عملیات ثامن الائمه (ع)

عملیات ثامن الائمه که از آن به عنوان شکست حصر آبادان یاد می شود، روز پنجم مهر ماه سال 1360 به مدت دو روز با مشارکت نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و ارتش در شرق رود کارون- آبادان اجراشد.

اهداف

آبادان در هشتم آبان ماه 1359 با تهاجم اشغالگران بعثی رو به رو بود. عراقی ها برای تصرف آبادان در همین روز در منطقه ذوالفقاری، بر روی رود بهمنشیر پل شناور نصب کردند و با عبور دادن قسمتی از نیروهای خود وارد آبادان شدند. حدود یک هفته از تلاش اشغالگران بعثی می گذشت که امام خمینی (ره)، فرمان شکست حصر آبادان را به نیروهای مسلح، صادر کردند. همین صدور فرمان از طرف فرمانده کل قوا کافی بود تا طرح هایی مشترک از طرف سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و ارتش برای شکستن حصر آبادان طراحی و آغاز شود.

در ماه های اول سال 1360، شهید یوسف کلاهدوز، قائم مقام وقت فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، طرح، طراحی شده توسط شهید حسن باقری مبنی بر شکست حصر آبادان را به شورای عالی دفاع ارائه داد. پس از تصویب طرح و هماهنگی با نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی و نیروهای تحت امر سپاه پاسداران، چگونگی انسجام و نحوه ادغام نیروها ، همچنین نام حمله ، روز و ساعت آن مشخص شد .

خلاصه

بالاخره عملیات ثامن الائمه در ساعت 1 بامداد پنجم مهرماه 1360 آغاز شد. این عملیات نخستین عملیات گسترده و مشترک ارتش و سپاه به شمار می آید که با رمز «نصر من الله و فتح القریب» به منظور تصرف پل های رود کارون و قطع حلقه ارتباطی نیروهای محاصره کننده آبادان آغاز شد. در این طرح، سه محور اصلی و یک محور فرعی برای عملیات در نظر گرفته شد. بدین ترتیب که محور شمالی در شمال مناطق دارخوین- محمدیه، محور جنوبی شامل منطقه فیاضیه و ایستگاه هفت و محور سوم جاده ماهشهر- آبادان بود. در میان این سه محور؛ محور دارخوین و فیاضیه به دلیل هدف تصرف و تامین پل های حفار و قصبه از اهمیت بیشتری برخوردار بود.

در عملیات ثامن الائمه، با وجود اینکه دشمن از نیروهای احتیاط و امکانات بالایی برای بکارگیری از لشکرهای پنج مکانیزه و زرهی برخوردار بود ولی نیروهای ایرانی توانستند با توجه به شناخت دقیق از دشمن، ویژگی برتری عملیاتی، ترکیب جدید سپاه و ارتش، بهره برداری مناسب از زمین، موقعیت بهتری نسبت به دشمن پیدا کنند و پس از دو روز تلاش و استقامت و دلاوری به حصر آبادان پایان داده و پیروز شوند.

روز اول عملیات یعنی حدود ساعت هشت و نیم صبح، جاده ماهشهر- آبادان آزاد شد و پیشروی رزمندگان اسلام از شمال به جنوب منجر به تصرف پل قصبه گردید. بعداز ظهر همین روز بخشی از پل حفار نیز به محاصر رزمندگان درآمد. در این میان دشمن از مقاومت خود دست بر نمی داشت و حملات خود را ادامه می داد.

روز دوم عملیات در حالی آغاز شد که پیشروی نیروهای ایرانی همچنان ادامه داشت و دیگر اشغالگران بعثی یارای مقاومت نداشتند، بنابراین واکنش جدی از خود نشان ندادند و از بعداز ظهر همین روز، نیروهای عراقی به تدریج تسلیم شدند یا عقب نشینی کردند و بدین ترتیب در پایان روز دوم منطقه سرپل نیز آزاد شد.

در روز سوم عملیات ثامن الائمه (ع) رزمندگان اسلام به پاکسازی منطقه پرداختند و پس از پاکسازی کامل منطقه، در ساحل شرقی رودخانه کارون استقرار یافتند.

نتایج

مهم ترین دستاورد این عملیات، انهدام 90 دستگاه تانک و نفربر، 100 دستگاه خودرو، دو پل پی. ام. پی، کشته، زخمی و اسارت بیش از 3800 تن از نیروهای عراقی، به غنیمت گرفتن حدود 160 دستگاه تانک و نفربر، 150 خودرو نظامی، 30 دستگاه بولدوزر، 5 قبضه توپ 152 میلیمتری دوربرد، 2 قبضه موشک انداز کاتیوشا و مقداری اسلحه سبک ، سنگین و مهمات بود.

استعداد نیروهای ایرانی در عملیات ثامن الائمه (ع) شامل؛ لشکر 77 با سه تیپ مشتمل بر 9 گردان نیروی پیاده از ارتش، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با 16 گردان نیروی پیاده، تیپ 37 زرهی شیراز، گردان 251 تانک از لشکر 16 زرهی، گردان 107 ژاندارمری، پروه رزمی 291 تانک و جهادسازندگی به منظور احداث جاده و وحدت امور مقدماتی مهندسی عملیات بود.