فرودگاه
فرودگاه مکانی است که برای نشست و برخاست هواپیماها ساخته شده‌است. فرودگاه‌ها به‌طور معمول دارای امکاناتی برای سوخت‌گیری و نگهداری و تعمیر هواپیما و و نیز دارای برج کنترل و مراقبت پرواز می‌باشند.
مکان‌های داخل فرودگاه
باند فرود
یک محل قابل دسترسی هوایی با آسمان باز است که برای فرود آمدن و یا برخاستن هواپیما تعبیه شده است. باند فرود می تواند از بتن، آسفالت یا سیمان تهیه شده باشد و یا حتی سطحی طبیعی مثل چمن باشد.
برج مراقبت پرواز
همان سازه مشابه فانوس دریایی است که وظیفه اش جلوگیری از برخورد هواپیماها به یکدیگر و یا به موانع است. علاوه بر این برج مراقبت مسئولیت بسترسازی مناسب برای روان کردن ترافیک هوایی، ارائه اطلاعات ضروری برای حفظ ایمنی پروازها و کمک های لازم در هنگام بروز بحران را بر عهده دارد.
ترمینال یا پایانه
قسمتی است که مسافران در آن به خرید بلیت، انتقال بار همراه و چمدان های خود و عبور از گیت های امنیتی می پردازند. همچنین سالن انتظار نیز بخشی از ترمینال محسوب می شود که مسافران برای سوار شدن به هواپیما در آن تجمع می کنند.
تاکسی وی (Taxiway)
به مسیرهای فرعی باند که به منظور تردد هواپیما و حرکت از رمپ به باند، از باند به رمپ و از باندی به باند دیگر تعبیه شده تاکسیوی گویند که با خطوط زرد رنگ و با دو عدد و حرف نامگذاری می شود.
ویژگی‌های باند فرودگاه
فرودگاه‌ها می‌توانند یک یا چند باند داشته باشند. اصلی‌ترین نکته‌ای که باید در ساخت باند رعایت شود، موافقت جهت آنها با جهت باد است. به همین دلیل است که بسیاری از فرودگاه‌ها چندین باند دارند. هواپیماها در شرایط جوی مختلف و باتوجه‌به زاویه وزش باد که توسط برج مراقبت سنجیده می‌شود، می‌توانند روی یکی از این باند‌ها فرود بیایند یا از آنها بلند شوند. فرودگاه‌هایی هم که تنها یک باند دارند آن را مطابق با جهت غالب وزش باد در آن منطقه می‌سازند. موافقت با جهت باد، هنگام فرود، سبب کاهش انحرافات می‌شود.
ابعاد باند، اصلی‌ترین مشخصاتی هستند که در طراحی باند به آنها توجه می‌شود. عرض فرودگاه‌های مسافربری نیز می‌تواند بین زیر ده متر تا بیش از ۸۰ متر تغییر کند. البته در مورد بعضی فرودگاه‌های نظامی، عرض باند تا ۲۷۴ متر نیز افزایش می‌یابد که این رکورد، متعلق به فرودگاه ادواردز در کالیفرنیای آمریکاست. این فرودگاه، رکورد طول باند فرودگاه‌های نظامی را نیز با ۱۱٫۹۱۷ متر در اختیار خود دارد.
معنای اعداد روی باند فرودگاه
قبل از هر چیز، باید اشاره کنیم که ماهیت اصلی این اعداد برگرفته‌شده از اعداد قطب نما است. در نتیجه مانند قطب نما، این اعداد بین شماره‌های «۰۱» تا «۳۶» تعریف شده‌اند. همچنین اختلاف دو شماره در دو طرف باند همیشه برابر با ۱۸ است. اگر بخواهیم به ارتباط این موضوع با قطب‌نما بپردازیم، باید بگوییم که این اعداد دقیقا همان اعداد موجود در قطب‌نما هستند، با این تفاوت که به نزدیکترین مضرب ده رند شده و همچنین صفر سمت راست آنها حذف شده است. درنتیجه، این اعداد که بیانگر ۳۶۰ زاویه‌ی متفاوت هستند، نشانگر جهت و سمت حرکت هواپیما هستند.
برای توضیح ساده‌تر به یک مثال می‌پردازیم. فرض کنید در یک طرف باند شماره‌ی «۱۲» نوشته شده است. با اضافه کردن صفر حذف‌شده به این شماره، به عدد «۱۲۰» می‌رسیم. از آنجایی که این شماره‌ها پیرو قطب نما هستند، درمی‌یابیم که حرکت در امتداد این شماره، به طرف ۱۲۰ درجه‌ای از سمت شمال کره‌ی زمین خواهد بود. همان‌طور که اشاره شده، در سمت دیگر این باند عدد دیگری با اختلاف ۱۸تایی از «۱۲» قرار دارد. با یک حساب ساده می‌توان فهمید که در سمت دیگر باند، شماره‌ی «۳۰» قرار می‌گیرد. به این معنی که با حرکت در امتداد این عدد، به سمت ۳۰۰ درجه‌ای از شمال کره‌ی زمین و در خلاف جهت اولیه، هدایت خواهیم شد.
معنای چراغ های باند فرودگاه
بر خلاف رنگ آبی که برای مشخص کردن محدوده لبه های مسیر تاکسی بود رنگ سبز برای مشخص شدن خط وسط مسیر تاکسی می باشد و عموما به رنگ سبز روشن هستند تا در روشنایی روز و بدترین شرایط آب و هوایی قابل مشاهده باشند. چراغ های زرد در محدوده پایانی مسیر تاکسی و ورود به باند اصلی قرار دارند و به خلبان هشدار می دهند که در حال وارد شدن به باند می باشد. اگر این چراغ ها به رنگ قرمز تبدیل شده باشند خلبان باید از حرکت بایستد.
چراغ های RunWay
باند اصلی فرودگاه یا runway تعداد زیادی چراغ دارد چون منطقه ای با دید کم هست معمولا, runway ها ممکن است دارای ترتیب چراغ های متفاوتی نسبت به بقیه فرودگاه ها داشته باشند اما به طور معمولا چراغ های اطراف باند به رنگ سفید هستند و در 600 متر انتهایی باند این چراغ ها به رنگ زرد تغییر میکنند تا به خلبان هشدار بدهند که به انتهای مسیر نزدیک می شود و در پایان هم به رنگ قرمز در می آیند. این چراغ ها در سه نوع HIRLMIRLLIRL وجود دارند که شدت آنها را مشخص می کند.
چراغ های تقرب ALS
چراغ های طرح تقرب که چندین متر قبل از شروع باند فرود قرار دارند به خلبان کمک می کند که از فاصله های دور مسیر فرود را شناسایی کند و کنترل هواپیما را از حالت خلبان خودکار غیرفعال کند.ALS شامل بخش متفاوتی هست مثل MALSR,ALSF-1,REIL و..... اولین فرودگاهی که از این سیستم استفاده کرد فرودگاه کلیولند بود.
چراغ های محل فرود Touchdown
Touchdown Zone محلی هست که به خلبان اعلام می کند وارد محدوده فرود می شود و اگر از این محدوده هواپیما عبور کرد باید مجددا اوج گیری کند و تلاش کند برای فرود به اصطلاح go around می گویند. چراغ های این محدوده از دو ردیف چراغ های سفید رنگ که هر کدام دارای 5 یا 3 ستون می باشند تشکیل شده اند.
اولین فرودگاه جهان
فرودگاه کالج پارک در ایالت مریلند ایالت متحده امریکا واقع شده است و قدیمی ترین فرودگاهی است که هنوز هم مشغول فعالیت است. این فرودگاه توسط برادران رایت در سال 1909 میلادی به عنوان زمین تمرین ساخته شد و برای آموزش دو نفر از مردان ارتش آمریکا بکار رفت و این دو مرد توانستند اولین هواپیمای دولت فدرال را به پرواز در آورند.
اولین فرودگاه ایران
مسجدسلیمان، نخستین نقطه در خاورمیانه است که به طور رسمی صاحب فرودگاه شد و از آن پرواز صورت می گرفت. تاریخ تاسیس رسمی این فرودگاه و افتتاح آن به سال ۱۲۸۷ شمسی باز میگردد.
اصطلاحات
چِک-این
نام سالن تحویل بار و دریافت کارت پرواز مسافران خروجی.
ترانزیت
نام سالنی که مسافران خروجی پس از تحویل بار و دریافت کارت پرواز و بررسی و ثبت اطلاعات خروج از کشور وارد آن می شوند.
بوردینگ
نام آخرین سالن قبل از سوار شدن به هواپیما که مسافران خروجی پس از عبور از دو سالن فوق الذکر وارد آن می گردند.
کانتِر
نقاط شماره گذاری شده ای در سالن چِک-این که مسافران جهت تحویل بار و دریافت کارت پرواز می بایست به آنها مراجعه نمایند.
گِیت
درب های خروجی شماره گذاری شده ای در سالن بوردینگ که مسافران خروجی با توجه به اطلاعات درج شده در کارت پرواز خود جهت سوار شدن به هواپیما می بایست به آنها مراجعه نمایند.
بِلت
محل قرار گرفتن بار مسافران ورودی که پس از خروج از هواپیما و ورود به سالن ورودی ترمینال به آن مراجعه می نمایند.
جامه دان
منظور از جامه دان خدمات مورد ارائه در خصوص بار همراه مسافران و امورات مربوط به آن می باشد و دفاتری به همین نام نیز جهت پیگیری بارهای تحویلی و دیگر موضوعات مربوط به بار مسافران در سالن ورودی ترمینال در نظر گرفته شده است.