متوکل عباسی
متوکل یا أبو الفضل جعفر المتوکل علیالله بن المعتصم بن الرشید بن المهدی متولد ۲۰۵ق/۸۲۱م به عنوان خلیفه در سلسله عباسیان بود.متوکل در تاریخ ۲۳ذی الحجه۲۳۲ق/۸۴۷م بعد از واثق به خلافت رسید و تا تاریخ ۴شوال۲۴۷ق/۸۶۱م حکومت کرد. در این مدت مرکز حکومت او سامرا بود. سرانجام بعد از متوکل، منتصر به خلافت رسید.متوکل پس از درگذشت برادرش واثق با کمک غلامان ترک بر تخت خلافت نشست و به دست آنان هم به قتل رسید. او نخستین خلیفه عباسی بود که مذهب شافعی اختیار کرد
قلمرو
در منابع قلمرو حکومت متوکل 'خاورمیانه و شمال آفریقا' ذکر شده است.
درگذشت
متوکل سرانجام در تاریخ ۴شوال۲۴۷ق/۸۶۱م