عملیات بیت المقدس 2
عملیات بیت المقدس 2 از جمله عملیات های تک گسترده در جریان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران است که در روز بیست و پنجم دی ماه 1366 در منطقه عمومی ماووت عراق با رمز یا زهرا (س) اجرا گردید.[۱]
اهداف
عملیات بیت المقدس 2 به منظور آزادسازی مناطق تصرفی توسط دشمن و تسلط بر بلندی های منطقه با فتح ارتفاعات یولان، دشت هرمدان و روستاهای منطقه توسط سپاه پاسداران طراحی شد.
منطقه عمومی دشت هرمدان و ارتفاعات ویولان، گوجار، قمیش، دولبشک، الاغلو و ارتفاع آمدین در شمال سلیمانیه واقع شده است. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای نزدیک شدن به شهر سلیمانیه و سد دوکان در منطقه قلعه دیزه اقدام به طراحی عملیات بیت المقدس 2 نمود که رسیدن به اهداف، نیاز به اجرای عملیاتی چند مرحله ایی بود. مقرر شد در مرحله اول، ارتفاعات ویولان، دشت هرمدان، یال‌های ابتدای ارتفاع گوجار و یال‌های مقابل این ارتفاع که بر ارتفاع و تنگه الاغلو تسلط داشت، و نیز ارتفاعات الاغلو، قمیش و دولبشک به همراه تنگه دولبشک - الاغلو تصرف شود. سپس در مراحل دوم و سوم، نیروها پس از پیشروی به سمت ارتفاعات موکبه و قیوان عملیات را به سمت دوکان ادامه دهند. البته، مراحل دوم و سوم عملیات، در صورتی انجام می‌شد که وضعیت دشمن و زمان بندی دست‌یابی به اهداف مرحله اول، طبق برنامه تعیین شده پیش می‌رفت و خللی در آن ایجاد نمی‌شد.
به دلیل وسعت و وضعیت خاص منطقه، تصمیم بر این شد تا عملیات در دو محور جداگانه و به همراه دو قرارگاه نجف و قرارگاه قدس انجام گردد. بدین ترتیب قرارگاه نجف در محور قمیش و قرارگاه قدس در محور آمدین وارد عمل شدند.
خلاصه
عملیات بیت المقدس 2، با وجود مشکلاتی نظیر: همزمانی عملیات با فصل سرما و یخبندان در ارتفاعات صعب العبور پس از شناسایی منطقه، باز نگهداشتن جاده در مقابل ریزش برف، نصب پل بر روی رودخانه قلعه چولان در محور قمیش و استقرار نیروها در منطقه، بالاخره بامداد روز 25 دی ماه 1366، ساعت 1:15 با رمز «یا زهرا (س)» آغاز شد.
در مرحله اول عملیات بیت المقدس 2، رزمندگان اسلام موفق شدند با انهدام تیپ های 83 و 603 پیاده، گردان یکم تیپ 412، یک گردان تانک، گردان یکم تیپ 81، گردان کماندویی لشکر 39 و گردان 53 توپخانه عراق را تسخیر و نیروهای آنان را وادار به عقب نشینی کنند. در این مرحله، قوای ایرانی پس از حمله به نیروهای عراقی در دشت جنوب ماووت توانستند خطوط دفاعی آن ها را شکسته و تا سه کیلومتری خاک عراق پیشروی نمایند. با روشن شدن هوا، رزمندگان پس از دفع هرنوع تحرکی از سمت دشمن، به تثبیت موقعیت خود پرداختند.
مرحله دوم عملیات دو روز بعد از شروع عملیات یعنی در روز بیست و هفتم دیماه 1366 در شرایط سخت جوی و یخبندان شروع شد. در این مرحله قوای ایرانی پس از حمله به تیپ 1 کماندویی از سپاه یکم، تیپ 3 نیروی مخصوص گارد ریاست جمهوری و گردان کماندویی از لشکر 41 عراق، موفق به آزادسازی دره مهم قمیش همراه با ارتفاعات 1100، 1155، 1286 و 1787 گردیدند.
در مرحله سوم عملیات بیت المقدس 2، رزمندگان اسلام پس از گذشت از رودخانه بزرگ و عریض ذاب الصغیر و دیگر موانع، به دشمن حمله کردند و طی نبردی بی امان موفق به آزادسازی قله 1775 از ارتفاعات ویسی، یال ارتباطی و قله ارتباطی ویولان به ویسی شدند. همچنین قلعه دیزه عراق، روستاهای گناو، عسیاوی و کنگاوی و جاده اصلی پاسگاه گناو به قلعه دیزه در تیررس قوای ایرانی قرار گرفت.
عملیات بیت المقدس 2 با هدایت و فرماندهی دو قرارگاه نجف و قدس اجرا شد. در این عملیات قرارگاه قدس در محور آمدین با استعداد 47 گردان و با یگان هایی که شامل: لشکر 10 سیدالشهدا (ع) با 15 گردان، لشکر 27 رول (ص) با هشت گردان، لشکر 31 عاشورا با هشت گردان، لشکر 32 انصارالحسین (ع) با هفت گردان، لشکر 52 قدس با پنج گردان، لشکر 57 حضرت ابوالفضل (ع) با چهار گردان و تیپ زرهی 20رمضان با دوگروهان تانک خشایار می شد کار شناسایی و آماده سازی منطقه را آغاز کرد. در مقابل قرارگاه نجف در محور قمیش ، با استعداد 57 گردان و با ترکیبی از یگان های لشکر5 نصر با 12 گردان، لشکر 21 امام‌رضا (ع) با 10 گردان، لشکر 55 شهدا با شش گردان و تیپ12قائم (عج) با پنج گردان، تیپ 18 الغدیر با پنج گردان، تیپ 35 امام حسن(ع) با هشت گردان، تیپ 48 فتح با پنج گردان مسئولیت شناسایی و آماده‌سازی منطقه را به عهده داشت. بنابراین عملیات بیت المقدس 2 با استعداد دو قرارگاه و با حضور 15 یگان به 104گردان رسید که با توجه به محورهای عملیات، مأموریت هر یک از قرارگاه‌ها و یگان‌ها تعیین شد.
نتایج
عملیات بیت المقدس در حالی به پایان رسید که حدود 70 درصد اهداف تعیین شده، تامین گردید. از مهم ترین دستاوردهای این عملیات می توان به: آزادسازی دره مهم قمیش همراه با ارتفاعات 1100، 1155، 1286، 1837 و 1787، آزادسازی قلة 1775 از ارتفاعات ویسی، یال ارتباطی و قله ارتباطی ویولان به ویسی آزاد، در تیررس قرار گرفتن شهر قلعه‌دیزة عراق به همراه روستاهای گناو، عسیاوی، کنگاوی و جادة اصلی پاسگاه گناو به قلعه‌دیزه، تصرف چند روستا و ارتفاع مهم کرکوک، آزادسازی بیش از 40 ارتفاع از جمله ارتفاعات اورال، گلاله، هرمدان، بین دورا، شیخ محمّد و یولان، انهدام تیپ 83 و 603 پیاده، انهدام تیپ 81، انهدام تیپ 1 کماندویی از سپاه اول، انهدام تیپ 3 نیروی مخصوص گارد ریاست جمهوری، انهدام گردان های کماندویی لشکر 41 و گردان کماندویی لشکر 39، انهدام گردان 53 توپخانه، انهدام یک گردان تانک و انهدام گردان 1 از تیپ 412 اشاره کرد. همچنین در این عملیات، 15 دستگاه تانک و نفربر، 76 قبضه خمپاره انداز و ضد هوایی، 75 دستگاه خودرو، تعداد زیادی انواع دستگاه های مخابراتی، مقداری زیادی انواع سلاح سبک و مهمات به غنیمت رزمندگان اسلام درآمد.