بندر ماهشهر

ماهشهر، شهری در استان خوزستان، در جنوب غربی ایران واقع شده است. این شهر که در گذشته با نام مه‌شور یا معشور شناخته می‌شد، امروزه به‌عنوان یکی از مهم‌ترین بنادر و مراکز صنعتی کشور به شمار می‌رود. این شهر در ۱۱۰ کیلومتری جنوب شرقی اهواز و 890 کیلومتری تهران قرار دارد.

بندر ماهشهر

اطلاعات شهر
کشور:	ایران
استان:	خوزستان
شهرستان:	بندر ماهشهر
بخش:	مرکزی
نام(های) پیشین:	معشور، مه‌شور
سال شهر شدن:	۱۳۲۸
جمعیت:	۱۶۲٬۷۹۷ نفر
ارتفاع:	۳ متر
شهردار:	حسین صفری

ماهشهر کنونی از دو بخش مجزا تشکیل شده است:

• ماهشهر قدیم: این بخش که هسته اولیه شهر را تشکیل می‌دهد، دارای بافت تاریخی و فرهنگی غنی است و جاذبه‌های گردشگری متعددی را در خود جای داده است.
• ناحیه صنعتی: این بخش به عنوان قلب تپنده صنعت پتروشیمی ایران شناخته می‌شود و محل استقرار مجتمع‌های بزرگ پتروشیمی، پالایشگاه‌ها و صنایع وابسته است. وجود این مجتمع‌ها، بندر ماهشهر را پس از عسلویه به دومین قطب پتروشیمی ایران تبدیل کرده است.

یکی از ویژگی‌های بارز ماهشهر، وجود خور موسی است. این خور که از نظر استراتژیک و اقتصادی اهمیت فراوانی دارد، به عنوان یکی از مهم‌ترین بنادر ایران برای صادرات و واردات کالا به شمار می‌رود.

نام‌شناسی

در متون کهن، از این شهر با نام "ماچول" یاد می‌شود. این نام بعدها به "ماشول" و سپس "معشور" تغییر یافت.

نام "معشور" که تا پیش از تغییر نام به ماهشهر در سال 1344 رایج بود، ریشه در زبان عربی دارد. تجار و بازرگانان برای ورود و خروج کالا از این بندر ملزم به پرداخت مالیات گمرکی بودند. هنوز هم مردم بومی به آن مه‌شور(یا معشور) می‌گویند.

پیشینه تاریخی

ماهشهر در دوران ساسانیان در سال ۲۳۱ میلادی در زمان اردشیر بابکان با نام ریواردشیر بنا گردید و بعدها ریشهر شناخته می‌شد.

در سفرنامه‌های متعددی از جمله سفرنامه ناصر خسرو قبادیانی، از ماهشهر با نام‌های مه رویان، ماچول و معشور یاد شده است. ناصر خسرو در سفرنامه خود، ماهشهر را شهری بزرگ با بازاری پررونق و مسجدی نیکو توصیف می‌کند.

ابن بطوطه، جهانگرد نامدار مسلمان، نیز از ماهشهر با نام ماچول یاد کرده و آن را شهر کوچکی با زمین‌های شور و بدون درخت و سبزه معرفی می‌کند.

کُرزُن، سیاح انگلیسی، در اواخر دوره قاجار، ماهشهر را بندری حقیر می‌داند که نام و نشان سابق خود را از دست داده است.

کشف منابع عظیم نفتی در منطقه، حیاتی دوباره به ماهشهر بخشید و این شهر را به یکی از مهم‌ترین مراکز صنعتی و اقتصادی ایران تبدیل کرد.

جغرافیا

بندر ماهشهر در سواحل خلیج فارس و در ناحیه‌ای جلگه‌ای و مسطح قرار گرفته است. ماهشهر به دلیل موقعیت جغرافیایی خود، دارای آب و هوایی گرم و مرطوب است. دمای هوا در این منطقه در تابستان به طور متوسط به 50 درجه سانتی‌گراد و در زمستان به صفر درجه می‌رسد. یکی از بارزترین ویژگی‌های آب و هوایی ماهشهر، شرجی‌های شدید و آزاردهنده در تابستان است. در این فصل، رطوبت نسبی هوا به 100 درصد نیز می‌رسد. میزان بارندگی سالانه در بندر ماهشهر به طور میانگین 195 میلی‌متر است.

خاک شور و قلیایی ماهشهر، باعث شده است تا این منطقه از پوشش گیاهی ضعیفی برخوردار باشد. در این منطقه به طور پراکنده، درختانی نظیر کنار و گز دیده می‌شود.

قومیت

مهاجران بسیاری از نقاط مختلف ایران به بندرماهشهر آمده و در این شهر ساکن شده‌اند. اعراب، لرها، کردها و ترک‌ها از جمله اقوامی هستند که در کنار بومیان این شهر زندگی می‌کنند.

جنگ ایران و عراق نیز موج جدیدی از مهاجرت را به بندرماهشهر به ارمغان آورد. خیل عظیم مهاجران جنگی از خرمشهر و آبادان به این شهر پناه آوردند و پس از جنگ نیز در آن ماندگار شدند.

در سال‌های اخیر نیز، مهاجرت به دنبال کار در صنایع پتروشیمی، رونق گرفته است. مهاجران جدید از شهرهای اطراف استان مانند کهگیلویه و بویراحمد، لرستان و شمال خوزستان، و همچنین سایر نقاط کشور، به بندرماهشهر آمده و در این شهر ساکن شده‌اند.

زبان و گویش

با وجود این تنوع قومی، گویشی بومی در بندرماهشهر وجود دارد که به گویش ماهشهری مشهور است. این گویش که در لفظ محلی به آن معشوری می‌گویند، ترکیبی از زبان فارسی، لری و بوشهری است.

گویش ماهشهری از نظر آوایی و واژگانی شباهت‌های زیادی به گویش بوشهری، لهجه آبادانی و گویش لری جنوبی دارد. از نظر دستوری نیز، شباهت زیادی به گویش‌های بوشهری و لری جنوبی دارد و شیوه‌ای منحصر به فرد در نواحی جنوب خوزستان دارد.

این گویش با اندکی تفاوت در هندیجان و بنادر دیلم و گناوه نیز صحبت می‌شود. با این وجود، گویش ماهشهری از لهجه‌های مذکور به فارسی معیار نزدیک‌تر است.