کیهان

تصویر کیهان منتشر شده توسط NASA

کِیهان (به انگلیسی: Cosmos) در کلی‌ترین تعریف، یک ساختار بسامان و هماهنگ است. کیهان‌شناسی شاخه‌ای از دانش فیزیک است که به بررسی، مطالعه و تحقیق چگونگی پیدایش و فرگشت کیهان می‌پردازد.

ریشه شناسی

از نظر ریشه‌شناسی، واژه کیهان تغییریافته واژه فارسی میانه «گیهان» است، که واژه‌های «جهان» و «گیتی» هم از این ریشه بر گرفته شده‌اند.

پیدایش کیهان

کیهان یا جهان هستی روزی آغاز شده و مجموعه ای کاملا پویا است. بشر تا به امروز از نحوه به وجود آمدن این جهان آگاهی نیافته است. اما دانشمندان فرضیه‌هایی برای پیدایش کیهان متصورند. نظریه مِه‌بانگ مشهورترین مدل در میان مدل‌های کیهان‌شناسی است. به باور دانشمندان کیهان هر لحظه در حال گسترش است و اجزای آن هر لحظه از یکدیگر دورتر و دورتر می‌شوند. ستارگان در تمام درازای زندگی‌شان منقبض، منبسط، و در نهایت منفجر می‌شوند.

مِه‌بانگ پدید آمدن گازها و ذرات موجود در آسمان و هر چیز دیگری که در آن یافت می‌شود را نشان می‌دهد. این نظریه همچنین انبساط کیهان در آینده را بیان می‌کند و نیز دور شدن همهٔ اجزای آسمان، کهکشان‌ها، ستارگان و سیاره‌ها و هر چه در آن است. سیاره‌ها به دور ستارگان در حال گردش‌اند. کهکشان‌ها می‌چرخند و سیارک‌ها و دنباله‌دارها در منظومهٔ خورشیدی در حال حرکت بر روی مدار خود هستند. عناصر، اتم‌ها، مولکول‌ها و ذرات پیوسته بر یکدیگر اثر می‌گذارند و تغییر می‌کنند.

فلسفه

گفته می‌شود که اصطلاح Kāheykeŝān به عنوان جهان، اولین بار توسط فیثاغورس به کار برده‌ شده‌است، و شاید او اشاره به آسمان پرستاره داشته‌است.

اندازه کیهان

تا به امروز اندازه کیهان ناشناخته است. اما گمان می‌رود که اندازه قطر جهان هستی قابل مشاهده تا به امروز در حدود ۹۳ میلیارد سال نوری باشد.

سن کیهان

دانشمندان کیهان‌شناسی بر اساس نظریه‌های علمی، عمر کیهان را حدود ۱۳٫۷ میلیارد سال تخمین زده‌اند.