وبا
وَبا، مرگامرگی یا کالِرا (به انگلیسی: Cholera)، یک بیماری گوارشی باکتریایی است که در اثر آشامیدن آب و غذای آلوده افراد را درگیر می‌کند.
اسهال حاد عفونی و علائم مرتبط از جمله نشانه‌های این بیماری است. افراد با قورت‌دادن غذا یا آب‌آلوده به باکتری این بیماری ممکن است بیمار شوند. عفونت اغلب خفیف یا بدون علائم است، اما گاهی اوقات می‌تواند شدید و تهدیدکننده زندگی باشد.
علائم وبا
- اسهال آبکی فراوان که گاهی اوقات به‌عنوان «مدفوع آب برنجی» توصیف می‌شود.
- در بسیاری از بیماران، خصوصاً بزرگسالان حالت تهوع و استفراغ دیده می‌شود.
- تشنگی
- گرفتگی عضلات پا
- بی‌قراری یا تحریک‌پذیری
علائم وبا در کودکان
با وجودی که به‌صورت کلی نشانه‌های این بیماری شامل مواردی است که در بالا گفته‌شد، اما در کودکان برخی نشانه‌ها بیشتر دیده می‌شود که می‌توان به اسهال شدید آبکی، کمآبی شدید، افت قند و بی‌حالی اشاره کرد. معمولاً وبا در کودکان زیر دو سال شدت بیشتری دارد. یکی از شایع‌ترین علائم در کودکان هیپرگلایسمی است که در آن قند خون کودک به‌شدت افت می‌کند.
علائم وبا در بزرگسالان
در بزرگسالان تمامی نشانه‌ها و علائم گفته شده برای این بیماری ممکن است دیده شود و شدت و نوع علائم به شرایط بیمار بستگی دارد. برخلاف کودکان معمولاً استفراغ و تب در بزرگسالان بیشتر دیده می‌شود. اسهال شدید و کمآبی مهم‌ترین نشانه‌های وبا در بزرگسالان است.
عوامل خطر بیماری وبا
همه افراد مستعد ابتلا به این بیماری هستند، به‌استثنای نوزادانی که از مادران شیردهی که قبلاً مبتلا به این بیماری بوده‌اند، مصونیت پیدا می‌کنند. بااین‌حال، برخی عوامل می‌توانند شما را در برابر بیماری آسیب‌پذیرتر کنند یا احتمال بروز علائم شدید را افزایش دهند:
- شرایط بد بهداشتی که در آن تامین آب آشامیدنی سالم دشوار است؛ مانند اردوگاه‌های پناهندگان یا مناطقی که درگیر قحطی یا جنگ هستند.
- اسید معده کاهش‌یافته در افراد؛ چرا که این بیماری نمی‌تواند در محیط اسیدی زنده بماند و اسید معده معمولی اغلب به‌عنوان دفاعی در برابر عفونت عمل می‌کند. اما افراد با سطوح پایین اسید معده، مانند کودکان، افراد مسن و افرادی که از آنتی‌اسیدها، مسدودکننده‌های H-2 یا مهارکننده‌های پمپ پروتون استفاده می‌کنند، فاقد این محافظت هستند؛ بنابراین در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به وبا هستند.
- افراد مبتلا به دیابت
- ارتباط مستقیم با افراد بیمار در یک خانه
- مراقبان بهداشتی در بخش‌های نگهداری بیماران
- گروه خونی O به دلایلی که کاملاً مشخص نیست.
- عادت‌های غذایی مناطق مختلف مانند مصرف غذاهای خام و نیم‌پز
- نقص ایمنی و ابتلا به بیماری‌هایی مانند سرطان یا ایدز
- افرادی که درگیر بیماری‌های دستگاه گوارش هستند.
راه‌های انتقال بیماری وبا
- آب سطحی یا چاه: چاه‌های عمومی آلوده منابع مکرر شیوع وبا در مقیاس بزرگ هستند. افرادی که در شرایط شلوغ و بدون سرویس بهداشتی کافی زندگی می‌کنند، در معرض خطر هستند.
- غذای دریایی: خوردن غذاهای دریایی خام یا نیم‌پز، به‌ویژه صدف که از مکان‌های خاصی می‌آیند می‌تواند شما را در معرض باکتری‌های وبا قرار دهد.
- میوه‌ها و سبزی‌های خام: میوه‌ها و سبزیجات خام و پوست‌کنده منبع مکرر عفونت وبا در مناطقی هستند که وبا وجود دارد. در کشورهای درحال‌توسعه، کودهای کمپوست نشده یا آب آبیاری حاوی فاضلاب خام می‌توانند محصولات مزرعه را آلوده کنند.
- دانه‌ها: در مناطقی که وبا شیوع زیادی دارد، غلاتی مانند برنج و ارزن که پس از پختن آلوده‌شده و برای چند ساعت در دمای اتاق نگهداری می‌شوند، می‌توانند باکتری وبا را رشد دهند.