واجب تخییری
واجب تخییری گونه‌ای از واجبات است که مکلف بین انجام چند چیز اختیار دارد، مانند کفاره روزه. در مقابل آن «واجب تعیینی» قرار دارد. بخش عمده واجبات، واجب تعیینی‌اند و واجبات تخییری بیش‌تر در احکام مربوط به کفّارات و مجازات‌ها دیده می‌شود.
برخی واجبات تخییری
بخش عمده واجبات، واجب تعیینی‌اند. برخی از واجبات تخییری عبارتند از:
- کفاره روزه (آزاد کردن یک بنده، دو ماه روزه گرفتن، سیر کردن شصت فقیر)
- کفاره کندن موی سر در حال احرام یا وارد ساختن جراحت به صورت خود به هنگام وقوع مصیبت، برای زنان
- کفّاره شکستن سوگند (سیر کردن ده فقیر، پوشانیدن ده برهنه • آزادسازی بنده)
- کفّاره ایلاء (اطعام ۱۰ مسکین یا لباس پوشاندن به آنان، آزادسازی یک برده، سه روز روزه‌گرفتن)
- مجازات محاربه (قتل: به دار آویختن یا قطع دست راست و پای چپ، تبعید)
- تخییر در شکسته یا تمام‌خواندن نماز در چهار مکان (مکه یا مسجد الحرام، مدینه یا مسجد نبوی، حرم امام حسین(ع)، مسجد کوفه
- تخییر در خواندن سوره حمد یا تسبیحات اربعه در رکعت سوم و چهارم نمازها.
در عصر غیبت امام دوازدهم(ع) نیز شمار زیادی از فقهای امامیه قائل به تخییر بین نماز جمعه و نماز ظهر در روز جمعه‌اند.