لیدوکائین
لیدوکائین (به انگلیسی: Lidocaine) یا لیگنوکائین دارویی بی‌حس‌کننده موضعی از نوع آمینو آمیدی است که دارای اَشکال دارویی مختلفی چون ویال، آمپول، پماد، افشانه و ژل می‌باشد. از این دارو همچنین در درمان تاکیکاردی بطنی استفاده می‌شود.
در اورژانس از لیدوکائین برای فیبریلاسیون بطنی (VF) و تاکیکاردی بطنی بدون نبض (PVT) پس از شوک سوم (در صورتی که تا ۱۵ دقیقه دسترسی به آمیودارون وجود نداشته باشد) استفاده می‌شود.
کاربرد در آریتمی
لیدوکائین به صورت وریدی در آریتمی‌های قلبی به خصوص آریتمی‌های بطنی کاربرد دارد. از داروهای ضد آریتمی کلاس1 -b است و بر فاز صفر پتانسیل عمل سلول‌های قلبی مؤثر است. سرعت هدایت الکتریکی را در سراسر سیستم هدایتی میوکارد کند می‌سازد.
مکانیسم اثر
اثر بی حس کنندگی: لیدوکائین با رقابت با کلسیم در نشستن بر روی گیرنده‌های غشائی عصبی باعث کنترل عبور سدیم از وراء غشای سلولی می‌شود و مرحله دپولاریزاسیون پتانسیل عمل را کاهش می‌دهد. این اثرات با تثبیت برگشت‌پذیر غشای سلول‌های عصبی در نتیجه کاهش نفوذپذیری این غشا به یون سدیم، شروع و هدایت امواج عصبی را متوقف می‌کند. درصورت جذب مقادیر زیاد لیدوکائین ابتدا می‌تواند اثر تحریکی و سپس اثر تضعیفی بر روی سیستم عصبی مرکزی داشته باشد.
اثر ضد آریتمی: این دارو با اثر مستقیم به خصوص روی شبکه پورکینژ باعث کاهش دپولاریزاسیون و خودکاری و تحریک پذیری بطن طی دیاستول می‌شود، این دارو همچنین آستانه فیبریلاسیون بطنی (vf) را افزایش داده و در اثر مصرف دارو سرعت هدایت گره AV بدون تغییر می‌ماند و یا کوتاه تر می‌شود.
عوارض جانبی و مسمومیت
- سبکی سر و خواب آلودگی و پارستزی ( گِزگِز اندام ) و لرزش و تهوع و ضعف تنفسی و صدای زنگ در گوش و اختلالات شنوایی و گاهی اوقات تشنج از عوارض غیر قلبی دارو می باشد. در صورت وقوع تشنج می توان آن را با تزریق وریدی دیازپام درمان کرد.
- عوارض قلبی و نادر این دارو شامل برادی کاردی ( کاهش ضربان قلب ) و هیپوتانسیون ( کاهش فشار خون ) و احتمال تشدید بی نظمی بطنی می باشد.
- چون دارو در شرایطی که خطر مرگ بیمار را تهدید می کند مصرف می شود ( در هنگام CPR ) بنابراین یک تاریخچه پایه ای از بیمار باید در دست باشد . این تاریخچه شامل حساسیت فرد به دارو در گذشته است که ممکن است در کار های دندانپزشکی در هنگام بی حسی پیش آمده باشد . تغییرات وزن ، ضربان قلب ، فشارخون و ECG بیمار باید تحت کنترل باشد.
- باید برچسب دارو را دقیقاً بررسی کرد و فقط از فرآورده لیدوکائین بدون مواد نگهدارنده یا اپی نفرین که جمله مصرف وریدی ( IV ) در بی نظمی قلبی بر روی آن نوشته شده استفاده کرد.
- فرآورده هایی که در بی حسی موضعی مصرف می شود در درمان بی نظمی به کار نمی روند.
- در تزریق وریدی ( IV ) باید از دستگاه انفوزیون استفاده شود و میزان انفوزیون تحت نظر باشد تا از ۴ میلی گرم در دقیقه بالاتر نرود با تظاهر علایم بهبودی در مریض یا شروع مسمومیت ، تزریق را باید قطع کرد.
- ECG ( نوار قلب ) و فشارخون بیمار را باید تحت نظر باشد تا چنانچه بی نظمی قلبی به وجود آمد مصرف دارو را قطع کرد.
- به علائم مسمومیت سیستم اعصاب مرکزی ( CNS ) مثل گیجی و کرختی و لرزش باید توجه شود.
- دستگاه ها و دارو هایی که در شرایط فوریت در احیای سیستم قلبی و عروقی و CNS به کار می روند در دسترس باشند.
- به این موضوع توجه کنید که انفوزیون لیدوکائین به ندرت از 24 ساعت بیشتر می شود بیمار بعد از این زمان و تحت درمان با داروهای خوراکی و دوز نگهدارنده قرار گیرد.
- فرآورده های دارویی جهت تزریق عضلانی را بهتر است در عضله دلتوئید به کار برد به دلیل اینکه غلظت درمانی در خون سریع تر به دست می آید . تزریق عضلانی ( IM ) به دلیل افزایش غلظت کراتینین فسفوکیناز ( CPK ) ممکن است با آزمایش های آنزیمی در تشخیص MI ( سکته قلبی ) تداخل پیدا می کند .
- مصرف لیدوکائین در بیماران دچار شوک هیپوولمی و نارسایی احتقانی قلب ( CHF ) و کاهش برون ده قلبی و نارسایی در فعالیت کلیوی یا کبدی باید با دقت زیاد صورت گیرد.
- مصرف این دارو در دوران بارداری کاملا به تایید نرسیده است در شرایط ضروری که فایده ناشی از مصرف لیدوکائین بر خطرات آن در حاملگی غلبه می کند و با توجه به صلاح دید و تایید پزشک می توان از آن استفاده کرد.
- لیستی از دارو هایی که مصرف می کنید را به پزشک معالج خود اطلاع دهید چرا که مصرف همزمان این دارو با برخی از دارو ها ممکن باعث ایجاد تداخل شود.
- دارو هایی مانند آمیودارون ، بتا بلاکر ها ( مانند پروپرانولول ) و کانیواپتان و کلوفازیمین و نیتریک اکسید و ساکویناویر باعث افرایش اثرات لیدوکایین می شوند.
- دارو هایی مانند سیلتوکسیمب و ساریلومب و میتوتان و اتراویرین و دابرافنیب باعث کاهش اثرات لیدوکائین می شوند.
- لیدوکائین باعث افزایش اثرات دارو هایی مانند لاکوزامید و بی حس کننده های موضعی و سدیم نیتریت و دارو های مسدود کننده عصبی عضلانی ( مانند سوكسينيل كولين ) می شود.
- این دارو نباید در هنگام انتقال خون به آن اضافه شود .
- بررسی ECG ( نوار قلب ) در این بیماران برای کمک به تعیین دوز و تعیین مسمومیت توسط این دارو ضروری می باشد.