کلم بروکلی
کلم بروکُلی (با نام علمی: Brassica oleracea) گیاهی از خانواده شببوها یا چلیپائیان، بومی ایتالیا میباشد. نیازهای این گیاه شامل نور متوسط، محیط مرطوب، دمای محیط 15 تا 21 درجه سانتیگراد و خاک حاصلخیز با زهکشی خوب و مواد آلی بالا میباشد.
اعتقاد بر این است بروکلی اولین کلمی بوده است که از گونههای وحشی کلم پیچ استنتاج شده است که توسط مردم روم (ایتالیا) کشت میشده است. این گیاه در اوایل قرن ۱۴ به عنوان مارچوبه ایتالیایی یا کلم گل جوانهای معرفی گردید. این گیاه به عنوان یک سبزی مهم در طی سالهای ۱۹۳۰ شناخته شد و از سال ۲۰۰۰ میلادی تا کنون به عنوان مهمترین سبزی، از نظر ارزش غذایی، در بین سایر سبزیها معرفی میشود و درحال حاضر سبزی شماره یک دنیا نامیده میشود.
گیاهشناسی
بروکلی با کلم سبز نیز دارای تمامی مشخصات گیاهشناسی نباتات نام برده است فقط با این تفاوت که اولا اندام گل که تنها قسمت قابل استفاده این گیاه است سبز رنگ بوده و ثانیا بعد از برداشت گل مرکزی ،گلهای ثانویه نیز ظاهر می شود .بخش خوراکی گیاه بروکلی ساقه نرم و لطیف و جوانه های گل باز نشده هستند. این بخشها منبع خوبی از ویتامین A ،کلسیم و ریبوفلاوین یا B2 می باشد.بروکلی و گل کلم از نظر فیزیولوژیکی شبیه هم هستند . نهال بذری ان یک هیپوکوتیل سرخ رنگ عمودی تولید می کند .بعد از گذشت چند ماه برخی ریشه ها به طور عمودی در زمین فرو خواهند رفت و حتی تا عمق ۵/۱ -۲ متر می رسند .اما اکثر ریشه ها در عمق ۲۰ -۳۰ سانتیمتری واقع اند .ساقه آن معمولا بدون انشعاب بوده و روی ان برگ ها و گل به وجود می آیند . برگها ساده ، متناوب و بدون گوشواره اند .در بسیاری برگها گوشتی و متقارن هستند. گلها زرد روشن ،۴ کاسبرگ ،۶ پرچم ، ۲کارپول و ۴گلبرگ دارند.گلهای بروکلی تخمدان فوقانی دارند .جوانه ها سبز تیره بوده و به صورت بسته های سفت در بالای گیاه قرار دارند.چنانچه بروکلی در دمای حدود ۱۴ درجه سانتیگراد قرار گیرد گلهای اولیه سریعتر باز می شوند .گلها توسط زنبور عسل می توانند به مراتب بیشتر گرده افشانی کنند.میوه بروکلی به صورت خورجین است و در هر خورجین بین ۱۰- ۳۰ دانه وجود دارد.
دانه بروکلی ۱۰ روز طول می کشد تا جوانه بزند .بروکلی محصول فصل خنک است .این گیاه به عنوان محصول بهاره یا پاییزه کشت می شود ، اما این گیاه به سرما حساس است و صدمه می بیند .(توضیح:بذرهایی در مجموعه فردین کشت وارد کرده ایم که تا منفی ۲۸ درجه سانتی گراد را هم به خوبی تحمل می کند!)مخصوصا وقتی که گیاه کوچک است .بهترین زمان کاشت با دمای روزانه ۲۱- ۵/۱۵ درجه در روز و ۱۰- ۵/۱۵ درجه در شب است .دمای زیر صفر برای دوره های ۳۶ ساعته گیاه را از بین می برد و ادامه یافتن یک دوره ۳۰ ساعته گیاه را از رشد باز می دارد.استفاده از نشا وسعت عمل خوبی برای کنترل و تنظیم وقت برای بذر دار کردن بوته در اختیار ما قرار می دهد.دانه ها در حفره هایی کاشت می شوند و بعد از دو برگه شدن تنک شده و در گلدانهایی توربی کشت می شوند .معمولا ۵ هفته طول می کشد تا نشا اماده خروج از گلخانه شود.روش بذری برای محصولات اولیه پاییزه استفاده می شود.پرورش بذری در مزرعه بسیار پر خطر است زیرا ممکن است خاک خشک و سخت شود و مانع جوانه زنی بذرها گردد.برای جوانه زنی بذری باید خاک ترد و نرم باشد.گیاهان تولید شده در اب و هوای سرد پاییز معمولا رشد کندی و محصول کیفیت بالاتری می دهد.دما در تشکیل قسمت خوراکی بروکلی بر عکس کلم گل چندان موثر نیست. زمین مورد کاشت باید مانند زمین کلم گل دارای یک طبقه هوموس با اب کافی باشد.PH مناسب ان اندکی بالای ۶ است بروکلی در مقابل گرما حساستر از کلم گل است. احتیاجات کودی ان شبیه کلم گل بوده و پس از برداشت گل مرکزی می توان به عنوان کود سرک مقدار ۵۰ کیلوگرم ازت در هکتار به زمین داد تا افزایش محصول گلهای ثانوی را به همراه داشته باشد. طریقه کاشت ان مثل سایر کلمهاست و باید در مرحله اول خزانه گرفت و سپس به زمین اصلی منتقل کرد.انواع زود رس ان را می توان از اوایل تا اواخر اسفند در خزانه کشت نمود فاصله بوته ها از یکدیگر در زمین اصلی ۷۰*۶۰ سانتیمتر و فاصله ردیفها ۵۰-۶۰ سانتیمتر بسته به انواع ان متغیر است.
خواص
سم زدایی اندام های داخلی
حضور ویتامین ث، سولفور و آمینواسیدهای خاصی، بروکلی را به یک سمزدای قوی تبدیل میکند. از جمله خواص کلم بروکلی این است که به دفع رادیکال-های آزاد و سمومی مانند اسید اوریک از بدن کمک میکند، و به این ترتیب خون را پاکسازی کرده و از مشکلات مربوط به سموم، از جمله جوش، خارش، کهیر، نقرس ، التهاب مفاصل، روماتیسم، سنگ کلیه ، بیماریهای پوستی مانند اگزما و اسکلرودرمی جلوگیری میکند.
کاهش التهاب بدن
کلم بروکلی حاوی ترکیبات مختلف فعال زیستی است که به نظر میرسد با کاهش التهاب در بدن مرتبط باشند. یک نظریه به وجود اثر همافزایی این ترکیبات اذعان میکند؛ اگر چه به نظر میرسد که برخی از آنها به صورت جداگانه هم موثر هستند. Kaempferol یک فلاونوئید است که در کلم بروکلی موجود بوده و توانایی ضد التهابی قوی را در مطالعات حیوانی و آزمایشگاهی نشان داده است. یک مطالعه کوچک انسانی روی افراد سیگاری هم نشان داد که خوردن کلم بروکلی منجر به کاهش قابل توجه مارکرهای التهاب میشود.
درمان اختلالات شکمی
بروکلی بسیار غنی از فیبر است که به درمان یبوست کمک می کند، چون علت اصلی تقریباً تمام اختلالات شکم است. فیبر به بدن اضافه می کند، آب را حفظ می کند و حرکات روده سالم را تحریک می کند. منیزیم و ویتامین های موجود در آن، اسیدیته را درمان می کنند، هضم مناسب و جذب مواد غذایی را از غذا تسهیل می کنند و با کاهش التهاب معده را تسکین می دهند.