یاسوج
یاسوج، مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد در جنوب ایران، شهری کوهستانی با طبیعتی بکر و آب و هوایی خنک است. این شهر در دامنه‌های رشته کوه زاگرس و در ارتفاعی معادل ۱۸۷۰ متر از سطح دریا واقع شده است. فاصله یاسوج تا شیراز 177 کیلومتر و فاصله آن تا تهران 765 کیلومتر است.
براساس سرشماری سال ۱۳۹۵، جمعیت یاسوج 134,532 نفر (در 54,850 خانوار) بوده است. با ادغام شهر مادوان و روستاهای اطراف در 18 اردیبهشت سال 1402، جمعیت این شهر طبق سرشماری سال 1395 به 194,535 نفر (69,623 خانوار) افزایش یافته است.
یاسوج به‌دلیل برخورداری از جاذبه‌های طبیعی متعدد مانند قله دنا (بلندترین قله زاگرس)، رودخانه‌های بشار و مهریان، آبشار یاسوج، دریاچه سد شاه قاسم، چشمه‌های متعدد، جنگل‌های بلوط و آب و هوای مطبوع در چهار فصل، به پایتخت طبیعت ایران شهرت یافته است.
ساکنین یاسوج لر هستند و به زبان لری صحبت می‌کنند. نام یاسوج برگرفته از گل‌های یاس است که در این منطقه به وفور می‌رویند.
تاریخچه
یاسوج تا قبل از سال ۱۳۴۹ خورشیدی، روستایی بیش نبود. در این سال به مرکز فرمانداری کهگیلویه و بویراحمد و شهر تبدیل شد و در سال ۱۳۵۵ به‌عنوان مرکز استان این منطقه انتخاب گردید.
شهر اولیه تلخسرو نام داشت که در نزدیکی تپه باستانی تلخسرو ساخته شد. این شهر در راستای پروژه تخت قاپوی عشایر و برای اسکان اجباری ایل بویراحمد توسط حکومت رضا شاه پس از جنگ “تنگ تامرادی” تاسیس شد.
احداث اماکن اداری و مسکونی از سال 1309 شروع شده و تا ابتدای دهه 20 ادامه داشت. پس از شهریور 1320 و برکناری رضا شاه از قدرت این شهر توسط برخی از طوایف و عشایر تخریب و غارت می‌شود.
شهر یاسوخ در دهه 40 شمسی و 20 سال پس از تخریب تلخسرو، با هدف اسکان اجباری عشایر لرزبان بویراحمد تاسیس شد. یاسوج به محل اردوهای نظامی و مرکزی سیاسی تبدیل شد. اولین ساکنان شهر یاسوج مهاجران اردکانی بودند. پس از آن گروه‌های دیگر از شهرهای بهبهان، کازرون، شیراز و... به یاسوج مهاجرت کردند. در سال ۱۳۴۶ کارخانه قند به عنوان اولین صنعت در این شهر شکل گرفت.
آب و هوا
بررسی وضعیت جوی شهر یاسوج طی 24 سال (از 1363 تا 1387) نشان می‌دهد که متوسط دمای سالانه این شهر 17 درجه سانتیگراد بوده است. یاسوج در منطقه اقلیمی معتدل مدیترانه‌ای از نوع کوهستانی واقع شده است و از شاخصه‌های آن تابستان‌های معتدل و خنک و زمستان‌های سرد و پر برف و باران است.
بارش‌های فراوان در این منطقه سبب پیدایش چشمه‌های متعدد شده است. همچنین، توپوگرافی کوهستانی یاسوج، آبشارهای متعددی با چشم‌اندازهای بی‌نظیر را به وجود آورده است.
یاسوج با متوسط بارش سالیانه ۱۰۶۴٫۲ میلی‌لیتر به عنوان یکی از پر بارش‌ترین شهرهای ایران، جایگاه دوم پس از رشت را در میان مراکز استان‌ها از نظر بارش دارد.
اقتصاد
یاسوج از نظر اقتصادی، در زمینه تولید خوراک دام، قالی، سبدبافی، موزاییک و آجر فعال است. همچنین، این شهر دارای واحد تصفیه و تولید شکر و نیروگاه تولید برق با سوخت زغال‌سنگ است که برق مورد نیاز منطقه را تأمین می‌کند.
جاذبه‌های گردشگری
یاسوج به‌عنوان پایتخت طبیعت ایران، از جاذبه‌های گردشگری متعددی برخوردار است که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- قله دنا: بلندترین قله رشته کوه زاگرس
- پیست اسکی یاسوج: تنها پیست اسکی جنوب ایران
- آبشار یاسوج: از بلندترین آبشارهای ایران
- دریاچه سد شاه قاسم: بزرگترین دریاچه مصنوعی جنوب ایران
- پارک ملی دنا: یکی از زیباترین پارک‌های ملی ایران
- جنگل‌های بلوط: انبوه ترین جنگل‌های بلوط زاگرس
- رودخانه‌های بشار و مهریان: از پرآب‌ترین رودخانه‌های جنوب ایران
- چشمه‌های متعدد: چشمه‌های آب معدنی و جوشان
- غارها: غار پلکان، غار انجیری و ...