نصر یکم سامانی
نصر یکم یکی از امیران سلسله سامانیان بود. نصر یکم در تاریخ 250 ه.ق به پادشاهی رسید و تا تاریخ 279 ه.ق حکومت کرد. در این مدت مرکز حکومت او سمرقند بود. سرانجام بعد از نصر یکم، اسماعیل یکم به پادشاهی رسید. او بنیان‌گذار و از امیران سلسله سامانی بود. پدر او احمد، پدربزرگش اسد و نیای او سامان‌خدا بود. نصر به جانشینی پدر فرمانروای سمرقند و چاچ و فرغانه شد و خلیفه عباسی المعتمد بالله امارت او را بر ماوراءالنهر به سال ۲۶۱ تأیید کرد. بخارا و غزنه هم به قلمرو او افزوده گشت. وی در سال ۲۷۹ ه.ق درگذشت و برادرش اسماعیل سامانی جانشین وی گشت. نصر امیری بخرد و متدین و ادیب و شاعر بود.
قلمرو
در منابع قلمرو حکومت نصر یکم 'ماورالنهر' ذکر شده است.