دانشنامه
دانشنامه (به انگلیسی: encyclopedia) به مجموعه‌ای از دانش بشری گفته می‌شود که به صورت نظام‌مند و جامع در مورد موضوعات مختلف تنظیم شده است. این مجموعه معمولاً شامل مقالاتی در مورد افراد، مکان‌ها، اشیاء، مفاهیم، رویدادها و سایر موضوعات است.
ویژگی‌های یک دانشنامه
در ادامه به ویژگی های دانشنامه‌ها بر اساس اهمیت و اولویت اشاره می‌کنیم:*دقت و اعتبار: اطلاعات ارائه شده باید دقیق و قابل استناد باشند.
- به‌روز بودن: اطلاعات موجود در دانشنامه باید به‌طور مداوم به‌روزرسانی شوند تا با پیشرفت دانش هماهنگ باشند.
- بی‌طرفی: دانشنامه‌ها باید از هرگونه سوگیری شخصی یا ایدئولوژیک پرهیز کنند و اطلاعات را به صورت عینی و بی‌طرف ارائه دهند.
- سیستماتیک بودن: اطلاعات به صورت منظم و بر اساس یک ساختار مشخص سازماندهی می‌شوند.
- جامعیت: سعی میکند به تمام موضوعات مهم و مرتبط با دانش بشری بپردازد.
انواع دانشنامه
دانشنامه‌ها را می‌توان از جنبه‌های مختلفی دسته‌بندی کرد:
- دانشنامه عمومی و تخصصی: دانشنامه‌های عمومی به طیف گسترده‌ای از موضوعات می‌پردازند، در حالی که دانشنامه‌های تخصصی به یک حوزه خاص از دانش محدود می‌شوند.
- چاپ شده و الکترونیکی: دانشنامه‌های چاپی به صورت کتاب منتشر می‌شوند و دانشنامه‌های الکترونیکی به صورت آنلاین در دسترس هستند.
- دانشنامه همگانی و باز و دانشنامه تخصصی و بسته: دانشنامه‌های باز مانند ویکی‌پدیا، به همه کاربران و بازدید کنندگان اجازه می‌دهند تا به صورت آزادانه در ایجاد و ویرایش مقالات مشارکت کنند. در مقابل، دانشنامه‌های تخصصی و بسته مانند ویکیدا توسط گروهی از متخصصان و کاربران تایید شده ویرایش و منتشر می‌شوند.
مقایسه دانشنامه با ویکیدا
ویکیدا به عنوان یک دانشنامه آنلاین تخصصی فارسی، ویژگی‌های زیر را دارد:
- تخصصی بودن: همه مطالب ویکیدا توسط متخصصان آن حوزه نوشته شده و از اعتبار و صحت بالایی برخوردار است.
- برخط و آنلاین: آنلاین بودن دانشنامه ویکیدا به سهولت استفاده و دسترسی همیشگی آن کمک میکند.
- زبان اصلی فارسی: ویکیدا، یک دانشنامه تخصصی مخصوص فارسی زبانان است.
- محتوای پویا: مقالات ویکیدا به طور مداوم در حال به‌روزرسانی هستند.
- ثبت نام متخصصان: همه افراد میتوانند با ارسال رزومه تخصصی خود از طریق آکادمی ویکیدا، پس از تایید در حوزه و رشته تخصصی خود به تولید محتوا بپردازند.
شباهت‌های اصلی ویکیدا با دانشنامه‌های سنتی
- اعتبار: به دلیل ماهیت تخصصی بودن و نگارش محتوا توسط متخصصان هر رشته و تایید شدن محتوا توسط سایر متخصصان آن رشته، مقالات نوشته شده در ویکیدا فاقد سوگیری شخصی بوده و از اعتبار بالایی بر خوردار است.
- ویرایشگری: مشابه دانشنامه‌های سنتی که ویرایش توسط متخصصان انجام می‌شود، هر فرد متخصص تایید شده می‌تواند مقالات ویکیدا را ویرایش کند و یا تایید کند.
مقایسه دانشنامه با ویکی‌پدیا
ویکی‌پدیا به عنوان یک دانشنامه آنلاین آزاد و همگانی، ویژگی‌های زیر را دارد:
- مشارکت همگانی: هر کسی می‌تواند در ایجاد و ویرایش مقالات ویکی‌پدیا مشارکت کند.
- برخط و آنلاین: آنلاین بودن دانشنامه ویکی‌پدیا به سهولت استفاده و دسترسی همیشگی آن کمک میکند.
- آزاد بودن: ویکی‌پدیا از نظر کپی رایت یک پروژه آزاد است و تحت مجوز گنو آزاد مستند منتشر می‌شود.
- چندزبانه بودن: ویکی‌پدیا به بیش از ۳۰۰ زبان ترجمه شده است.
- محتوای پویا: مقالات ویکی‌پدیا به طور مداوم به‌روزرسانی می‌شوند.
- ثبت‌نام ساده و مشارکت بدون ثبت‌نام: همه افراد میتوانند به راحتی در ویکی‌پدیا ثبت نام کنند و یا حتی بدون ثبت نام، به مشارکت در ویکی‌پدیا بپردازند.
تفاوت‌های اصلی ویکی‌پدیا با دانشنامه‌های سنتی
- اعتبار: به دلیل ماهیت آزاد و مشارکتی ویکی‌پدیا، ممکن است برخی از مقالات حاوی اطلاعات نادرست یا سوگیری شده باشند.
- ساختار: ساختار ویکی‌پدیا به صورت سلسله مراتبی و بر اساس موضوعات اصلی سازماندهی می‌شود.
- ویرایشگری: هر کسی می‌تواند مقالات ویکی‌پدیا را ویرایش کند، در حالی که در دانشنامه‌های سنتی ویرایش توسط متخصصان انجام می‌شود.