یعقوب لیث
یعقوب لیث صفاری متولد ۲۲۵ ه.ق در روستای قرنین سیستان به عنوان نخستین امیر در سلسله صفاریان بود. یعقوب لیث در تاریخ 247 ه.ق به پادشاهی رسید و تا تاریخ ۲۶۵ ه.ق حکومت کرد. در این مدت مرکز حکومت او زَرَنگ سیستان بود. سرانجام بعد از یعقوب لیث، عمرو لیث به پادشاهی رسید.
| یعقوب لیث | |
|---|---|
| لقب(ها): | امیر صفار |
| تاریخ تولد: | ۲۲۵ ه.ق |
| محل تولد: | روستای قرنین سیستان |
| تاریخ فوت: | شوال ۲۶۵ ه.ق |
| محل فوت: | جندی‌شاپور، خوزستان |
| علت مرگ: | در اثر قولنج کلیوی درگذشت |
| محل دفن: | آرامگاه یعقوب لیث، گندی‌شاپور |
| سلسله: | صفاریان |
| قلمرو: | سیستان، خراسان بزرگ و بخش‌هایی از نیمه غربی ایران |
| مرکز حکومت: | زَرَنگ سیستان |
| شاه بعدی: | عمرو لیث |
| آغاز سلطنت: | 247 ه.ق |
| پایان سلطنت: | ۲۶۵ ه.ق |
| نام پدر: | لیث صفار |
| همسر(ها): | راحیله |
یعقوب لیث صفاری آهنگر و بنیان‌گذار دودمان صفاریان در سیستان به مرکزیت زَرَنگ بود. وی در طول حیات سیاسی و همچنین به قدرت رسیدنش در سیستان موفق به شکست خوارج، علویان، طاهریان و فتح مناطقی همچون کرمان و فارس شد.
توجه یعقوب لیث پس از تصرف فارس، خوزستان و سرکوب محمد بن واصل، به بغداد مرکز خلافت عباسی معطوف شد. براندازی دولت طاهریان که خلافت حامی آنها بود؛ حمایت از مخالفان خلیفه معتمد و نگرش‌های ضدعربی یعقوب، خلیفه را مجبور کرد که طی نامه‌ای یعقوب را لعن کرده و آماده نبرد با وی شود. پس از رسیدن دو سپاه به هم در ۷ شوّال ۲۶۵ ه.ق جنگ سختی درگرفت که در نهایت با پیروزی سپاه خلافت عباسی همراه بود. یعقوب پس از عقب‌نشینی سخت بیمار شد. عمرو، برادر یعقوب، به‌محض بیمار شدن برادرش خود را به او رساند؛ اما یعقوب در شوّال سال ۲۶۵ ه.ق بر اثر قولنج از دنیا رفت تا برادرش عمرو قدرت سلسلهٔ صفاریان را در دست بگیرد.
قلمرو
در منابع قلمرو حکومت یعقوب لیث 'سیستان، خراسان بزرگ و بخش‌هایی از نیمه غربی ایران' ذکر شده است.
درگذشت
یعقوب لیث سرانجام در تاریخ شوال ۲۶۵ ه.ق در جندی‌شاپور، خوزستان درگذشت که علت مرگ او در منابع 'در اثر قولنج کلیوی درگذشت' ذکر شده است.محل دفن او، آرامگاه یعقوب لیث، گندی‌شاپور می‌باشد.