تئاتر شهر
تئاتر شهر، بزرگ‌ترین مجموعه نمایش تئاتری ایران است که در سال ۱۳۴۶ به طراحی علی سردار افخمی، یکی از شاگردان هوشنگ سیحون، آغاز شد و ساخت آن پنج سال به طول انجامید. این مجموعه باشکوه که در دوران پهلوی دوم و به ابتکار فرح پهلوی ساخته شد، در روز هفتم بهمن ۱۳۵۱ با اجرای نمایش باغ آلبالو نوشته آنتون چخوف و به کارگردانی آربی اوانسیان و با بازی بازیگران مطرحی همچون داریوش فرهنگ، سوسن تسلیمی و پرویز پورحسینی رسماً افتتاح شد.
تئاتر شهر با معماری زیبای خود و محوطه سنگ‌فرش وسیعش، یکی از جاذبه‌های فرهنگی تهران و جز میراث فرهنگی کشور شناخته می‌شود. این مجموعه که در چهارراه ولیعصر (تقاطع خیابان انقلاب و خیابان ولیعصر) و در مجاورت پارک دانشجو واقع شده است، در ابتدا تحت نظر سازمان جشن هنر شیراز اداره می‌شد اما پس از مدتی به سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران واگذار گردید.
با پنج سالن نمایش، تئاتر شهر به عنوان قطب اصلی تئاتر ایران، میزبان هنرمندان و نمایش‌های بسیاری بوده است. این مجموعه با معماری مدرن و ایرانی خود، فضایی مناسب برای اجرای انواع نمایش‌ها و رویدادهای هنری فراهم آورده است.
ساختمان و معماری
بنای تئاتر شهر به شکل دایره و براساس طرحی از علی سردارافخمی یکی از شاگردان هوشنگ سیحون با الهام از برج طغرل و در ساختمان آن، ترکیبی جالب از کاشی و آجر به کار رفته است. ترکیب کاشی به شکل انتزاعی و استفاده از آجر برجسته که برگرفته از دوره‌های مختلف تاریخی به ویژه معماری ایلخانیان و ستون‌های قرینه‌ای تخت جمشید، ساخته شده است. ساختمانی مدور و خیمه گونه که معماری تماشاخانه‌های ایرانی را در ذهن تداعی می‌کند. ویژگی مهم دیگر تئاتر شهر در پلان دایره‌ای شکل آن باشد. این پلان ترکیبی از معماری یونان باستان و روم باستان و بناهای مربوط به نمایش نظیر پانتئون و کولوسئوم است. این ساختمان دارای مساحت زیربنای 5600 متر مربع، قطر تقریبی 34 متر و ارتفاع 15 متری است.
تئاتر شهر تنها سالن نمایش در ایران است که دارای حصار نیست، به طوری‌که علاوه بر فضاهای سرپوشیده، محوطه باز اطراف بنا در مجاورت خیابان ولیعصر و محوطه پارک دانشجو نیز بخشی از این مجموعه محسوب می‌شوند و نقش به سزایی در جلب مخاطبان به این سالن نمایش داشته است. این ساختمان در محلی است که پیش‌تر کافه شهرداری (کافه بلدیه) خوانده می‌شد. در این مکان که عصر پنج شنبه و جمعه‌ها بازی سازان، نمایشگران، سیرک بازان و معرکه گیران جمع می‌شدند تا از هنر نمایی آن‌ها، تهرانی‌ها اوقات فراغت خود را پر کنند و برای لحظاتی از دغدغه‌های روزانه خود به دور باشند، با نظارت مهندسی سردار افخمی در طول پنج سال ساخته شد و در سال ۱۳۵۱ گشایش یافت.
تئاتر شهر همچنین دارای یک کتابخانه تخصصی هنر است که هنرمندان، متخصصان و دانشجویان تئاتر و هنرجویان کارگاه‌های نجاری و خیاطی از آن استفاده می‌کنند.
تئاتر شهر پیش از انقلاب اسلامی ابتدا زیر نظر سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران اداره می‌شد و سپس تحت نظارت اداره فرهنگ قرار گرفت و پس از انقلاب اسلامی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سرپرستی آن را بر عهده گرفت.