خوی
خوی در شمال غربی ایران و در استان آذربایجان غربی واقع شده است. براساس سرشماری سال 1395، جمعیت شهر خوی 198 هزار و 845 نفر بوده است و از این حیث دومین شهر استان، پس از ارومیه است. خوی از سال 1389 به فرمانداری ویژه ارتقا یافته است. فاصله این شهر تا ارومیه 135 کیلومتر و فاصله آن تا تهران 788 کیلومتر است.
نام‌شناسی
نام خوی نیز از 14 قرن پیش تا به امروز بر این شهر اطلاق می‌شده است. اما با وجود قدمت و سابقه طولانی، معنای ریشه نام خوی و تاریخچه این لفظ به‌درستی مشخص و روشن نیست و نظرات گوناگونی درباره وجه تسمیه این شهر وجود دارد.
طبق نظر محمدامین ریاحی این واژه با دو واژه مرتبط است. اولخو، نام شهر اولخو که در 2700 سال پیش در مکان خوی قرار داشته است و ساردوی خورد، نام دژی که ساردوی، یکی از پادشاهان اورارتو، در کنار شهر اولخو ساخته بود.
برخی از محققین مانند راجر سیوری معتقدند واژه «خوی» در زبان کردی و ایرانی میانه به‌معنای نمک است و به‌واسطه وجود معادن نمک در منطقه، به «خوی» معروف شده‌است. در حالی‌که ساسان‌پور و مسرور معنای این نام را جلگه و زمین پست می‌دانند و با موقعیت جغرافیایی سازگارتر است.
پیشینه تاریخی
شواهد نشان می‌دهد که شهر خوی بیش از 3 هزار سال قدمت دارد. در دوران باستان، خوی همانند سایر شهرهای آتورپاتکان، از دوره مادها تا پایان ساسانیان، تحت حکومت پادشاهان ایرانی بود. پیش از مادها، شهر خوی جزئی از ناحیه باستانی سان‌گی‌بوتو و بخشی از سرزمین اورارتو بوده‌است. در دوران باستان، شهر خوی به واسطه حضور در مسیر جاده ابریشم، اهمیت بالایی داشت و مرکز تجارت و داد و ستد بود.
محصولات کشاورزی و صنایع دستی
خوی، شهری در شمال غربی ایران، سابقه‌ای دیرینه در کشاورزی و صنایع دستی دارد. سال‌ها پیش به دلیل نوع خاک، مزارع خوی به کشت پنبه اختصاص داشت. کم‌کم مزارع پنبه جای خود را به آفتابگردان (گونه باخان) داد.
در حال حاضر تخمه آفتابگردان خوی از محصولات اصلی این شهرستان است که در کشور معروف است. عسل مرغوب این شهرستان نیز از دیگر محصولات غذایی مشهور آن به شمار می‌رود.
فرش‌های نفیس دستباف از دیگر تولیدات شهر خوی است. یکی از نقش‌های ماندگار فرش ایرانی، نقش ماهی است که در معاهده لیسبون و طی فرایند کارشناسی و مطابق با قوانین بین‌المللی، فرش ماهی خوی در سازمان جهانی مالکیت فکری (وایپو) مستقر در ژنو، ثبت جهانی شد. گلیم بافی، جاجیم بافی، جل بافی، مفرش بافی، زیلوبافی، حصیربافی، سبدبافی، ریسندگی الیاف، سفالگری و دست بافته‌های پشمی از دیگر صنایع دستی این شهر هستند.
گردشگری
- بازار خوی
- دروازه سنگی
- آرامگاه شمس تبریزی
- کاروانسرای خان
- مناره شمس تبریزی
- ساختمان شهرداری خوی
- جهنم دره خوی
- قلعه بزرگ چورس
- آرامگاه آل یعقوب
- خانه کبیری
- مقبره صخره‌ای چیر
- دبیرستان حکیمه
- مسجد مطلب خان
- مسجد داش آغلیان
- مسجد سیدالشهداء
- مسجد ملا حسن
- کلیسای ملهذان
- کلیسای خوی (سورپ سوکیس)
- پل خاتون
- تپه علمدار بدل‌آباد