عملیات کربلای 4

عملیات کربلای 4، از جمله عملیات های آبی- خاکی در جریان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران است که در روز سوم دی ماه 1365 به مدت یازده روز در جزایر دهانه شمال غربی خلیج فارس به فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و با رمز «محمد رسول الله (ص)» به اجرا درآمد.

اهداف

مهم ترین اهداف در اجرای این عملیات تصرف شهر بصره و تهدید جاده صفران- بصره بود.

برای رسیدن به بصره و تهدید جاده صفران- بصره، نیروهای ایرانی می بایستی اقدام به قطع یا تهدید جاده های شمالی و جنوبی بصره در جنوبی ترین محور جبهه و جاده های مواصلاتی کرکوک به بغداد در جبهه شمالی می کردند. بنابراین حذف دو محور احاطه ایی هور و فاو در منطقه شلمچه و ابوالخصیب می توانست از اهمیت ویژه سیاسی و نظامی برخوردار باشد. مرکز این منطقه عملیاتی دارای نخلستان‌های اروند رود در حد فاصل جزیره بلجانیه تا بصره می باشد و به دلیل وجود نهرها و کانال های کشاورزی و نیز عمق مناسب برای پدافند، عدم توانایی پاتک دشمن در جناح های منطقه عملیاتی به علت آب گرفتگی شلمچه و کانال ماهی گیری در شمال و باتلاقی بودن زمین‌های اطراف و خور زبیر در جنوب می توانست به عنوان بهترین مکان برای اجرای عملیات انتخاب شود.

پس از بررسی‌های فروان مقرر شد، چهار منطقه شلمچه، ابوالخصیب، مقابل ام الرصاص و جزیره مینو به عنوان خط حد یک قرارگاه عملیاتی تعیین شود. در این چهار محور چهار قرارگاه نجف، قدس، کربلا و نوح حضور داشتند.

قرار شد، قرارگاه نجف درشمال پنج ضلعی شلمچه تا جزایر بوارین و ام الطویله پیشروی و در محور شلمچه مستقر شود. قرارگاه قدس مسئولیت انجام حرکت اصلی عملیات با عبور از تنگه ام الرصاص – بوارین و پیشروی در محور پتروشیمی و ابوالخصیب را برعهده گیرد. قرارگاه کربلا در مقابله با پاتک دشمن از مقابل جزیره ام الرصاص، تامین کل منطقه و پیشروی تا جاده دوم و سوم وارد عمل شود و قرارگاه نوح نیز تامین جناح چپ و پیشروی در مقابل جزیره مینورا به عهده گیرد.

خلاصه

ساعاتی قبل از شروع عملیات نیروهای غواص ایرانی به داخل آب رفته و به سمت خط دشمن حرکت کردند. از آنجا که دشمن کاملا آماده و هوشیار بود، همواره اقدام به پرتاب منور با تیربار و خمپاره به سمت رزمندگان اسلامی می کرد ولی با این وجود، غواص های ایرانی به محض رسیدن به ساحل درگیری را آغاز کردند و با شروع درگیری در ساحل، عملیات با رمز «یا محمد رسول الله (ص)» حدود ساعت 22:45 آغاز شد و نیروهای عمل کننده فقط توانستند در جزایر سهیل، قطعه، ام الرصاص، ام البابی و بلجانیه نفوذ کرده و در بعضی مناطق نیز به صورت موضعی وارد شوند.

نیروهای دشمن نیز با پرتاب پی در پی منور، اجرای چند مورد بمباران کنار نهر عرایض و اجرای آتش روی رودخانه اروند عملا سازمان غواص ها و نیروهای موج دوم و سوم را بر هم زدند. به طوری که بعضی از نیروهای یگان‌های مجاور پراکنده شده و اغلب نتوانستند روی هدف عمل نمایند.

جزیره ام الرصاص و نوک بوارین نیز با وجود تلاش های زیاد رزمندگان اسلام، به خاطر هوشیاری دشمن امکان ادامه درگیری در آن از بین رفت و دشمن با شلیک پرحجم تیربار روی آب، از عبور نیروها از تنگه ام الرصاص – بوارین جلوگیری کرد. این دو منطقه که از حساس ترین مناطق عملیاتی به شمار می آمد از طرف دشمن به شدت محافظت می شد و در پدافند آن نیز از 9 رده مانع طبیعی و مصنوعی بهره می برد، به طوری که هرگاه از هر خط عقب رانده می شد، در خط بعدی که نسبت به خط قبلی اشراف و تسلط داشت، مقاومت می کرد.

فرماندهی عملیات کربلا 4 به عهده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران بود و در این عملیات چهار قرارگاه نجف، قدس، کربلا و نوح شرکت داشتند. استعداد نیروهای این قرارگاه به شرح زیر بود:

قرارگاه نجف: لشکر 19 فجر، لشکر 5 نصر، لشکر 17 علی بن ابیطالب (ع)، لشکر 155 ویژه شهدا، لشکر 21 امام رضا (ع)، تیپ 57 حضرت ابوالفضل (ع) و تیپ 12 قائم همراه با چهار گردان توپخانه.

قرارگاه قدس: لشکر 25 کربلا، لشکر 41 ثارالله و لشکر 10 سیدالشهدا (ع).

قرارگاه کربلا: لشکر 27 محمد رسول الله (ص)، لشکر 14 امام حسین (ع)، لشکر 8 نجف اشرف، لشکر 31 عاشورا، لشکر 32 انصارالحسین، تیپ 44 قمر بنی هاشم همراه با 4 گردان توپخانه.

قرارگاه نوح: لشکر 7 ولیعصر (عج)، لشکر 33 المهدی، تیپ 18 الغدیر، ناو تیپ امیرالمومنین همراه با چهارگردان و یک آتشبار توپخانه، تیپ توپخانه 63 خاتم الانبیا و تیپ توپخانه 15 خرداد تحت امر قرارگاه مرکزی.

نتایج

مهم ترین دستاورد عملیات کربلای 4، انهدام حدود 700 دستگاه زرهی، مکانیزه و خودرو، انهدام تعداد زیادی سلاح سبک و نیمه سنگین بود.