مواد مخدر
مواد مخدر (Narcotic) موادی هستند که از ترکیبات مواد شیمیایی و یا مواد طبیعی بدست می‌آیند و در صورت مصرف موجب وابستگی فرد به آن ماده می‌شوند.
این مواد پس از مصرف موجب تغییر خلق یا رفتار در فرد مصرف کننده شده و به شکل های مختلفی از جمله خوردن، تزریق و یا دود مصرف می‌شوند. دسته‌بندی مواد اعتیاد آور یا در گویش عام مواد مخدر، به روش‌های متعددی صورت می‌گیرد. در علم پزشکی و داروشناسی، یک ماده اعتیاد آور می‌تواند بر اساس ساختار شیمیایی که دارد و یا بر اساس تأثیرات، عوارض و شرایطی که در اثر مصرف ایجاد می‌کند طبقه‌بندی گردد.
✅اعتیاد
اعتیاد به مواد مخدر در واقع نوعی بیماری است که بر مغز و رفتار فرد تأثیر می‌گذارد. در این حالت فرد دچار ناتوانی در کنترل استفاده از یک داروی قانونی یا غیرقانونی می‌شود. موادی مثل الکل، ماری‌جوانا و نیکوتین جز مواد مخدر محسوب می‌شوند. افراد معتاد با وجود اطلاع از مضرات مصرف این مواد بازهم به استفاده از آن‌ها ادامه می‌دهند.
بسیاری از افراد معتاد به مواد مخدر در موقعیت‌های اجتماعی به‌عنوان تفریح و تجربه‌کردن از مواد مخدر استفاده کرده و پس از مدتی مصرف به‌صورت مکرر می‌شود. خطر اعتیاد و سرعت معتاد شدن شخص به نوع ماده مخدر بستگی دارد. بسیاری از افراد معتاد باگذشت زمان به دوزهای بیشتری از آن ماده نیاز داشته تا حس قبل را تجربه کنند.
✅علت وابستگی
بیشتر مواد مخدر بر مدار پاداش مغز تأثیر می‌گذارند و سبب افزایش پیام‌رسان شیمیایی دوپامین می‌شوند. این تغییر در سیستم پاداش سبب می‌شود تا فرد رفتارهای موردنظر برای تکرار این فرایند را، دوباره تکرار کند. افزایش دوپامین در مغز رفتارهای لذت‌بخش اما ناسالم را تقویت می‌کند.
با ادامه مصرف ماده مخدر، مغز با آن سازگار شده و توانایی سلول‌های مدار پاداش کاهش می‌یابد. در این حالت شخص دیگر احساسی که در اولین مصرف داشته است، تجربه نمی‌کند. باید شخص معتاد دوزهای بیشتری مصرف کرده تا به همان میزان رضایت برسد.
سازگاری‌های مغزی سبب می‌شود، شخص از کارهای لذت‌بخش مانند گذشته لذت نبرد. کارهایی مانند غذا خوردن، رابطه جنسی یا فعالیت اجتماعی. استفاده طولانی همچنین سبب ایجاد تغییرات در سایر سیستم‌ها و مدارهای شیمیایی مغز شده و عملکردهای زیر را تحت تأثیر قرار می‌دهد:
یادگیری
قضاوت
تصمیم‌گیری
تحمل فشار
حافظه
رفتار و اخلاق
✅علائم اعتیاد
فرد احساس می‌کند که باید به طور منظم از دارو استفاده کند. (روزانه یا حتی چند بار در روز)
تمایل شدید به دارو که مانع از فکر کردن به موارد دیگر می‌شود.
فرد با گذشت زمان نیاز بیشتری به ماده مخدر داشته تا همان اثر قبل را تجربه کند.
فرد باید اطمینان حاصل کند که منبع دریافت ماده مخدر را از دست نمی‌دهد و برای حفظ آن هر کاری می‌کند.
پرداخت هزینه برای تأمین ماده مخدر، حتی اگر فرد آن پول را به سختی به دست آورد.
عدم انجام تعهد ها و مسئولیت های کاری یا کاهش فعالیت های اجتماعی و تفریح به دلیل مصرف مواد مخدر
فرد با این که می‌داند، مصرف ماده مخدر سبب ایجاد مشکلاتی در زندگی شده یا آسیب جسمی و روانی وارد می‌کند، اما به مصرف آن ادامه می‌دهد.
فرد کارهای غیرقانونی که قبلاً انجام نمی‌داد، به‌خاطر تهیه مواد مخدر انجام می‌دهد. (مانند سرقت)
رانندگی پرخطر یا سایر فعالیت‌های خطرناک زمانی که ماده مخدر مصرف کرده است.
صرف زمان زیاد برای تهیه دارو، استفاده از دارو یا بهبود اثرات دارو
تلاش برای قطع مصرف دارو با شکست مواجه شده است.
هنگام قطع مصرف دارو علائم ترک را تجربه می‌کند.