عملیات رجایی و باهنر

عملیات رجایی و باهنر، به صورت نیمه گسترده، در محور سرپل ذهاب - قراویز به فرماندهی مشترک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ارتش و گروه جنگ های نامنظم در روز 11 شهریور 1360 آغاز شد. این عملیات با هدف تکمیل عملیات شهید چمران،آزادسازی کامل شمال کرخه کور، تصرف ارتفاعات قراویز و کوره موش در شمال دشت ذهاب انجام گردید.

شهید محمد علی رجایی(راست ) و شهید محمد جواد باهنر(چپ)

اهداف

پس از عملیات شهید چمران، رزمندگان اسلام، برای تثبیت موقعیت خود، دست به ایجاد موضع در پشت خاکریزی که از دشمن در شمال کرخه به تصرف در آورده بودند، زدند. این خاکریز که به عنوان عامل تعیین کننده برای حفظ مواضع تصرف شده در عملیات چمران به شمار می آمد در فاصله سه کیلومتری شمال کرخه کور احداث شده بود و به طول پنج کیلومتر در موازات رودخانه قرار داشت. از طرفی، نیروهای بعثی که به صورت پراکنده در شمال و جنوب کرخه مستقر بودند، برای تحکیم و تثبیت مواضع خود روز 17 مرداد 1360 در شمال رودخانه کرخه خاکریزی به طول 1200 متر با فاصله ایی حدود 300 متری از رودخانه احداث کردند و با استقرار در پشت آن، به تقویت استحکامات خود مشغول شدند.

پس از عزل بنی صدر از فرماندهی کل قوا و ریاست جمهوری، سپاه پاسداران و ارتش با همکاری یکدیگر آماده اجرای چند عملیات بزرگ جهت آزادسازی مناطق تحت تصرف نیروهای اشغالگر بعثی گشتند، این همکاری مصادف با انفجار دفتر نخست وزیری و شهادت رجایی و باهنر شد و همین اتفاق ناگوار باعث شد فرماندهان ستادها، برای تقویت رزمندگان اسلام هرچه سریع تر جواب این اقدام تروریستی را بدهند. آنها به طور همزمان دو عملیات در جنوب سوسنگرد و غرب سرپل ذهاب با نام شهید رجایی و شهید باهنر طراحی و اجرا کردند.

عملیات جنوب سوسنگرد هرچند محدود بود ولی موقعیت استراتژیک خوبی برای نیروهای ایران در جبهه کرخه کور به وجود آورد. عملیات غرب سرپل ذهاب نیز با هدف تکمیل اهداف عملیات بازی دراز و آزادسازی ارتفاعات کوره موش و قراویز در شمال غرب سرپل ذهاب اجرا شد. اما طرح و اجرای این عملیات لو رفت و با اینکه در در مراحل اولیه با موفقیت روبرو بود ولی با مقاومت عراقی ها و اجرای پاتک های سنگین تثبیت ارتفاعات آزاد شده میسر نشد.

نتایج

عملیات رجایی و باهنر که در روز 11 شهریور 1360 آغاز شده بود بالاخره پس از شش روز نبرد سخت در منطقه عملیاتی در روز 16 شهریور در حالی به پایان رسید که فشار دشمن بعثی باعث عقب نشینی نیروهای ایرانی به مواضع اولیه خود شد. با این وجود مهم ترین دستاورد این عملیات شامل آزادسازی منطقه ایی به وسعت 15 کیلومتر مربع، انهدام 15 تانک، یک خودرو، یک بالگرد و یک موشک انداز کاتیوشا بود. استعداد نیروهای ایرانی در این عملیات 7 گردان پیاده و زرهی بود و استعداد عراقی ها 9 گردان پیاده، زرهی و مکانیزه بود.