کلم
کَلَم یا کلمپیچ (با نام علمی: Brassica oleracea) گیاهی بومی اروپا است که دارای ریشه سطحی و کوتاه میباشد. برگ ها در کلم پیچ بر روی ساقه کوتاه و نسبتا ضخیمی به صورت یک مجموعه کروی شکل ظاهر میشوند.
کلم پیچ نسبت به طول روز (مانند کاهوها) حساس نیست. کلم پیچ، مهم ترین گیاه این گروه بوده و از گیاهان فصل خنک به شمار می رود. برخی از رقم های این سبزی دمای زیر صفر را تا حدود 9- درجه سلسیوس تحمل می کنند. کلم در خاک های سبک و حاصلخیز محصول بسیار خوب و زودرس می دهد. گرده افشانی کلم ها با باد و حشرات انجام می گیرد. کلم پیچ نسبت به طول روز حساس نیست (روز خنثی). مرحله زایشی کلم پیچ در مناطق معتدل تنها با تأثیر سرما یا بهارش، در سال دوم انجام می گیرد. طولانی شدن دوره نونهالی نیز، تغییر فاز رویشی به زایشی را به دنبال دارد. بعد از بهارش، ساقه گل دهنده به طول 5/1 تا 2 متر ظاهر می شود. گل ها زرد براق و دارای 4 کاسبرگ، 4 گلبرگ و 6 پرچم هستند. کلم پیچ در سال اول تشکیل پیچ و در سال دوم میوه و بذر می دهد.
برگ های خارجی تحت شرایط دمای بالا کاهش می یابد. گرده افشانی خودگشن ولی دگرگشنی نیز گزارش شده است. تحت شرایط دمای بالا، کلم پیچ چندین سال در مرحله رویشی باقی خواهد ماند. دمای بالا پس از بهارش می تواند گلدهی را به تأخیر بیاندازد و یا آن را متوقف کند.
كلم پيچ داراي سه دسته مشخص است:
كلم پيچ سفيد (B.o.var.c.f. alba) كه مهمترين سبزي اين گروه است.
كلم پيچ قرمز (B.o.var.c. f. rabra).
كلم پيچ ميلان (B.o.var.c. f. sabuda) كه داراي برگهاي ناصاف و مجعد با رنگ سبز متمايل به آبي است.
هر يك از دسته هاي مذبور از حيث شكل بوته داراي تيپهاي مختلفي مثل گرد، كشيده و يا قلب گاوي هستند. در بين دسته هاي فوق انواع زودرس، نيمه زودرس، ميان رس ( پاييزه ) و ديررس ( زمستانه) نيز مشاهده ميشود.