع زخم‌ها و تغییرات مصنوعی در فرد ایجاد کند. بسته به نوع کار وظایف او عبارتند از:
- مشورت با کارگردان و شنیدن نظرات و ایده‌های او در خصوص نوع گریم‌ها
- بررسی و طراحی مدل‌های مو و آرایش متناسب با کار خود (متناسب با نوع فیلم، تئاتر، برنامه‌های تلویزیونی، کنسرت و برنامه‌های تبلیغاتی)
- آراستن و مدل دادن به مو
- استفاده مناسب از کلاه‌گیس‌ها، تکه‌های مو مصنوعی و کلاه‌های طاسی
- استفاده از پروتزهای آرایشی برای ایجاد چهره‌ای متفاوت از فرد
- یادداشت‌برداری و عکس‌برداری از مراحل و نتایج نهایی کار برای استفاده در دفعات بعدی
- آماده بودن برای تثبیت کردن یا انجام دوباره آرایش مو و صورت در حین کار فرد
- پاکیزه و منظم نگه داشتن محیط و ابزار کار
مهارت و توانمندی‌های مورد نیاز چهره‌پرداز
- خلاقیت و تخیل: برای ساختن چهره مورد نظر متناسب با داستان فیلم و تئاتر
- مهارت ارتباطی خوب: زیرا او در شغل خود با طراحان تولید، طراحان صحنه و لباس، مسئول نور و دوربین و بازیگران ارتباط کاری نزدیکی دارد.
- استقامت، صبر و تمرکز: چون برخی گریم‌ها بسیار سخت و پیچیده هستند، گاهی ساعت‌ها به طول می‌انجامند. گاهی نیز در طول گریم باید پیوسته نظرات کارگردان را در نظر بگیرد و در گریم تغییرات مد نظر او را اعمال کند. همه این کارها نیاز به صبر و تحمل زیادی دارد.
- توانایی تحمل فشار کاری زیاد: زیرا ساعات کاری او در برخی از پروژه‌ها بسیار طولانی خواهد بود.
- دقت بالا و توجه زیاد به جزئیات: کوچک‌ترین جزء صورت یا بدن بازیگر مورد توجه مخاطبان و تماشاچیان است. به‌ویژه در فیلم‌سازی که بسیاری از تصاویر از نماهای نزدیک گرفته می‌شود. بنابراین گریمور باید به جزئی‌ترین موارد در کارش توجه کند.
- توانایی کار تیمی خوب: برای به انجام رسیدن مطلوب کار
تحصیلات، آینده شغلی، بازارکار و فرصت‌های استخدامی چهره‌پرداز
داشتن مهارت و تجربه در شغل گریم بسیار مهم و کلیدی است. داشتن تحصیلات دانشگاهی مرتبط نیز در کسب موفقیت در این حوزه بسیار کمک کننده و مفید است. در سیستم آموزش عالی توجه ویژه‌ای به رشته گریم نشده و تنها در دانشگاه جامع علمی و کاربردی رشته گریم و ماسک در سطح کارشناسی وجود دارد. رده تحصیلات تکمیلی رشته گریم یا چهره‌پردازی در دانشگاه‌های کشور تعریف نشده است.
بسیاری از افرادی که وارد شغل گریم شده‌اند در آموزشگاه‌های آزاد دوره‌های تخصصی گریم و چهره‌پردازی را گذرانده‌اند. بسیاری از این آموزشگاه‌ها توسط گریمورهای مجرب کشور اداره می‌شود. چهره‌پرداز در شرکت‌های تولید فیلم، تلویزیون، شرکت‌های تئاتری، برگزارگنندگان کنسرت، سالن‌های چهره‌پردازی و نمایشگاه‌های مد استخدام می‌شود. همچنین امکان کار قراردادی و پروژه‌ای مانند یک پروژه فیلم‌سازی نیز برای او وجود دارد.
چهره‌پردازان اهل ایران
- مرتضی اردستانی
- افسر اسدی
- امیر اسکندری
- عبدالله اسکندری
- مجید اسکندری
- مسعود افشار
- امید گلزاده
- ایمان امیدواری