عملیات کربلای 1

عملیات کربلای 1، روز نهم تیرماه 1365 با فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به مدت ده روز در منطقه عملیاتی دشت مهران- جبهه میانی با رمز «یا ابوالفضل العباس (ع)» اجرا شد.

اهداف

پس از غافلگیری نیروهای متخاصم ارتش عراق توسط رزمندگان اسلام در عملیات های والفجر 8 و والفجر 9 و تصرف شهراستراتژیک فاو و آزادسازی شهر مهران، ارتش عراق درصدد جبران این شکست برآمد. بنابراین بامداد روز 27 اردیبهشت ماه 1365، دست به تجاوز و تهاجم در منطقه مهران زد و شهر، حومه و برخی از ارتفاعات را منطقه تصرف کرد. این تهاجم زمانی صورت گرفت که 6 گردان پیاده و 2 گردان زرهی از واحدهای ارتش مسئولیت پدافندی در این منطقه را برعهده داشتند و هنوز نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پشتیبانی این منطقه را برعهده نگرفته بودند.

این منطقه عملیاتی که از جنوب به ارتفاعات قلاویزان، از شمال به ارتفاعات نمه کلان کوچک، از غرب به امتداد غربی ارتفاعات قلاویزان و پاسگاه مرزی بهران آباد و از شرق به جاده مهران – دهلران منتهی می شد، به اشغال دشمن درآمد و آنان در این منطقه اقدام به ایجاد استحکامات و موانع متعددی در محور شمالی، میانی و جنوبی نمودند. به طوری که در محور شمالی و در جاده ایلام – مهران و باغ کشاورزی هفت ردیف مین همراه با کانال و بیش از پنج ردیف سیم خاردار رشته ای کار گذاشتند. در محور جنوبی و در ارتفاعات قلاویزان، سنگرهای کمین و در بعضی شیارها، یک ردیف سیم خاردار و مین ایجاد کردند. تنها در محور میانی که شامل حد فاصل رودخانه گاوی و جاده دهلران – مهران می شد به لحاظ کوهستانی بودن منطقه، استحکامات محکمی بکار برده نشد.

در مقابل مقامات لشکری و کشوری ایران ساکت ننشستند و درصدد اجرای عملیاتی برای پاسخ به تهاجمات دشمن اشغالگر برآمدند.

بنابراین طرح عملیاتی با هدف باز پس گیری شهر مهران و سلسه ارتفاعات قلاویزان و دستیابی به مرز و تامین کل منطقه به نام عملیات کربلای 1 شکل گرفت. در این عملیات تلاش اصلی از محور ارتفاعات قلاویزان و یال های آن تا رودخانه گاوی صورت گرفت.

خلاصه

مرحله اول عملیات کربلای 1، با هدف تامین ارتفاعات قلاویزان ایران تا روستای امام زاده سید حسن در شامگاه روز نهم تیرماه 1365 در ساعت 22:30 آغاز شد و رزمندگان اسلام در بیشتر محورها، موفق به شکستن خطوط دشمن گردیدند و نه تنها توانستند تا روشنایی صبح بیش از 10 گردان پیاده عراق را منهدم نمایند بلکه قسمتی هایی از اهداف مورد نظر مرحله دوم را نیز تصرف کنند.

مرحله دوم عملیات، شب بعد با هدف تامین ارتفاعات جبل حمرین تا شیار مگ سوخته و در امتداد آن، تامین روستاهای بهین، بهروزان و هرمزآباد، در حالی شروع شد که تمامی یگان‌های عمل کننده ضمن پیشروی در باقی مانده محدوده مرحله دوم عملیات، موفق شدند تا قبل از روشنایی صبح، خط سراسری – از هرمزآباد تا شیار مگ سوخته – را به طور کامل تامین کنند و بخشی از محدوده مرحله سوم عملیات را نیز تامین نمایند.

با شروع روز دوم عملیات (11/4/1365)، درگیری در تمامی محورها ادامه داشت و نیروهای رزمنده پس از به اسارت درآوردن تعدادی از نیروهای دشمن و وارد شدن به باغ کشاورزی، حدود ساعت 12، شهر مهران را آزاد نمودند.

در ادامه عملیات، رزمندگان از محورهای قلعه کهنه و فرخ آباد به طرف تپه های غلامی و پاسگاه دراجی حرکت کرده ضمن پاکسازی کامل منطقه، تعداد زیادی از نیروهای دشمن را به اسارت درآوردند.

مرحله چهارم عملیات کربلای 1، بامداد روز 12 تیرماه 1365 آغاز شد. در این مرحله رزمندگان اسلام موفق شدند پس از ورود به روستای فیروز آباد و عقب نشینی دشمن در این روستا، اقدام به احداث خاکریزی از فیروزآباد تا یال های ارتفاعات قلاویزان نمودند. اما هنوز در اطراف ارتفاعات 223 درگیری همچنان ادامه داشت و دشمن، فشاری قابل ملاحظه در نقاط مختلف وارد کرده بود و تنها ارتفاعات فوق را در تصرف خود نگه داشته بود. حدود ساعت 7 صبح روز چهارم یعنی 13 تیرماه 1365، پاتک شدید دشمن روی ارتفاعات قلعه آویزان – به منظور تصرف قله 200 – شروع شد؛ لیکن با مقاومت و حملات پی در پی قوای خودی، این پاتک شکست خورد.

مرحله پنجم عملیات کربلای 1 در حالی آغاز شد که رزمندگان اسلام در روز پنجم، ارتفاع 210 را دوباره به تصرف خود در آوردند و در سحرگاه روز ششم موفق شدند با حمله به ارتفاع 223، ضمن تامین اهداف تعیین شده، قرارگاه تاکتیکی لشکر 17 زرهی عراق را به تصرف درآورند.

در نهایت عملیات در دهمین روز خود یعنی در تاریخ 18/4/1365 با تصرف باقی مانده یال های غربی ارتفاع 223، انهدام قرارگاه تاکتیکی تیپ 24 مکانیزه عراق و اسارت فرمانده آن به همراه تعدادی دیگر به پایان رسید.

هدایت نیروهای ایرانی در عملیات کربلای 1، برعهده قرارگاه نجف بود. این قرارگاه مسئولیت هدایت لشکر 27 محمد رسول الله (ص) را با 7 گردان پیاده و گردان تانک، لشکر 17 علی ابن ابی طالب (ع) با 3 گردان پیاده و 1 گروهان تانک، لشکر 5 نصر با 3 گردان پیاده، لشکر 25 کربلا با 4 گردان پیاده و 1 گردان تانک، لشکر 10 سید الشهدا (ع) با 3 گردان پیاده، لشکر 41 ثارالله (ع) با 4 گردان پیاده و گردان تانک، تیپ مستقل 21 امام رضا (ع) با 2 گردان پیاده، تیپ مستقل 15 امام حسن (ع) با 5 گردان پیاده، تیپ مستقل 662 بیت المقدس با 2 گردان پیاده، گردان مستقل 38 زرهی ذوالفقار با 1 گروهان تانک، 2 گردان توپخانه سپاه و 4 گردان توپخانه ارتش را برعهده داشت.

نتایج

مهم ترین دستاورد عملیات کربلای 1 شامل، آزادسازی منطقه ایی به وسعت 175 کیلومتر مربع از خاک ایران و عراق شامل شهر مهران و روستاهای اطراف آن، جاده دهلران – مهران – ایران و ارتفاعات حساس، سرکوب قلاویزان و حمرین و ازادسازی دو پاسگاه مرزی بود. هم چنین عقبه های دشمن از جمله شهرهای بدره و زرباطیه در دید و تیر نیروهای ایرانی قرار گرفت.