مجلس شورای اسلامی
مجلس شورای اسلامی یا قوه مقننه ایران یا مجلس قانون‌گذار یکی از ارکان اساسی نظام جمهوری اسلامی ایران است. اصلی نهاد قانون‌گذاری در کشور ایران است که از نمایندگان منتخب مردم تشکیل شده‌است. در ابتدا و پیش از بازنگری در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نام این نهاد مجلس شورای ملی بوده است. هر چند که در ۳۱ تیر ۱۳۵۹ نمایندگان مجلس این نهاد را «مجلس شورای اسلامی» نامگذاری نمودند.
وظیفه اصلی نمایندگان در مجلس شورای اسلامی تصویب و اصلاح قوانین کشور، تحقیق و تفحص و نظارت بر رفتار وزرا و اعضای دولت است. مصوبات مجلس شورای اسلامی پس بررس عدم تضاد با قانون اساسی و شریعت اسلامی توسط شورای نگهبان، مورد تصویب قرار می‌گیرد، و برای اجرا به قوه مجریه ایران و قوه قضائیه ابلاغ می‌شوند. مجلس شورای اسلامی بر طبق قانون اسلاسی کشور از سایر قوا مستقل است و به‌طور قانونی نباید هیچ اثرگذاری از بیرون بر تصمیمات مجلس وجود داشته باشد.
بر طبق قوانین کشور ایران در برخی مسائل بسیار مهم اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ممکن است اعمال قوه مقننه از راه همه‌پرسی و مراجعه مستقیم به آراء مردم صورت گیرد که در خواست این مراجعه به آراء عمومی نیز باید به تصویب دو سوم مجموع نمایندگان مجلس برسد.
نمایندگان مجلس شورای اسلامی هر چهار سال یکبار و با رای مستقیم مردم به صورت منطقهای انتخاب می‌شوند. انتخابات مجلس شورای اسلامی با مجلس خبرگان رهبری به طور همزمان برگزار می‌شود. بر طبق اصل ۶۲ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مجلس شورای اسلامی از نمایندگان ملت که به‌طور مستقیم انتخاب می‌شوند، تشکیل می‌گردد. محدوده حوزه‌های انتخابیه و تعداد نمایندگان را قانون معین می‌کند. تعداد نمایندگان مجلس ۲۷۰ نفر است و از تاریخ همه‌پرسی سال ۱۳۶۸ پس از هر ده سال، با در نظر گرفتن عوامل انسانی، سیاسی، جغرافیایی و نظایر آن‌ها حداکثر بیست نفر نماینده می‌تواند اضافه شود. ادیان الهی همچون دین زرتشت و یهودیت هر کدام یک نماینده و مسیحیان آشوری و مسیحیان کلدانی مجموعاً یک نماینده و مسیحیان ارمنی جنوب و شمال هر کدام یک نماینده انتخاب می‌کنند.
پس از برگزاری انتخابات، جلسات مجلس شورای اسلامی با حضور دو سوم مجموع نمایندگان رسمیت می‌یابد و تصویب طرح‌ها و لوایح طبق آیین‌نامه مصوب داخلی انجام می‌گیرد مگر در مواردی که در قانون اساسی حدنصاب خاصی تعیین شده باشد. برای تصویب آیین‌نامه داخلی موافقت دو سوم حاضران لازم است.
در زمان جنگ و اشغال نظامی کشور به پیشنهاد رئیس‌جمهور و تصویب سه چهارم مجموع نمایندگان و تأیید شورای نگهبان انتخابات نقاط اشغال شده یا تمامی مملکت برای مدت معینی متوقف می‌شود و در صورت عدم تشکیل مجلس جدید، مجلس سابق همچنان به کار خود ادامه خواهد داد.
مذاکرات مجلس شورای اسلامی باید علنی باشد و گزارش کامل آن از طریق رادیو و روزنامه رسمی به اطلاع عموم مردم برسد. تنها در شرایط اضطراری و در صورتی که رعایت امنیت ملی کشور ایجاب کند، به تقاضای رئیس‌جمهور یا یکی از وزراء یا ده نفر از نمایندگان، جلسه غیر علنی تشکیل می‌شود. مصوبات جلسه غیر علنی در صورتی معتبر است که با حضور شورای نگهبان به تصویب سه چهارم مجموع نمایندگان برسد. گزارش و مصوبات این جلسات باید پس از بر طرف شدن شرایط اضطراری برای اطلاع عموم منتشر گردد.