خرمشهر

خرمشهر شهری در جنوب غربی استان خوزستان و ایران و مرکز شهرستان خرمشهر است. بر اساس آخرین سرشماری در سال ۱۳۹۵، جمعیت خرمشهر ۱۳۳٬۰۹۷ نفر و ۳۷٬۱۲۴ خانوار بوده است.

خرمشهر

اطلاعات شهر
کشور:	ایران
استان:	خوزستان
شهرستان:	خرمشهر
بخش:	مرکزی
جمعیت:	۱۳۳٬۰۹۷ نفر
ارتفاع:	۲ متر
شهردار:	دامون عبداللهی‌زاده (سرپرست)

خرمشهر یک شهر بندری داخلی است که تقریباً در ۱۰ کیلومتری شمال غربی آبادان واقع شده است. این شهر در کرانه راست آبراهه اروندرود، نزدیک به محل تلاقی آن با شاخه حفار رودخانه کارون امتداد دارد. این شهر در جنگ ایران و عراق ویران شد و در سرشماری سال ۱۳۶۵، جمعیت آن صفر ثبت شد. با این حال، خرمشهر پس از جنگ بازسازی شد و سرشماری‌های اخیر نشان می‌دهد که جمعیت آن به سطح قبل از جنگ بازگشته است.

خرمشهر به واسطه موقعیت منحصر به فرد خود در مجاورت خلیج فارس و همسایگی با کشور عراق، از جایگاه ممتازی در ابعاد اقتصادی، تجاری و سیاسی برخوردار است.

تاریخچه

قدیمی‌ترین نامی که از خرمشهر به یادگار مانده، خاراکس است. این شهر پایتخت پادشاهی میسان بود که مورخان بنای آن را به هیسپاوسین پادشاه نسبت می‌دهند. برخی نیز معتقدند که خاراکس پیش از اسکندر مقدونی بنا شده و در قرن دوم پیش از میلاد مسیح، پایتخت پادشاهی میسان در جنوب عراق و جنوب غربی ایران بوده است.

پس از حمله اسکندر، خاراکس ویران شد و از بین رفت. مدتی بعد، در همان محل، شهری به نام بیان بنا شد. برخی معتقدند که بیان در محل روستای بیان فعلی شکل گرفته است. گویا در دوره‌های پیش از اسلام، برای اتصال کارون به اروندرود، نهری حفر شده و در شمال این نهر، آبادی پدید آمده است. از همان دوره، نام این نهر یا کانال را «بیان» نامیدند و آبادی مزبور را به همین نام نام‌گذاری کردند.

در قرون اخیر، دیگر ذکری از «بیان» نیست و نام‌هایی که در منابع و کتب تاریخی آمده، کوت المُحَمَّره و پس از آن المُحَمَّره بوده است.

نخستین بار نام «المُحَمَّره» در سال ۱۸۱۰ میلادی (۱۲۵۱ هجری قمری) در کتب و منابع ذکر شده است. این امر نشان می‌دهد که بنای محمره به سال‌های پیش از آن بازمی‌گردد.

محمره در ابتدا محل استقرار تیره‌ای از بنی کعب به نام آلبوکاسب به رهبری شیخ مرداو بن علی کاسب بود. پس از مرگ شیخ مرداو، پسر او حاج یوسف جانشین وی شد. در آن دوره، این شهر جزء قلمرو شیخ المشایخ فلاحیه، یعنی شیخ ثامر بنی‌کعب بود و شیوخ آلبوکاسب فرمانبردار او بودند. در همان سال‌ها به دستور شیخ ثامر کعبی، حاج یوسف متصدی احداث بندر در آن شهر شد.

در سال 1303 هجری شمسی، نام محمره به خرمشهر تغییر یافت. این شهر به دلیل موقعیت استراتژیک خود در کرانه اروندرود و نزدیکی به خلیج فارس، از اهمیت اقتصادی، تجاری و سیاسی ویژه‌ای برخوردار بود.

خرمشهر در طول جنگ ایران و عراق به شدت مورد بمباران و ویرانی قرار گرفت. این شهر در 31 شهریور 1359 به تصرف نیروهای عراقی درآمد و تا سوم خرداد 1361 در اشغال باقی ماند.

آزادسازی خرمشهر در سوم خرداد 1361، نقطه عطفی در جنگ ایران و عراق به شمار می‌رود. این پیروزی نماد مقاومت و ایثار مردم ایران در برابر تجاوز بود.

امروزه خرمشهر با وجود تمام ویرانی‌های جنگ، دوباره بازسازی شده و به عنوان یکی از مهم‌ترین شهرهای ایران در زمینه تجارت و بازرگانی شناخته می‌شود.