محمد باقر
محمد بن علی الباقر یا محمد ابن علی در ۳ صفر یا ۱ رجب سال ۵۷ هجری قمری در شهر مدینه به دنیا آمد. نام مادر ایشان فاطمه بنت حسن و نام پدر ایشان علی ابن حسین(امام سجاد(ع)) است. ایشان امام پنجم شیعیان و نوه امام حسین(ع) و امام حسن(ع) است.
امام باقر(ع) جنبش علمی به وجود آورد که در دوره امامت فرزندش امام صادق(ع) به اوج خود رسید. وی در علم، زهد، عظمت و فضیلت سرآمد بنی هاشم بود و روایات و احادیث وی در زمینه علم دین، آثار و سنت نبوی، علوم قرآن، سیره و فنون اخلاق و آداب بدان حد است که تا آن روز از هیچ یک از فرزندان امام حسن(ع) و امام حسین(ع) به جا نمانده بود.[۱]
در زمان امام باقر(ع) با توجه به فرصت ایجاد شده و کمتر شدن فشار و کنترل از سوی حاکمیت، زمینه برای ظهور و بروز عقاید و افکار مختلف بوجود آمد که خود این باعث ایجاد و رواج افکار انحرافی در جامعه شد، در این شرایط امام ضمن بیان عقاید اصیل و صحیح شیعی و رد عقاید باطل، شبهات مربوطه را پاسخ میداد. او بحثهای کلامی خود را ناظر به این امور مطرح میکرد.[۲][۳]
مناظرات
از فعالیتهای علمی امام باقر(ع)، مناظره با افراد مختلف است. برخی از مناظرات وی از این قرار است:
- مناظره امام با اسقف مسیحیان
- مناظره با حسن بصری
- مناظره با هشام بن عبدالملک
- مناظره با محمد بن منکدر
- مناظره با نافع بن ازرق
- مناظره با عبدالله بن معمر لیثی
- مناظره با قتادة بن دعامة