گنجینه آمودریا
گنجینه آمودریا، مجموعه‌ای از ۱۷۰ دستبند و بازوبند، پلاک های طلا و نقره با نقش برجسته، ارابه طلایی با چهار اسب و قطعات بسیار زیبا و هنرمندانه ای از دوره هخامنشیان است. امروزه این گنجینه در موزه بریتانیا، موزه ویکتوریا و آلبرت نگهداری می شود. این گنجینه به نام “جیحون”، “آمودریا” و ” اکسوس” شناخته شده است.
این گنجینه متعلق به زمان امپراطوری پارس ها می باشد که از مصر و دریای اژه، تا افغانستان و دره سند را در اختیار خود داشته اند.
یکی از متمایزترین آثار گنجینه جیحون، مجسمه ارابه زرینی است با چهار اسب کوچک (سایز pony) و دو مرد سوار بر آن، که یکی از آن ها ارابه ران و دیگری مسافر می باشد. هردو ارابه سوار لباس مادی به تن دارند. در حال حاضر تنها 9 عدد از پای اسب های ارابه سالم باقی مانده است. این ارابه چهار اسب زرین هخامنشی امروز در موزه بریتانیا نگهداری می شود.
تاریخچه کشف
یکی از فرماندهان ارتش انگلیس به نام «کاپیتن برتون» در اواخر قرن نوزدهم، در میانه ی راه پیشاور به کابل تعدادی بازرگان دید که اسیر دست راهزنان بودند. وی آن ها را نجات داده و در همین زمان از موضوع گنجی که به همراه بازرگانان بود، باخبر شد. پس از آن «برتون» تعدادی از اشیای گنجینه را خریداری کرد و به انگلیس برد. از سویی دیگر «سراگوستوس فرانک» مدیر موزه انگلیس با خریداری تکه هایی دیگر در «راولپندی پاکستان» و نقاطی از هند، توانست مجموعه آمودریا را تکمیل کند. بدین گونه، گنجینه ارزشمند آمودریا زینت بخش موزه های بریتانیا، موزه ویکتوریا و آلبرت شد.