هخامنش
هخامنش به عنوان پادشاه ایران در سلسله هخامنشیان بود. هخامنش در تاریخ 680 ق.م به پادشاهی رسید. در این مدت مرکز حکومت او پاسارگاد بود. سرانجام بعد از هخامنش، چیش پیش به پادشاهی رسید. هخامنش نام کسی است که دودمان هخامنشی خود را به نام او می‌خواندند. واژه هخامنش معنای دارنده اندیشه راست را می‌رساند. وی نیای بزرگ هخامنشیان و سرپرست طایفه پاسارگادیان بوده است. در سنگ‌نوشته بیستون (حدود ۴۹۰ پیش از میلاد)، داریوش یکم هخامنش را به عنوان پدر چیش‌پیش، جد کوروش دوم (کوروش بزرگ) و داریوش اول به تصویر می‌کشد. این در حالی است که کوروش دوم در شجره‌نامه مفصلی که در منشور کوروش آمده اصلاً از هخامنش نامی نمی‌برد. بسیاری از محققان بر این باورند که او فرمانروای پارسوماش، یک ایالت تابع شاهنشاهی ماد بوده است و در ۶۸۱ پ. م از آنجا لشکرهایی را علیه امپراتوری آشوری نو و پادشاه سناخریب رهبری می‌کند.
قلمرو
در منابع قلمرو حکومت هخامنش 'فارس' ذکر شده است.
درگذشت
هخامنش سرانجام در تاریخ 650 ق.م