سرخرگ
سرخرگ (به انگلیسی: Artery) یا شریان، رگی در بدن مهره‌داران است که خون روشن و اکسیژن‌دار را از قلب به اندام‌های مختلف انتقال می‌دهد. سرخرگ ششی، تنها سرخرگ بدن است که خون تیره و با دی‌اکسید کربن بالا را از قلب به ریه‌ها منتقل می‌کند. این رگ‌ها از سه لایه بافتی با فیبرهای الاستیک فراوان تشکیل شده‌اند.
سرخرگ لوله‌ای ماهیچه‌ای و انعطاف‌پذیر برای انتقال خون به اندام‌ها و بافت‌های مختلف بدن است که از فشار حاصل از انقباض قلب، برای تداوم جریان خون استفاده می‌کند. نبضی که در رگ‌های نزدیک به سطح پوست احساس می‌شود به دلیل انقباض و انبساط پشت سر هم دیواره سرخرگ و ضربان قلبی است که خون را با فشار وارد رگ مي‌کند.
بافت دیواره سرخرگ
دیواره سرخرگ از سه لایه بافت تشکیل شده است که به رگ خاصیت کشسانی می‌دهند. این ویژگی سبب جریان بی‌وقفه خون در شریان می‌شود.
- لایه خارجی: لایه محکم خارجی که بین سرخرگ و سیاهرگ مشترک است. این لایه از بافت پیوندی و فیبرهای الاستیک و کلاژن تشکیل شده است.
- لایه میانی: لایه میانی از ماهیچه صاف و فیبرهای الاستیک تشکیل شده است. این لایه در شریانها از سیاهرگ‌ها ضخیم‌تر است.
- لایه داخلی: لایه داخلی شریانها از آستر غشایی انعطاف‌پذیر و اندوتلیوم صافی تشکیل شده است که بافت الاستیک را می‌پوشاند.
انواع
سرخرگ‌های بزرگ از شریان آئورت منشعب می‌شوند و به شریان‌های کوچک‌تر و در نهایت «سرخگچه‌ها» (Arterioles) تقسیم می‌شوند. همه سرخرگ‌های بدن در یکی از گروه‌های زیر قرار می‌گیرند.
- سرخرگ‌های بزرگ: سرخرگ ششی و آئورت در این گروه قرار دارند. در این شریانها بافت الاستیک از بافت ماهیچه‌ای بیشتر است.
- سرخرگ‌ها: در این سرخرگ‌ها بافت ماهیچه‌ای بیشتر از بافت الاستیک است. بافت ماهیچه‌ای این شریانها با انقباض و انبساط به کنترل جریان خون سرخرگی کمک می‌کند. سرخرگ های اکلیلی (کرونری) و سرخرگ‌های فمورال ازجمله این شریانها هستند.
- سرخرگچه‌ها: سرخرگ‌ها به رگ‌های کوچکی به نام سرخرگچه تقسیم می‌شوند. خون این رگ‌ها وارد مویرگ‌ها و سپس بافت‌ها می‌شود.