خمیر

خمیر از ترکیب آب و آرد به دست می آید. از خمیر معمولا برای تهیه انواع نان و شیرینی استفاده می گردد. در اغلب موارد برای تهیه خمیر از خمیر مایه استفاده می شود، خمیر مایه نوعی خمیر ترش است که دارای مخمر می باشد و سبب ورم کردن خمیر می شود و کیفیت نان را بهبود می بخشد.

به خمیری که بدون استفاده از خمیر مایه تهیه گردد، فطیر می گویند. کلمه خمیر برای توصیف دیگر مواردی که قوامی مشابه خمیر دارند نیز به کار برده می شود. برای مثال خمیر دندان یکی از ترکیب های شیمیایی است که از نظر قوام مشابه خمیر می باشد.

در متن های قدیمی فارسی از خمیر به صورت های مختلفی استفاده شده است. ناصر خسرو در یک بیت از صفت خمیر، برای توصیف کردن آهن گداخته که نرم می گردد استفاده کرده است:

یک سرو بودی چو آهن قوی ترا چنبر شد آهن خمیر

در فرهنگ نامه فارسی عمید نیز از خمیر به این صورت یاد شده است: آرد گندم یا جو که با آب ترکیب می شود و خمیر مایه به آن اضافه می کردد و از آن برای پخت نان استفاده می شود. هر چیزی شبیه آرد که با آب ترکیب شود و آبکی نباشد.