نجف
نَجَف (به عربی: مدينة النجف یا النّجف الأشرف) سومین شهر مهم در کشور عراق است که مرکز استانی به همین نام است و در فاصله ۱۶۰ کیلومتری پایتخت این کشور، یعنی شهر بغداد، قرار گرفته است. در زبان عربی واژه نجف به معنای زمینی به شکل مستطیل و نسبتا مرتفع است که با زمین‌های کم ارتفاع و پر آب مجاورش احاطه شده باشد. شرایط جغرافیایی این شهر نیز درست به همین صورت است و دلیل نام‌گذاری این شهر به «نجف» نیز همین بوده است.
از زمان‌های گذشته تا کنون این شهر یکی از مراکز پر رونق تجاری در کشور عراق محسوب شده است. گذشته از آن وجود اماکن تاریخی و اماکن زیارتی نجف منجر شده است تا نزد شیعیان جایگاه رفیعی داشته باشد و به دلیل وجود حرم مطهر امام اول شیعیان حضرت علی (ع) در این شهر همواره مورد احترام واقع شده است و نام آن به عنوان یکی از قطب‌های اصلی گردشگری مذهبی مطرح شده است.
آب و هوا
شهر نجف به طور کلی دارای آب و هوای گرم و خشک است. بنابراین تابستان‌های این شهر بسیار گرم است و دمای هوا می‌تواند تا ۴۶ درجه سانتی گراد بالا برود. در فصل زمستان نیز هوای این شهر بسیار سرد است.
هوای نجف در تابستان، گرم و خشک است و اهالی آن به‌سرداب‌های زیرزمینی پناه می‌برند تا از گرما در امان باشند. چنانچه بادهای گرم بوزد، حرارت به ۴۶ درجه می‌رسد. در زمستان نیز سرمای گزنده و سوزناکی دارد و سرمای شهر بدان اندازه است که آب یخ می‌بندد. در عهد ساسانی در اطراف نجف دریاچه‌ای وجود داشته که پس از ظهور اسلام خشک گردیده، بعدها دوباره دریاچه‌ای پدید آمده، که تا حدود یک قرن پیش نیز وجود داشته ولی دولت عثمانی آن را خشکانیده است.
بنابراین سفر به این شهر در این دو فصل از سال چالش‌برانگیز خواهد بود. در مقابل، بهترین فصل سفر به نجف را می‌توان فصل بهار دانست؛ زیرا در این زمان از سال گردشگران می‌توانند از گرمای شدید تابستان های نجف در امان بمانند و خبری هم از سرمای سخت زمستان نیست. اگر امکان سفر به نجف در فصل بهار مهیا نشد، فصل پاییز هم می‌تواند گزینه بعدی سفر به این شهر باشد.
جغرافیا
نجف در ۱۶۰ کیلومتری جنوب بغداد در مختصات °۳۱٫۹۹ شمالی و °۴۴٫۳۳ غربی قرار گرفته و جمعیت آن ۶۷۵٬۰۰۰ نفر برآورد شده است. شهر نجف از لحاظ جغرافیایی در نزدیکی شهر کوفه قرار گرفته است. نزدیکی شهر نجف و کوفه به نحوی است که نمی‌توان این دو شهر را از یکدیگر مجزا دانست.
در متون تاریخی، اسامی گوناگونی برای نجف ذکر شده است از جمله غری یا غریان، مشهد، نجف اشرف، الطور، الطهر، الجودی، الربوه، بانقیا و اللسان. نجف مشهورترین نام شهر است که پس از آن صفت اشرف نیز اضافه می‌گردد و مجموعاً نجف اشرف گفته می‌شود. نجف واژه‌ای عربی و به معنای منجوف است. منجوف مکانی است مستطیل شکل و مرتفع که آب دراطراف آن جمع می‌گردد ولی بر سطح آن جاری نمی‌شود. وضعیت جغرافیایی شهر نجف که مستطیل شکل بوده و از زمین‌های پیرامون بلندتر است موجب شده این نام بر آن نهاده شود.
نجف از پنج محله تشکیل می‌شود که عبارتند از:
- العمارة
- الحویش
- البراق
- المشراق
- الغازیة
حمل و نقل عمومی
در مجموع حمل و نقل عمومی در شهر نجف سطح پیشرفته‌ای ندارد اما آنطور که پیدا است مسئولان آن در تلاش هستند تا به زودی خطوط مترو را جهت فراهم کردن زیرساخت‌های گردشگری، از طریق ارتقاء وضعیت حمل و نقل عمومی، فراهم کنند. در حال حاضر مینی بوس‌ها و تاکسی‌های شهری در دسترس‌ترین و راحت‌ترین گزینه‌هایی هستند که می‌توان در طول سفر به نجف از آن‌ها بهره‌مند شد.
امکان کرایه دربستی تاکسی‌ها هم وجود دارد که در این صورت مسلما هزینه آن کمی بالاتر می‌رود اما در هر حال هزینه تردد در شهر نجف برای گردشگران گران نیست و چنانچه گردشگران به صورت گروهی و از طریق تور نجف سفر کرده باشند، بدون نیاز به دغدغه برنامه ریزی برای جا به جایی در شهر نجف و یا رفتن به شهرهای مذهبی دیگر عراق در نزدیکی نجف مانند کربلا و کوفه، می‌توانند از مزیت اتوبوس‌های مخصوص تورهای زیارتی برای تردد در شهر بهره‌مند شوند.
فرودگاه بین المللی
فرودگاه بین المللی النجف در ناحیه شرقی شهر نجف قرار گرفته است. این فرودگاه در گذشته یک پایگاه هوایی نظامی بود که در سال ۲۰۰۸ میلادی به یک فرودگاه مسافربری تغییر کاربردی داد. هر چند نمی‌توان این فرودگاه را در رده فرودگاه‌های مجهز و پیشرفته دیگر دنیا دانست اما این فرودگاه امروزه به عنوان یکی از مهم‌ترین فرودگاه‌های کشور عراق شناخته می‌شود و با توجه به سابقه اندک فعالیت آن و توسعه روز افزون آن می‌توان امکانات آن را مطلوب ارزیابی کرد. این فرودگاه دارای یک باند آسفالته است که طول آن ۳۰۰۰ متر و عرض آن نیز ۴۵ متر است.
در این فرودگاه پروازهای مختلفی از کشورهای مختلف از جمله کشور ایران برقرار است که توسط ایرلاین‌های گوناگون مدیریت می‌شود. از سال ۲۰۰۹ میلادی به تعداد شرکت‌های ایرلاین‌هایی که پروازهای خود را در این فرودگاه انجام می‌دهند، افزوده شده است و در میان نام این ایرلاین‌ها نام برخی از پرآوازه‌ترین ایرلاین‌های جهان نظیر قطر ایرویز نیز دیده می‌شود.
شیوه‌های سفر به نجف
برای سفر به نجف هر دو شیوه سفر هوایی و سفر زمینی امکان پذیر است که گردشگران و زائران می‌توانند بر مبنای موقعیت و امکانات خود یکی از این دو گزینه را انتخاب کنند. در ارتباط با سفر زمینی به نجف باید گفت بسیاری از زائران ترجیح می‌دهند تا با پیوستن به خیل عظیمی از زائرانی که به پیاده‌روی اربعین می‌روند در بازه زمانی نزدیک به ایام اربعین به سمت مرزهای زمینی ایران بروند و از آنجا به شهر نجف اشرف در عراق وارد شوند. مرزهای زمینی ایران به سمت نجف شامل مرز مهران، شلمچه، چذابه، باشماق و خسروی است. نزدیک‌ترین مرز زمینی ایران به شهر نجف عراق مرز مهران است که فاصله آن با شهر نجف نزدیک به ۳۰۳ کیلومتر است.
برای رفتن به این مرزها باید ابتدا از شهر مبدا به سمت شهرهای مرزی ایران حرکت کرد و علاوه بر آن طی کردن این فاصله از مرز تا شهر نجف به صورت زمینی کمی چالش برانگیز است؛ بنابراین بسیاری از زائران امکان سفر زمینی نجف به صورت انفرادی را ندارند. این دسته از افراد می‌توانند در تور زمینی نجف شرکت کنند این تورها از شهرهای دیگر و عمدتا از پایتخت به صورت زمینی انجام می‌شود. افزون بر تورهای زمینی تورهای هوایی نیز گزینه مناسبی برای سفر به نجف هستند؛ زیرا سفر با بلیط هواپیما نجف در مدت زمان بسیار کمتری به طول می‌انجامد و علاوه بر آن سفر برای سالمندان و یا کودکان با آن راحت‌تر است.
شماره تلفن‌های ضروری
- کد کشور: ۰۰۹۶۴
- کد شهر نجف: ۳۳
- شماره پلیس: ۱۲۲۱۰۴
- آمبولانس: ۱۲۲
- آتش نشانی: ۱۲۲۱۱۵
- تلفن و نشانی سفارت ایران در نجف: نشانی: نجف، منطقه حی السعد، خیابان ۶۰
- تلفن: ۷۸۱۴۱۳۲۸۱۹
اماکن مقدس
به غیر از آرامگاه امام علی(ع)، در شهر نجف اماکن مقدسه دیگری نیز وجود دارد که به شرح زیر است:
آرامگاه حضرت آدم
قبر حضرت آدم در قبرستان وادی‌السلام و در نزدیکی حرم حضرت علی(ع) در شهر نجف قرار دارد. طبق روایات موجود، این قبرستان پیامبران و بزرگان زیادی را در دل خود جای داده است. بر اساس بعضی از روایت‌های اسلامی، حضرت آدم در شهر مکه جان داد و پیکر او در همان شهر به خاک سپرده شد. حضرت نوح در هنگام طوفان، به فرمان خداوند استخوان‌های حضرت آدم را در کشتی گذاشت و به نجف اشرف برد و او را در نجف به خاک سپرد.
علاوه بر نجف اشرف، احتمالات دیگری درباره‌ی مکان قبر حضرت آدم داده شده است:
- غاری واقع در کوه ابوقبیس در شهر مکه از جاهایی است که به‌عنوان مکان قبر حضرت آدم از آن نام برده‌اند. گفته شده است این مکان، محل قبر حضرت حوا نیز هست.
- برخی بر این عقیده‌اند که قبر حضرت آدم در منطقه منا و اطراف شهر مکه قرار دارد.
- بعضی دیگر قبر حضرت آدم را همان مکانی می‌دانند که از بهشت روی آن فرود آمد.
- بیت‌المقدس جای دیگری است که احتمال داده‌اند قبر حضرت آدم در آنجا باشد.
- در شهر «منار» سریلانکا دو گور طویل وجود دارد که به باور برخی مسلمانان، قبرهای آدم و حوا است.
آرامگاه حضرت نوح
آرامگاه حضرت آدم و نوح، بر پایه روایاتی در نجف، در محل دفن امام علی(علیه‌السّلام) یا کنار آن قرار دارد.
آرامگاه حضرت هود و صالح
مزار حضرت هود و صالح(علیه‌السّلام)، مزاری است در نجف و در میان قبرستان وادی‌السلام که به حضرت هود(علیه‌السّلام) و صالح(علیه‌السّلام) منتسب است. عالم شیعی، سید مهدی بحرالعلوم (۱۱۵۵–۱۲۱۲ق)، نخستین کسی است که مکان کنونی را به عنوان مزار هود و صالح(علیه‌السّلام) مشخص کرده و بر روی آن مقبره ساخته است.
مسجد کوفه
مسجد کوفه یکی از مساجد چهارگانه بزرگ جهان اسلام است که در شهر کوفه عراق، در ۱۲ کیلومتری شمال شهر نجف واقع شده است. گفته می‌شود این مسجد ابتدا توسط حضرت آدم(علیه‌السّلام) ساخته شده و پس از مسجدالحرام قدیمی‌ترین مسجد جهان بوده است.
مسجد حنانه
این مسجد در محله حنانه، به فاصله ۵.۲ کیلومتری از حرم امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام)، سمت شمال نجف، و در نزدیکی مرقد کمیل بن زیاد نخعی واقع است. در سده‌های اخیر با گسترش شهر نجف، این مسجد جزو شهر نجف قرار گرفته است.
مسجد سهله
مسجد سهله در شرق نجف، یعنی در شهر کوفه قدیم، قرار دارد. این مسجد در ۱۰ کیلومتری شمال شرقی حرم امام علی(علیه‌السّلام) با زاویه ۳۷ درجه، و ۲ کیلومتری شمال غربی مسجد کوفه با زاویه ۵۳ درجه است.
آرامگاه وادی السلام
وادی السلام در شهر نجف کشور عراق واقع است و از جنوب به مرقد امام علی(ع) و خیابان موسوم به علی بن ابی طالب و از شرق به جاده نجف - کربلا و از شمال به منطقه حی المهندسین و از سمت غرب به دریاچه «بحر النجف» می‌رسد.
غذاهای محلی
قیمه نجفی
این غذای محبوب عربی بیشتر در مراسم‌های مذهبی به ویژه ایام اربعین طبخ می‌شود و دستور پخت آن بسیار مشابه خورشت قیمه ایرانی است با این تفاوت که در این خورشت از نخود به عنوان حبوبات اصلی استفاده می‌کنند.
فصولیا
این غذا نوعی خوراک عربی است که مواد اصلی آن گوشت مرغ و لوبیا سفید است که در طبخ آن از ادویه‌های خوشمزه عربی استفاده می‌کنند. این غذا معمولا به همراه نان سرو می‌شود.
البریانی عراقی
این غذا از معروف‌ترین غذاهای نجف است که در طبخ آن از گوشت مرغ و برنج استفاده می‌کنند. در واقع این غذای سنتی نوعی پلو با گوشت مرغ است که برای مزه‌دار کردن آن از ادویه‌های عربی، هل سابیده شده، زنجبیل و بادام هندی استفاده می‌کنند.