عملیات عاشورا

عملیات عاشورا از عملیات های نیمه گسترده در جریان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران است که به فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در روز 26 مهرماه 1363 در محور ایلام- میمک با رمز «یا اباعبدالله الحسین (ع)» اجرا شد.

موقعیت

از نظر جغرافیایی، منطقه عملیاتی پوشیده از شیارها و پستی ها و بلندی‌های زیادی است. در این منطقه ارتفاعات نسبتا بلندی وجود دارد که مهم ترین آن ها کوه میمک می باشد. زمین منطقه از خاک رس و در بعضی نقاط همراه با شن است که حرکت خودروها در این منطقه را سخت می کند. مهم ترین ارتفاعات این منطقه شامل: کانی سخت، زالوآب، شورشیرین، شینو، میمک، فصیل، گرگنی، تلخاب، گلم زرد، قلالم و کانی شیخ می باشد.

براساس قرارداد 1975، ارتفاعات میمک به عنوان خط مرز ایران و عراق انتخاب شد. هرچند کمیته های مشترکی بین دو کشور برای تهیه اسناد لازم و میله گذاری مرز تشکیل شد اما روند این جلسات به کندی صورت می گرفت، تا این که با وقوع انقلاب اسلامی در سال 1357، رژیم عراق در تعیین این خط مرزی کارشکنی کرد و در تاریخ 19 شهریورماه 1359 به این ارتفاعات حمله کرده و روز 21 شهریور همین سال آن را اشغال نمود. یک ماه بعد از اشغال میمک یعنی در تاریخ 19 دی ماه 1359 طی عملیات ذوالفقار، نیروهای ایرانی، موفق به عقب راندن دشمن از قله های میمک شدند، اما هنوز شمال و غرب این منطقه تحت اشغال رژیم عراق بود. بنابراین ضروری به نظر می رسید که عملیاتی دیگر برای آزادسازی ارتفاعات شمال میمک و نیز دامنه غربی آن طراحی و اجرا شود.

اهداف

بنابراین عملیات عاشورا با اهداف: انهدام بخشی از قوای دشمن، تحمیل پدافند در دشت به دشمن، ایجاد تسهیلات در رفت و آمد از جنوب به غرب و بالعکس و نیز ارتباط و اتصال جبهه های جناحی بین میمک، آزادسازی قسمتی از اراضی اشغالی و تامین منطقه میمک با تسخیر و تصرف ارتفاعات مهم منطقه نظیر: گرگنی، فصیل و فرورفتگی میمک طراحی شد.

خلاصه

عملیات عاشورا پس از انجام شناسایی‌های لازم، غروب روز 25 مهرماه 1363 در سه محور شمالی، میانی و جنوبی آغاز شد.

ابتدا درگیری با دشمن حدود ساعت 01:30 بامداد در محور میانی و در ارتفاعات فیصل و یال میمک شروع شد. در این محور، رزمندگان بعد از ساعت ها نبرد موفق شدند در ساعت 9 صبح ارتفاعات فیصل را تصرف و سپس پاکسازی نمایند. اما در تصرف یال میمک به نتیجه ایی نرسیدند.

در محور جنوبی و در فرورفتگی میمک در گیری نیروهای دو طرف که ساعت 02:45 صبح شروع شد، رزمندگان اسلام با وجود اینکه به برخی از اهدافشان رسیده بودند ولی به دلیل عدم وجود سنگرهای دفاعی و امکانات پشتیبانی و نیز پاتک زرهی دشمن مجبور به عقب نشینی شدند.

در محور شمالی و در ارتفاعات فصیل، 350 و بانی- تلخاب، بیشتر توان رزمندگان صرف خنثی سازی میادین مین و باز کردن معبر شد. ولی این اقدام های باعث نشد که جلوی پیشروی آن ها گرفته شود. بنابراین بعد از مدتی درگیری موفق شدند ارتفاع گرکنی را تصرف کنند.

نیروهای بعثی هرچند از صبح روز دوم عملیات با جمع آوری و سازماندهی نیروهای خود اقدام به پاتک های سنگین از طریق آتش شدید توپخانه و حملات هوایی نمودند ولی رزمندگان اسلام با مقاومت و استقامت خود تلفات و ضایعات زیادی به آنان وارد کردند به طوری که دشمن مجبور به عقب نشینی شد. بالاخره عملیات عاشورا پس از چند روز درگیری بین طرفین، با پیروزی رزمندگان اسلام به پایان رسید و مواضع و مناطق متصرفه پاکسازی و تامین شد.

فرماندهی عملیات عاشورا به عهده «قرارگاه سلمان» بود و قرارگاه‌های فجر 1، فجر 2، فجر 3 و فجر 4 تحت امر این قرارگاه بودند.

نتایج

مهم ترین دستاورد عملیات عاشورا شامل: بازپس گیری بیش از 50 کیلومتر مربع از مناطق اشغالی، تصرف بخش مهمی از ارتفاعات فصیل- گرگنی، در معرض تهدید قرار گرفتن جاده بدره- مندلی، آزاد شدن جاده مرزی خودی، انهدام چندین دستگاه تانک و خودروی نظامی و به غنیمت در آمدن 4 تانک، 7 خودرو، 6 قبضه تفنگ 106 میلی متری، 29 قبضه خمپاره انداز و تعداد زیادی سلاح سبک و سنگین می شد.