وشمگیر
وشمگیر یا ظهیرالدوله ابومنصور وشمگیر زیاری به عنوان پادشاه ایران در سلسله آل زیار بود.وشمگیر در تاریخ ۳۲۳ قمری بعد از مرداویج به پادشاهی رسید و تا تاریخ ۳۵۶ هجری قمری حکومت کرد. در این مدت مرکز حکومت او ری و گرگان بود. سرانجام بعد از وشمگیر، بهستون به پادشاهی رسید. او دومین فرمانروای زیاریان است که پس از کشته شدن برادرش مرداویج، در سال ۳۲۳ هجری قمری، به حکومت رسید. وی پیش از مرگ مرداویج، از جانب او فرمانروای ری بود. وشمگیر در ابتدای حکومت علاوه بر گرگان، طبرستان و گیلان بر نواحی مرکزی ایران شامل ناحیه جبال و نیز خوزستان حکومت می‌کرد و برای مدتی بر آذربایجان نیز سلطه یافت. با این حال، وی دچار درگیری با سامانیان و بوییان شد.وشمگیر تا پیش از شکست در نبرد ری در سال ۳۲۹ قمری استقلال داشت. اما، با این شکست سرزمین‌های ری و اصفهان را از دست داد و تنها منطقهٔ گرگان و طبرستان در قلمرو او باقی ماند. البته در همین مناطق نیز با شورش‌های مکرر امرای محلی و رهبران علویان طبرستان مواجه بود.
وشمگیر سپس مجبور شد تبعیت از سامانیان را بپذیرد. بدین ترتیب آل زیار به یک دولت محلی تابع سامانیان تبدیل شد. دلیل تغییر موضع سامانیان در برابر وشمگیر ترس از قدرت یافتن بوییان بود. سامانیان سعی می‌کردند بوییان را سرگرم مبارزه با وشمگیر کنند، تا از دست اندازی به مرزهای خراسان فارغ باشند. به عبارتی دولت زیاری دیوار حایلی بین دو دودمان دیگر بود. بدین جهت وشمگیر تا پایان زندگیش با پشتیبانی سامانیان در حال دفاع در برابر بوییان بود و طبرستان و گرگان بارها بین این دو دست به دست شد.
| وشمگیر | |
|---|---|
| نام کامل: | ظهیرالدوله ابومنصور وشمگیر زیاری |
| لقب(ها): | ابومنصور |
| تاریخ فوت: | ۱ محرم ۳۵۷ ه.ق |
| محل فوت: | گرگان قدیم |
| علت مرگ: | وی سرانجام در روز اول محرم ۳۵۷ هجری در حالی که مشغول آماده شدن برای یکی دیگر از این‌گونه نبردها بود، توسط یک گراز کشته شد. |
| سلسله: | آل زیار |
| قلمرو: | شمال ایران |
| مرکز حکومت: | ری و گرگان |
| شاه قبلی: | مرداویج |
| شاه بعدی: | بهستون |
| آغاز سلطنت: | ۳۲۳ قمری |
| پایان سلطنت: | ۳۵۶ هجری قمری |
| نام پدر: | زیار |
| فرزند(ان): | سالار، لنگر، بیستون، قابوس |
| خویشاوندی: | برادر مرداویج |
قلمرو
در منابع قلمرو حکومت وشمگیر 'شمال ایران' ذکر شده است.
درگذشت
وشمگیر سرانجام در تاریخ ۱ محرم ۳۵۷ ه.ق در گرگان قدیم درگذشت. که علت مرگ او در منابع 'وی سرانجام در روز اول محرم ۳۵۷ هجری در حالی که مشغول آماده شدن برای یکی دیگر از این‌گونه نبردها بود، توسط یک گراز کشته شد.' ذکر شده است.محل دفن او، میباشد.