ساس
ساس یا خَسَک حشره‌ای کوچک به رنگ قهوه‌ای مایل به قرمز است که اندازه‌ای در حدود 5 میلی‌متر دارد. ساس را می‌توان در سراسر جهان یافت.
ساس ها در طول روز در داخل یا اطراف تخت ها و شکاف های موجود در صندلی ها، کاناپه ها، پرده ها، فرش ها، کمدها و حتی در ترک دیوارها و کف و پشت کاغذ دیواری پنهان می‌شوند.
حشره‌شناسی
ساس ها حشراتی بدون بال هستند. رنگ آنها قرمز مایل به قهوه‌ای می‌باشد و از لحاظ ظاهری به شکل تخت، نازک و بیضی هستند. همچون تخم های دانه سیب از دور به نظر می‌رسند، و با چشم معمولی امکان دیدن آن ها بسیار دشوار است.
این حشرات شب ها بیرون می‌آیند تا غذا پیدا کنند و غذای اصلی آنها خون است. ساس ها دارای ماده خاصی در بزاق خود هستند که سبب جلوگیری از لخته شدن خون در هنگام تغذیه می‌شود؛ به طور معمول در شب هنگام به سراغ طعمه های خود می‌روند.
یک ساس بعد از وعده غذایی خود که خون می‌باشد، مدت زیادی روی بدن شخص نمی‌مانند اما در نزدیکی محل استراحت فرد پنهان می‌شوند.
ابعاد
حشره ساس بالغ 4 تا 5 میلی‌متر طول و 5 میلی‌متر عرض دارند.
رفتارشناسی
حشره ساس از خون انسان تغذیه می‌کند و قسمت دهان حشره به صورتی است که برای سوراخ کردن سطح پوست و مکیدن خون می‌باشد. در هنگام مکیدن بزاقی از دهان حشره خارج می‌شود، که خاصیت ضد انعقادی دارد، و این رفتار مانند دیگر بند پایان می‌باشد.
یکی از عواملی که حشره ساس به آن به سرعت واکنش نشان می‌دهد، گرما و دی اکسید کربن است. با دریافت این علائم به سرعت تغذیه خود را مورد هدف قرار می‌دهد.
ساس ها اکثرا در شب فعالیت می‌کنند و در طول روز به دنبال پناهگاهی هستند که پنهان شوند.
این حشرات فرصت طلب حتی در طول روز هم اگر احساس گرسنگی کنند، از خون انسان تغذیه می‌کنند. در چرخه غذایی ساس در درجه اول خون انسان قرار دارد، و اگر یافت نشود، از خون حیوانات گرم، نظیر خفاش، خرگوش، جوندگان و حتی پرندگان، نیز تغذیه می‌کنند. سمپاشی ساس از بهترین روش های از بین بردن این آفت می‌باشد.
زیستگاه
ساس ها در مکان های تاریک زندگی می‌کنند و بهترین مکان نزدیک محل خواب انسان می‌باشد.
مشاهده لکه های خون بر روی تشک و ملحفه های منزلتان می‌تواند نشانه‌ی حمله ساس به محله زندگی شما باشد.
علائم گزش حشره ساس
فرد معمولاً گزش واقعی ساس را احساس نمی‌کند. اما پس از آن، در محل نیش زدگی احساس خارش می‌کند. گزش ساس مانند برجستگی های کوچک قرمز (شبیه گزش پشه) است و گاهی اوقات می‌تواند به صورت خط قرمز روی بدن اتفاق بیافتد.
این گزش ها عمدتا در مناطقی از پوست است که هنگام خواب در معرض هوا قرار دارد. ساس ها آزاردهنده هستند، اما میکروب یا بیماری خاصی را گسترش نمی‌دهند.
شیوع
برخی معتقدند که یک اتاق کثیف می‌تواند ساس هایی را به همراه داشته باشد، اما این درست نیست. ساس ها به شرط داشتن غذا می‌توانند در هر جایی زندگی کنند. اگر اتاقی به هم ریخته باشد، این فضا به آنها کمک می‌کند تا پنهان شوند. اما بهم ریختگی اتاق سبب جذب این حشرات نمی‌شود.
ساس‌ها معمولاً در مکان‌هایی که میزان گردش مسافران و مهمانان زیاد است، مانند هتل‌ها، بیمارستان‌ها یا خانه‌های سالمندان، دیده می‌شوند.
اما می‌توان آنها را در بسیاری از مکان های دیگر مانند وسایل حمل و نقل عمومی، آپارتمان ها و خوابگاه ها یافت. این حشرات می‌توانند با لباس، اثاثیه و چمدان از مکانی به مکان دیگر سفر کنند.
درمان نیش حشره ساس
زمانی که گزش ساس اتفاق می‌افتد، برای پیشگیری از بروز سایر عوارض ناشی از آن باید هر چه زودتر برای درمان نیش ساس اقدام کنید.
شستن محل گزش با آب و صابون
ابتدا کف غلیظ و حبابداری از آب و صابون درست کنید.
کف را به خوبی بر روی قسمت های گزیده شده بمالید. این کار را تا جایی ادامه دهید که تمامی ناحیه، با کف غلیظ آب و صابون پوشش داده شود و اجازه دهید کف صابون روی نواحی گزش، خشک شود.
با این کار، خارش ناشی از گزیدگی، سریعاً برطرف خواهد شد.
درمان نیش ساس با استفاده از کف و صابون، علاوه بر تسکین و فرونشاندن خارش، از عفونت پوستی ناشی از ساس گزیدگی نیز جلوگیری می کند.
جوش شیرین
به آرامی مقادیر جزئی از آب را به جوش شیرین اضافه نموده و هم بزنید تا خمیر غلیظی درست شود.
لایه ضخیمی از این خمیر را به جای گزش ها اعمال نمایید. اجازه دهید که خمیر، خشک شده و بر روی جوش ها (محل گزش) به مدت یک ساعت یا بیشتر باقی بماند و سپس آن را با آب گرم بشویید.
لیمو ترش
جای گزش ساس ها را با یک پارچه آغشته به آب لیمو ترش، تر کنید این کار باعث تسکین درد در آن ناحیه می شود.
آلوئه ورا
از ژل ۱۰۰% خالص آلوئه ورا استفاده کنید.
آلوئه ورا دارای دو خاصیت مفید در درمان نیش ساس است که عبارتند از:
- خاصیت آنتی بیوتیک
- ضد قارچ
این خواص می تواند به پیشگیری از عفونت ثانویه ناشی از خاراندن محل گزش ساس کمک کند. همچنین آلوئه ورا به بهبودی عوارض ناشی از گزش ساس و آفات دیگری نظیر مورچه، سرعت می بخشد.
آنتی هیستامین
آنتی هیستامین های خوراکی چون دیفن هیدرامین می توانند واکنش های آلرژیک به گزش ساس را کنترل کنند.
از مهم ترین واکنش های آلرژیک می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تورم
- خارش
- قرمزی
روش های مقابله با ساس
الکل
ساس حشره ای مقاوم به انواع سموم معمولی محسوب می شود اما در مقابل الکل به شدت ضعیف است. با اسپری کردن الکل، ساس های بالغ به سرعت کشته می شوند.
آب داغ
برای از بین بردن ساس های مخفی شده در پتو، ملحفه و لباس، کافیست این وسایل را با آب داغ شست و شو دهید. با این کار ساس و تخم های آن کشته خواهند شد.
سرما و گرما
تماس طولانی با دمای (-19) منفی نوزده درجه سانتی گراد ساس بالغ را نابود می‌کند. وسایلی را که امکان سم پاشی آنها وجود ندارد، در کیسه های پلاستیکی آب بندی (درزبندی) شده گذاشته و در فریزر تحت دمای -18 درجه سانتی گراد به مدت 24 ساعت قرار می دهند تا ساس های آن از بین برود.
ساس بالغ بر اثر تماس با حرارت کشته می شود. حرارت همچنین تخم ساس را از بین می‌برد. به طور مثال حرارت آفتاب یا حرارت ایجاد شده توسط یک بخار ساز. به ترتیب در دمای 45 و 50 درجه سانتی گراد، ساس ظرف مدت زمان 7 و 1 دقیقه کشته می شود.
کنترل فیزیکی محیط
از آنجایی که ساس از سطوح چوبی به راحتی بالا می‌رود، بهتر است پایه های تخت را داخل صفحات فلزی قرار داده و تخت را از دیوار فاصله دهید. همچنین به نظر می‌رسد که ساس در بالا رفتن از سطوح صاف و لغزان مانند نوار چسب شیشه ای نیز دچار مشکل باشد.
برای دفع این حشره یکی از راه هایی که می توان آزمود تاثیر «سیر» در دور کردن ساس از محیط زندگی است. گزارش های مختلفی از تنفر و آزاردهنده بودن «بوی سیر» بر این حشره وجود دارد. می‌توان در تختخواب و مکان های مشکوک با قرار دادن «سیر» اثربخشی آن را بررسی کرد.
استفاده از جارو برقی هم مفید است زیرا هم ساس بالغ و هم تخم ساس را از محیط خارج می کند. به شرط آن که از کیسه یک بار مصرف استفاده و پس از اتمام جارو کشی داخل یک نایلون زباله قرار داده و دور انداخته شود یا اینکه بلافاصله در پایان کار سوزانده شود. در صورت استفاده از کیسه دائمی می‌توان کیسه را پس از تخلیه داخل کیسه زباله جوشاند. بعضا لباس ها هم با جوشاندن پاکسازی می شوند. ملحفه ها و روبالشی های آلوده را می‌توان جلوی آفتاب گذاشت چرا که دمای بالا ساس را می کشد. پرده‌ها را نیز با آب داغ مورد شست و شو قرار دهید.
روش های شیمیایی
اساس مبارزه شیمیایی با این حشرات انجام سم پاشی در فضاهای داخلی است و باید عمل سم پاشی را صبح زود یا شب انجام داد. همچنین لازم به ذکر است که ساس حشره بسیار مقاومی است و بسیاری از سموم در برابر آن ناکارآمد هستند. از جمله سموم نسبتا اثرگذار می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پیرترین (pyrethrins) و پیرتروئید (pyrethroids) که از گل داوودی به دست می آیند
- مواد خشک کننده ای مثل بوریک اسید و خاک دیاتومه که پوشش محافظ بدن حشرات را از بین می برند. البته نسبت به خاک دیاتومه نظرات ضد و نقیضی وجود دارد
- مواد زیست شیمیایی همچون روغن چریش که به صورت پرس سرد تولید شده باشند
- نیکوتینوئید (neocotinoids)، نوع مرکبی از نیکوتین که بر سیستم عصبی حشرات تاثیر می گذارد
- اسپری درمین که در داروخانه ها موجود است.
زمان مراجعه به پزشک
اگر نواحی گزش ساس در طی دوره درمان طبیعی آن یعنی به مدت ۱ الی ۲ هفته، درمان نگردید به پزشک مراجعه نمایید.
همچنین در صورت وجود هر یک از موارد ذیل نیز بایستی با پزشک مشورت کنید:
- گزش های فراوان
- تاول
- علائمی از عفونت پوستی، ترشح چرک و یا ترد، نازک و آسیب پذیر شدن پوست
- واکنش حساسیتی در پوست، پوست قرمز، ورم کرده و یا کهیر
جای گزش ساس مانند جای گزش تمامی حشرات، می تواند به دلیل خاراندن بسیار زیاد عفونی شود.
چرا که زیر ناخن ها جمعیت کثیری از پاتوژن های باکتریایی وجود دارند. محل گزش، در صورت عفونت، متورم و قرمز گردیده، نازک شده و ممکن است زخم شود. معمولاً در اثر گزش ساس، تب عارض نمی گردد؛ مگر آنکه بخش بزرگی از پوست، درگیر گزش شده باشد. در صورت تجربه هر یک از این علائم بایستی به پزشک مراجعه نمایید؛ چرا که نشان دهنده عفونت ثانویه هستند.