دیپلم
دیپلم، در نظام آموزشی کشور ایران، عنوان یکی از مدارک رسمی است. در این نظام آموزشی، دانش آموزان می‌توانند پس از دوازده سال درس خواندن، گواهی و یا مدرک دیپلم رسمی را از سازمان آموزش و پرورش دریافت نمایند و پس از دریافت این گواهی نامه تحصیلی، وارد دانشگاه شوند و به ادامه تحصیل مشغول گردند.
به طور معمول و در شرایطی که در درس خواندن یک دانش آموز، وقفه ایجاد نشود وی خواهد توانست در سن حدود ۱۷ و یا ۱۸ سالگی مدرک دیپلم خود را دریافت نماید. این مدرک تحصیلی پس از موفقیت در امتحانات نهایی دوره متوسطه توسط دانش آموزان اخذ می‌گردد.
انواع دیپلم رسمی
مدرک دیپلم در حالت کلی، در چند نوع به دانش آموزان ارائه می‌گردد. در این مقاله دیپلم نظری، فنی و حرفه‌ای و کار و دانش، دیپلم بزرگسالان و دیپلم گردشگری توضیح داده خواهند شد.
دیپلم نظری، فنی و حرفه‌ای، کار و دانش
این نوع از مدرک‌ها شامل دیپلم نظری برای رشته‌های ریاضی و فیزیک، علوم تجربی و علوم انسانی است. هم‌چنین دانش آموزان می‌توانند دیپلم فنی و حرفه‌ای را نیز از مدارس مربوطه دریافت نمایند مدرک دیپلم کار و دانش نیز از دیگر انواع دیپلم رسمی به شمار می‌رود.
تغییرات دیپلم در سال‌های اخیر
لازم است بدانید که تا سال ۱۳۹۱ نظام آموزش و پرورش کشور ایران، شامل سه مقطع دبستان، راهنمایی و دبیرستان بود. در آن زمان، دانش آموزانی که قصد داشتند دیپلم رسمی آموزش و پرورش را اخذ نمایند نیازی به خواندن مقطع چهارم نداشتند. چنین دانش آموزانی می‌توانستند با یازده سال تحصیل، نسبت به اخذ دیپلم خود اقدام نمایند. اما در صورتی که همان دانش آموزان، تمایل داشتند ادامه تحصیل بدهند و به دانشگاه وارد شوند لازم بود در دوره پیش دانشگاهی نیز شرکت کنند و در مدت زمان یک سال نیز به تحصیل در این پایه اقدام نمایند.
اما از سال ۱۳۹۲ تاکنون برخی از تغییر و تحولات در این زمینه انجام شده است. نظام آموزشی در این دوران به صورت ۳-۳-۶ تغییر کرده است. بنابراین تمامی دانش آموزانی که قصد دارند دیپلم رسمی خود را اخذ نمایند لازم است حتما ۱۲ سال تحصیلی را پشت سر بگذارند.
در حال حاضر دانش آموزانی که به سال دهم تحصیلی مقطع متوسطه وارد می‌شوند باید به انتخاب رشته اقدام کنند. لذا باید از میان رشته‌های نظری که شامل علوم تجربی، ریاضی و انسانی است رشته مورد نظر خود را انتخاب کنند و یا به ادامه تحصیل در شاخه‌های دیگر از جمله کار و دانش و یا شاخه‌های فنی و حرفه‌ای اقدام کنند و تا پایان سال دوازدهم تحصیلی، این رشته‌ها را ادامه دهند. نکته‌ای که لازم است در این بخش به آن اشاره شود این است که دانش آموزان پس از انتخاب رشته تحصیلی خود، به هیچ عنوان اجازه ندارند که آن را تغییر دهند.
دانش آموزان پس از دریافت نمودن مدرک دیپلم خود در رشته کار و دانش به عنوان مدرک رسمی، قادر خواهند بود که بدون شرکت در کنکور سراسری، به رشته مورد علاقه خود در دانشگاه‌های علمی و کاربردی سراسر کشور، وارد شوند و مدرک فوق دیپلم و یا کاردانی خود را از این مراکز دریافت دارند. نکته قابل ذکر در این بخش این است که دانش آموزان در هر رشته‌ای می‌توانند در مقطع کاردانی وارد شوند و ادامه تحصیل بدهند و مدرک خود را دریافت کنند. برای نمونه، این امکان وجود دارد که دانش آموزی در رشته کامپیوتر، دیپلم رسمی خود را دریافت کند اما برای ادامه تحصیل در دانشگاه علمی و کاربردی به رشته تحصیلی دیگری مشغول شود.
دیپلم بزرگسالان و مدرسه شبانه
یکی دیگر از انواع دیپلم رسمی، دیپلم بزرگسالان و مدرسه شبانه است. در این صورت افرادی که زمان مشخصی از تحصیل آن‌ها در مقطع روزانه گذشته است می‌توانند دیپلم رسمی بزرگسالان را دریافت نمایند. این مورد شامل دانش آموزانی هم که زیر ۱۸ سال هستند می‌شود. نکته قابل ذکر این است که تنها راه ادامه تحصیل در این موارد، ادامه تحصیل از طریق شاخه کار و دانش و یا شرکت در مدارس شبانه است. لذا افرادی که به این صورت مدرک دیپلم خود را اخذ می‌کنند در کلاس‌های غیر حضوری به ادامه تحصیل خواهند پرداخت. بدین معنا که دروس را به صورت آنلاین و از راه دور دریافت خواهند کرد. این کار باعث می‌شود تا دانش آموزان با سرعت بالاتری مدرک خود را دریافت نمایند. از طرف دیگر این روش ادامه تحصیل موجب می‌شود تا در هزینه‌های آنان نیز صرفه جویی شود.
دیپلم نظری بزرگسالان و مدرسه شبانه
دیپلم نظری به مدرکی گفته می‌شود که دانش آموزان پس از گذراندن تحصیل در رشته‌های نظری از قبیل ریاضی و فیزیک، علوم تجربی و علوم انسانی موفق به دریافت آن می‌شوند. در هنگام تحصیل در این سه رشته، دانش آموزان در مدارس بزرگسالان و شبانه باید بتوانند ۱۰۵ واحد درسی را پشت سر بگذارند. گذراندن این دوران تحصیلی، در حدود دو سال و نیم طول می‌کشد. چرا که در این شرایط، دانش آموزان باید بتوانند تمامی واحدهای درسی را به صورت ترم به ترم پشت سر بگذارند. در سال سوم دبیرستان، امتحانات از ۴ درس برگزار می‌شود. این دروس، ۴ درس تخصصی هر رشته هستند و امتحان آن‌ها، نهایی است. بنابراین هر یک از دانش آموزان باید سعی کنند نمره قبولی را به دست آورند. برگه‌های امتحانی امتحان نهایی، در حوزه‌های امتحانی اداره کل آموزش و پرورش تصحیح می‌شود و معلمان هیچ گونه دخالتی در دادن نمره ندارند و نمی‌توانند به دانش آموزان این مقاطع کمک کنند.
دیپلم کار و دانش بزرگسالان
دانش آموزانی که قصد دارند مدرک دیپلم رسمی کار و دانش بزرگسالان را اخذ نمایند طبق استاندارد مجموعه هشتم، باید بتوانند ۹۶ واحد درسی را پشت سر بگذارند. این واحدها شامل ۵۴ تا ۶۲ واحد درسی است که به صورت عمومی ارائه می‌شود. هم‌چنین در برگیرنده ۲۴ تا ۴۲ واحد مهارتی فنی و حرفه‌ای است. تعداد واحدهای درسی در مجموعه نهم، به ۱۰۵ واحد افزایش یافته است. این تغییرات، بسته به انتخاب رشته دیپلم این دانش آموزان متفاوت خواهد بود.بزرگسالانی که قصد دارند از این طریق مدرک دیپلم خود را اخذ نمایند باید دروس عمومی را در مدارس شبانه به صورت غیر حضوری و یا آموزش از راه دور پشت سر بگذارند و بخش مهارتی خود را نیز در آموزشگاه‌هایی که زیر نظر سازمان فنی و حرفه‌ای کشور اداره می‌شوند پاس کنند. نکته قابل ذکر این است که مدت زمان دریافت مدرک دیپلم کار و دانش در حدود یک سال و نیم است. اما در صورتی که دانش آموزان، قبلا بخشی از دروس عمومی را پشت سر گذاشته باشند و تا سال دوم دبیرستان تحصیل کرده باشند می‌توانند یک دوره مهارت ۶ ماهه را طی کنند و در مدت زمانی کم‌تر مدرک دیپلم رسمی خود را دریافت نمایند.
دیپلم گردشگری
یکی دیگر از انواع دیپلم‌های رسمی، دیپلم گردشگری است. این مدرک نیز برای افرادی که از تحصیل باز مانده‌اند و یا افرادی که علاقه ندارند به ادامه تحصیل در دبیرستان بپردازند مناسب است. حتی شاغلین در حوزه‌های مختلف به راحتی می‌توانند در دوره‌های مربوط شرکت کنند و در مدت زمانی کوتاه، دیپلم گردشکری خود را از وزارت آموزش و پرورش دریافت کنند. این دیپلم قابلیت ترجمه دارد. هم‌چنین دانش آموزان مختلف با اخذ دیپلم گردشگری خواهند توانست بدون کنکور در رشته تحصیلی مورد نظر خود در دانشگاه تحصیل کنند و در رشته گردشگری، صنعت توریسم، هتل داری، کار در آژانس‌ها و ... فعالیت کنند.
دیپلم تطبیقی یا مجدد
دیپلم تطبیقی یا مجدد، مدرکی است که در پایان تحصیل در رشته مورد نظر و پاس کردن تمامی دروس آن به فردی که رشته خود را تغییر داده و یا از رشته ای به رشته دیگر منتقل شده داده می شود.
شرایط گرفتن دیپلم تطبیقی از سوی اداره آموزش و پرورش هر ساله اعلام می شود.
بسیاری از دانش آموزان به دلیل علاقمندی به رشته‌ای مغایر با رشته تحصیلی خود قبل از گذراندن تمامی واحد های دبیرستانی و یا پس از آن اقدام به گرفتن دیپلم مجدد می کنند.
مطالعه دروس اختصاصی و عمومی مربوطه به رشته جدید و گذراندن امتحانات آن از جمله شرایط اولیه برای گرفتن دیپلم تطبیقی یا مجدد است.
گواهی دیپلم موقت
گواهی دیپلم موقت یکی از مدارک بسیار مهم است که بعد از دبیرستان تقدیم شما می شود.موارد استفاده از این گواهی بسیار زیاد است و اگر بعد از دبیرستان قصد ادامه تحصیل هم نداشته باشید این گواهی برای دیگر موارد بکار شما خواهد آمد.
دوره متوسطه
پس از پایان دوره متوسطه یا به عبارتی پایان تحصیل در مدرسه باید مدرکی وجود داشته باشد که نشان دهد شما با نمره و معدل استاندارد تحصیل خود را تمام کرده اید و مجاز به ورود به مرحله بعد هستید.این مدرک به گواهی دیپلم معروف است.
گواهی دیپلم
دو حالت برای دریافت این گواهی وجود دارد. مورد اول گواهی دیپلم موقت و مورد دوم اصل گواهی دیپلم است.این گواهی کاربرد بسیار زیادی برای فارغ‌التحصیلان دارند.
اگر اگر قصد ثبت نام در کنکور را داشته باشید به گواهی موقت دیپلم نیاز دارید.
اگر در دانشگاه قبول شوید باید برای ثبت نام گواهی نامه دیپلم خود را به دانشگاه ارائه دهید.
اگر قرار است با مدرک دیپلم در ارگان های دولتی ثبت نام کنید و مشغول شوید به گواهی دیپلم نیاز ضروری خواهید داشت. گواهی دیپلم ثابت می کند که شما مدرک دیپلم خود را با موفقیت گرفته اید.
اعتبار گواهی دیپلم چقدر است؟
گواهی دیپلم به صورت موقت ارائه می شود و اعتبار آن حداکثر ۶ ماهه است و بدون مهر آموزشگاه شما فاقد اعتبار خواهد بود.
برای اینکه بتوانید در کنکور ثبت نام کنید به این گواهی نیاز دارید که باید تاریخ صدور آن حداقل در ۳۱ شهریور و حداکثر در بهمن ماه باشد.اگر در مرداد این گواهی را گرفته باشید برای ثبت نام در کنکور باید دوباره یک گواهی دیگر بگیرید زیرا ثبت نام شما با عدم موفقیت مواجه خواهد شد.
نحوه دریافت گواهی دیپلم
دریافت گواهی دیپلم کار ساده ای است و نیاز به ارائه مدارک خاصی نیست. کافی است برای دریافت گواهی موقت دیپلم به مدرسه یا آموزشگاه محل تحصیل سه سال آخر خود مراجعه کنید تا گواهی دیپلم خود را دریافت کنید.اما برای دریافت نیازمند این هستید که پرونده شما در مدرسه کامل باشد و بدهی مالی به مدرسه نداشته باشید.
اگر مدارک شما ناقص باشد یا بدهی داشته باشید از طرف مدرسه سخت گیری می شود و گواهی برای شما صادر نمی شود تا زمانیکه مدارک و نواقصات خود را برطرف کنید.