قهوه

قهوه، به انگلیسی: Coffee، نوشیدنی دم‌کردنی است که از دانه‌های قهوه بو داده (رُست شده) تهیه شده است. دانه‌های قهوه را نیز از گیاه آن بدست می‌آورند که بیشتر در آفریقا و آسیا استفاده شده و اولین بار در اتیوپی کشت شد.

البته امروزه کشورهای زیادی هستند که در کشت این دانه نقش دارند که ازجمله آن‌ها می‌توان به برزیل، به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان قهوه، اشاره کرد. دو نوع عمده دانه قهوه یعنی قهوه عربیکا و قهوه روبوستا وجود دارد.

قهوه عربیکا

قهوه عربیکا معمول‌ترین دانه قهوه است و بسیاری از افراد، قهوه عربیکا را به دلیل عطر و طعم آن می‌پسندند. دانه قهوه عربیکا قبل از رُست شدن، بویی مانند بلوبری دارد و بعد از رُست شدن، بویی شیرین و میوه‌ای خواهد داشت.

قهوه عربیکا، کافئین کمتری نسبت به روبوستا دارد. بنابراین اگر قهوه را برای کافئین آن تهیه می‌کنید، باید این نکته را در نظر بگیرید که با وجود محبوبیت قهوه عربیکا، کافئین آن نسبت به روبوستا کمتر است.

قهوه روبوستا

برخلاف محبوبیت قهوه عربیکا، قهوه روبوستا، کافئین بیشتر و طعم قوی‌تری دارد. به دلیل همین طعم تلخ، از آن در قهوه‌های فوری و اسپرسو استفاده می‌شود. بنابراین اگر قهوه را برای رفع خواب‌آلودگی مصرف می‌کنید، استفاده از قهوه روبوستا انتخاب بهتری است چراکه کافئین بالاتری هم دارد.

انواع نوشیدنی قهوه

قوه سیاه یا بلک کافی

قهوه سیاه‌‌، قهوه دمی است که از دانه آسیاب شده قهوه به‌دست می‌آید. دانه‌های قهوه رُست شده در آب داغ قوطه‌ور می‌شوند تا عطر و طعم آن‌ها به‌همراه کافئین، رنگ و مواد مغذی آن در آب آزاد شود. بلک کافی را به صورت گرم سرو می‌کنند اما سرو آن در حالت سرد (Iced Coffee) نیز انجام می‌شود.

قهوه اسپرسو

قهوه اسپرسو نوشیدنی است که با روشی ایتالیایی تهیه می‌شود. در این روش، مقداری آب نزدیک به دمای جوش با فشاری بین ۱۳۰ تا ۱۵۰ psi را از میان پودر قهوه (آسیاب ریز) عبور می‌‌دهند.

با این تعریف، قهوه اسپرسو، نوشدنی غلیظی است که در اندازه‌های کم سرو می‌شود و پایه بسیاری از انواع قهوه است.

قهوه لاته

قهوه لاته ترکیبی از یک شات اسپرسو و مقداری فوم حاصل از کف شیر است. البته گاهی اسانس‌هایی مانند اسانس وانیل هم به لاته اضافه می‌کنند.

قهوه ترک

قهوه ترک از دانه‌های آسیاب شده در داخل ظرف مخصوصی به نام جذوه تهیه می‌شود و روش‌هایی مختلفی برای دم کردن آن وجود دارد. البته این نوع قهوه را نیز می‌توان از نوع بلک کافی برشمرد که طعم بسیار قوی دارد و به‌سبب نوع تهیه آن، بسیار خوشمزه است.

معمولا با دستگاه‌های آسیاب خانگی نمی‌توان دانه‌‌های قهوه را برای قهوه ترک آماده کرد چراکه ریزترین نوع آسیاب، آسیاب قهوه ترک است.

کاپوچینو

اگر قهوه لاته را با کف بیشتری تهیه کنید و روی آن مقداری پودر کاکائو یا دارچین بریزید، کاپوچینو خواهید داشت. البته گاهی اوقات از خامه هم به جای کف شیر استفاده می‌کنند.

قهوه آمریکانو

طعم قهوه آمریکانو مشابه با بلک کافی است با این تفاوت که در این قهوه، یک شات اسپرسو را با استفاده از مقداری آب داغ، رقیق می‌کنند.

قهوه دوپیو

به قهوه اسپرسو دابل شات یعنی نوشیدنی که از ۲ شات اسپرسو تهیه شده باشد، دوپیو (Doppio) می‌گویند که برای تهیه آن از پرتافیلتر بزرگتری کمک می‌گیرند.

قهوه کورتادو

قهوه‌ای که می‌نوشیم، مخصوصا اگر اسپرسو باشد، خاصیت اسیدی (اسیدیته) دارد. اگر برای کاهش این خاصیت اسیدی، به نسبت‌هایی تقریبا برابر، قهوه و کف شیر داشته باشیم، قهوه Cortado تهیه کرده‌ایم.

قهوه رد آی (Red Eye)

قهوه رد آی، ترکیبی از یک فنجان قهوه داغ (مانند بلک کافی) به همراه یک شات اسپرسو است. این نوع قهوه، قطعا تپش قلب شما را نیز افزایش می‌دهد.

قهوه موکا

قهوه موکا، اسپرسو به همراه؛شکلات، کف شیر و فوم (خامه) است.

قهوه گلد

به دانه‌های قهوه که در دمایی پایین‌تر رُست شوند، قهوه گلد می‌گویند. دانه‌های قهوه را معمولا تا حدی برشته می‌کنند که به حدی از شکست یا ترک (Track) برسند. قهوه گلد، در دمایی پایین‌تر برشته می‌شود و هیچ‌گاه به حد شکست نمی‌رسد.

قهوه گلد اسیدیته پایین‌تر و کافئین بالاتری نسبت به قهوه سیاه دارد. علاوه بر این، تلخی آن کمتر است و کسانی که به نوشیدن چای علاقه داشته باشند، این نوع قهوه را نیز بیشتر می‌پسندند.

قهوه گانودرما

قهوه گانودرما به ترکیبی از پودر قارچ گانودرما و قهوه می‌گویند. بسیاری از افراد از این نوع قهوه برای مصارف دارویی استفاده می‌کنند که سبب افزایش انرژی، خستگی کمتر و بهبود حافظه می‌شود.

فواید قهوه

• دیابت: قهوه در مبارزه با دیابت نوع ۲ نقش دارد. مطالعاتی در سال ۲۰۱۷ نشان داند که نوشیدن قهوه سبب کاهش سندرم متابولیک (ترکیبی از دیابت، فشار خون بالا و چاقی) می‌شود.

• چربی‌سوزی‌: کافئین موجود در قهوه سبب شکسته شدن مولکول‌های چربی بدن و چربی‌سوزی و تامین سوخت سلول‌ها به هنگام فعالیت‌های ورزشی می‌شود.

• مبارزه با پارکینسون: مطالعات نشان داده‌اند که کافئین موجود در قهوه اثرات مثبتی برای محافظت در برابر بیماری پارکینسون دارد و نوشیدن چهار فنجان قهوه در روز، خطر ابتلا را تا ۵ برابر کاهش می‌دهد.

• پیشگیری از سرطان: قهوه سرشار از آنتی‌اکسیدان است و از این‌رو، در واکنش با رادیکال‌های آزاد، نقش مهمی در پیشگیری از سرطان ایفا می‌کند.

• کاهش وزن: قهوه حاوی پتاسیم و منیزیم است که به استفاده بدن از انسولین کمک می‌کند.

افزایش سطح انرژی

قهوه آکنده‌ از ماده محرک معروف به نام کافئین است. وقتی کافئین را در مقادیر معقول مصرف می‌کنید، سوخت‌وساز بدن بالا رفته، آدرنالین و هورمونی در مغز که مسئولیت آزادسازی انرژی را برعهده دارد نیز آزاد می‌شود. قهوه ضمنا می‌تواند با از کار انداختن آدنوزین احساس خستگی را به صورت موقتی از بین ببرد. آدنوزین یک محرک سیستم عصبی مرکزی است که فعالیت‌های اعصاب را کاهش می‌دهد و منجر به شکل‌گیری احساس خستگی می‌شود. ضمنا با نوشیدن قهوه، ترشح دوپامین هم افزایش می‌یابد که هورمون خوشحالی مغز به حساب می‌آید.

کاهش ریسک بیماری‌های کبد

بیماری‌های کبدی آسیب‌هایی جدی به بدن‌تان وارد کرده و پیچیدگی‌هایی مانند سیروز کبدی پدید می‌آورند که جان را به خطر می‌اندازند. با این حال به نظر می‌رسد که قهوه قادر به کمک به سلامت کبد است. محققان می‌گویند یک لیوان قهوه در روز می‌تواند ریسک مرگ به خاطر بیماری‌های مزمن کبدی را تا ۱۵ درصد کاهش دهد. با نوشیدن چهار لیوان قهوه در روز، این رقم به ۷۱ درصد می‌رسد.

کاهش ریسک ابتلا به آلزایمر

بیماری آلزایمر نوعی اختلال مغزی پیش‌رونده است که سبب از دست رفتن حافظه و اختلال در افکار می‌شود. در حال حاضر هیچ درمانی برای این بیماری وجود ندارد، اما شناسایی و رسیدگی زودهنگام می‌تواند پیشرفت آن را کند سازد. محققان در پژوهشی بزرگ با مشارکت ۲۹ هزار نفر دریافتند که هر چه قهوه بیشتری مصرف کنید، کمتر در خطر پیشرفت بیماری آلزایمر خواهید بود.

بهبود سلامت اسپرم

پژوهشی در سال ۲۰۰۹ میلادی نشان داد که میانگین جنبندگی اسپرم، همگام با میزان مصرف قهوه افزایش می‌یابد. مردانی که حتی در روز شش لیوان قهوه می‌نوشند، جنبندگی اسپرم بالاتری نسبت به آن‌هایی دارند که قهوه مصرف نمی‌کنند. به طور کلی می‌توان گفت یکی از فواید قهوه برای مردان احتمال کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات است.

بهبود سلامت پوست

دانه قهوه حاوی کافئین و اسیدهای کلروژنیک است که خواص ضد التهاب و ضد میکروبی داشته و می‌توانند از شما در برابر آفتاب‌سوختگی محافظت کنند. با مالیدن قهوه مایع یا پودر قهوه به پوست ممکن است قادر به کمک به برخی ناهنجاری‌های پوستی مانند اگزما، پسوریازیس و آکنه باشید.

کاهش ریسک ابتلا به بیماری‌ سنگ کیسه صفرا

نوشیدن قهوه احتمالا خطر شکل‌گیری سنگ کیسه صفرا را هم در آینده‌تان کاهش دهد. پژوهشی که به تازگی انجام شده نشان می‌دهد با نوشیدن حداقل ۶ لیوان قهوه در روز، می‌توان از بروز نشانه‌های بیماری سنگ کیسه صفرا جلوگیری کرد. البته اگر همین حالا به این بیماری دچار هستید، لازم است از نوشیدن قهوه اجتناب کنید، چرا که سبب تحریک کیسه صفرا می‌شود.

مضرات قهوه

• قهوه نامرغوب: قهوه نامرغوب معمولا شامل ناخالصی است و این ناخالصی‌ها برای سلامتی بدن مضر هستند. بدحالی و سردرد تنها بخشی از مشکلاتی است که استفاده از قهوه نامرغوب ایجاد می‌کند.

• مصرف در دوره بارداری:‌ برخی مطالعه نشان داده‌اند که کافئین موجود در قهوه برای جنین مناسب نیست.

• افزایش تپش قلب: نوشیدن بیش از اندازه قهوه، تپش قلب را افزایش می‌دهد و همین امر، مشکلاتی برای افراد، به‌ویژه آن‌هایی که مشکلات قلبی دارند، بوجود می‌آورد.

• قهوه فشارخون را بالا می‌برد و افرادی که فشار خون بالا دارند باید از نوشیدن قهوه خودداری کنند.

• کلسترول خون را افزایش می‌دهد.

• مصرف بیش از انداز‌ی قهوه در خانم‌ها، ممکن است سبب کیست در سینه شود.

• مصرف بیش از حد قهوه ایجاد سردرد می‌کند.

• قهوه بی‌خوابی می‌آورد.

• مصرف بیش از حد قهوه ممکن است سبب حرکات غیرارادی عضلانی شود.

• مصرف بیش از حد قهوه ایجاد ناراحتی‌های روده‌ای و معده‌ای می‌کند.

• مصرف بیش از حد قهوه به لرزش و رعشه منجر خواهد شد.

• مصرف بیش از حد قهوه سوءهاضمه می‌آورد.

• در برخی افراد، مصرف بیش از حد قهوه سبب بروز اسهال می‌شود.