سودان
سودان (به عربی: السودان) (به انگلیسی: Sudan) با نام رسمی جمهوری سودان (به عربی: جمهورية السودان) (به انگلیسی: Republic of the Sudan) کشوری در شمال شرقی آفریقا و پایتخت آن خارطوم است.
| اطلاعات کشور | |
|---|---|
| نام کامل: | جمهوری سودان |
| پایتخت: | خارطوم |
| زبان(های) رسمی: | زبان عربی، زبان انگلیسی |
| دین(ها): | ۹۷٪ اسلام ۱٫۵٪ مسیحیت ۱٫۵٪ باورهای سنتی ۰٫۹٪ دیگر |
| مساحت: | ۱٬۸۸۶٬۰۶۸ کیلومتر مربع (۷۲۸٬۲۱۵ مایل مربع) |
| واحد پول: | پوند سودان (SDG) |
| منطقه زمانی: | یوتی‌سی+۲ (CAT) |
| گاه‌شماری: | روز/ماه/سال |
| جهت رانندگی: | راست |
| پیش‌شماره تلفنی: | +۲۴۹ |
| کد ایزو ۳۱۶۶: | SD |
| دامنه سطح‌بالا: | .sd سودان. |
تاریخچه
سودان که همسایه جنوبی مصر و سرچشمه بخشی از نیل (نیل سفید) است در روزگار فراعنه در عصر باستان نوبه یا نوبی نامیده می‌شد. نوبی در آن زمان شامل نوبی سفلی یا سرزمین اواوات (ouaouat) ونوبی علیا یا سرزمین کوش بود. سرزمین کوش که شامل قسمتی از اتیوپی امروزی نیز می‌شد (ــ اتیوپی) همان سودان کنونی است.
سودان نامی است که اعراب بدین سرزمین داده‌اند و بیشتر به صورت بلادالسودان به کار رفته است و به معنای سرزمین سیاهان می‌باشد. عنوان سودان در گذشته مفهومی وسیعتر از کشور سودان کنونی را در بر می‌گرفته است و از ساحل غربی آفریقا تا کوه‌های حبشه را شامل می‌شده است. چاد و نیجر علیا از نیزار‌های باتلاقی صعب‌العبوری که سود (Sudd) خوانده می‌شود می‌گذرد و جزء سودان می‌باشد لکن دلیلی بر ساخته شدن کلمه سودان از آن مشاهده نشده است.
در روزگار استعمار فرانسه در آفریقا کشوری به نام سودانی (Soudanaise/sudani) در غرب آفریقا وجود داشت که مشتمل بر بخشی از صحرا در شمال و بخش فوقانی دره‌های سنگال و نیجریه در جنوب بابا یعنی باماکوبود (ــ مالی) سودان از سال ۱۸۸۹ م. تاکسب استقلال مشترکاً تحت سلطه مصر و انگلیس بود. در این دوره نام این کشور سودان مصر و انگلیس بود. پس از استقلال، سودان به جمهوری سودان معروف گشت و بعداً جمهوری دموکراتیک سودان نامیده شد که هم اکنون نام رسمی آن کشور است. نام بین‌المللی این کشور سودان (sudan) می‌باشد و به کشور سرچشمه نیل نیز مشهور می‌باشد.
موقعیت جغرافیایی
جمهوری سودان یک میلیون و ۸۸۶ هزار و ۰۶۸ کیلومتر مربع مساحت دارد. سودان در شمال شرقی قاره آفریقا قرار گرفته است. این کشور از شمال با مصر، از شمال غربی با لیبی، از غرب با چاد، از جنوب غربی با آفریقای مرکزی، از جنوب با سودان جنوبی، از جنوب شرقی با اتیوپی و از شرق با اریتره همسایه است. سودان تا سال ۲۰۱۱م بزرگ‌ترین کشور آفریقا و و بزرگ‌ترین کشور جهان عرب بود. در این سال در پی برگزاری یک همه‌پرسی سودان جنوبی از این کشور جدا شد.
بخش پهناوری از سودان را دشت‌های بزرگی تشکیل می‌دهد که به دست دره بزرگ رودخانه نیل به دو بخش خاوری و باختری جدا می‌شود. همچنین ۵ درصد از خاک این سرزمین را زمین‌های قابل کشت و ۴۶ درصد از آن را چراگاه‌های طبیعی شامل می‌شوند. پست‌ترین بخش سودان در کرانهٔ دریای سرخ هم سطح آب‌های جهان است و بلندای بلندترین بخش این کشور در قله «کینیتی» به ۳۱۸۷ متر می‌رسد. آب و هوای سودان گرم و خشک است.
مرز های مشترک
سودان از سوی شمال ۱۲۷۳ کیلومتر با مصر، از شمال باختری ۳۸۳ کیلومتر با لیبی، از سمت باختر ۱۳۶۰ کیلومتر با چاد، از سمت جنوب باختری ۱۱۶۵ با آفریقای مرکزی، از سمت جنوب با جمهوری سودان جنوبی و بالاخره از سمت شرق ۶۰۵ کیلومتر با اریتره مرز مشترک دارد.
اقتصاد
سودان از جمله کشورهای فقیر جهان محسوب می‌شود و حدود ۸۰ درصد جمعیت سودان در بخش کشاورزی و دامداری فعالیت دارند که عمدتا به صورت سنتی اداره می‌شود. این کشور دارای منابع نفت خام نیز هست که عمدتا در مناطق جنوبی واقع است و تولید آن در سال ۲۰۰۴ به حدود ۲۰۰ هزار بشکه در روز رسید. تولید ناخالص داخلی سودان ۸/۱۰۷ میلیارد دلار است. نیروی کار این کشور هفت میلیون و ۴۱۵ هزار نفر است. ۷/۱۸ درصد از جمعیت در سن کار این کشور بیکار هستند.
۴۰ درصد از مردم آن زیر خط فقر زندگی می‌کنند. نرخ تورم در آن ۳/۵ درصد است. محصولات صادراتی این کشور شامل نفت و محصولات پتروشیمی، پنبه، کنجد، احشام، بادام زمینی، صمغ عربی و شکر است که به کشورهای ژاپن (۴۸ درصد)، چین (۳۱ درصد) و کره‌جنوبی (۸/۳ درصد) صادر می‌شود. محصولات وارداتی به سودان بیشتر از کشورهای چین (۷/۱۷ درصد)، عربستان سعودی (۹ درصد)، امارات متحده عربی (۶/۵ درصد)، مصر (۲/۵ درصد)، آلمان (۱/۵درصد) و هند (۵/۴درصد) وارد می‌شود.
تعلیمات مذهبی
تعلیمات مذهبی در سودان در مدارسی صورت می‌گیرد که خلوه نام دارد، برنامه ساده این مدارس شامل حفظ‌خوانی قرآن، فراگیری مختصر مسایل مذهبی زیر نظر یک استاد و فقیه، و دوره تحصیل هشت سال می‌باشد و تعداد دانش‌آموزان در هر دوره هفت تا پانزده نفرند. بعد از اتمام این دوره که با امتحانی پایان می‌پذیرد، دانش‌آموز می‌تواند وارد مؤسسه عالی مذهب شود و در آن جا فلسفه، الهیات و معارف متداول و کلاسیک دینی را فراگیرد. در این صورت پس از چهار سال رسما در تعلیمات مذهبی کارشناس می‌شود.
مسلمانان سودان پیرو مذهب تسنن هستند و گروه‌هایی ازآنان که در نقاط شرقی زندگی می‌کنند و تحت نفوذ عربستان می‌باشند، مذهب حنبلی دارند و آنان که در شمال هستند تابع مذهب شافعی‌اند اما غالب مردم مالکی یا حنفی مذهب هستند. با آن که مذهب مالکی بیشتر در سودان گسترش یافته است، ولی اغلب فقه حنفی که مورد استفاده مصریان در قرن نوزدهم میلادی هنگام تصرف سودان بوده، بکار می‌رود.
اب و هوا
زمین‌های سودان، دشت گسترده‌ای است و کوه‌ها و بلندی‌های آن در جنوب و دورترین بخش باختری آن قرار دارد. کوه‌های نوبه در مرکز و کوه‌های دریای سرخ دربخش خاوری سودان هستند. سودان دربخش مداری آفریقا است و آب و هوای آن در جنوب استوایی و در مرکز سافنا و در شمال قاره‌ای است. بخش دریای سرخ خاوری دارای باران‌های زمستانی است و از مارس تا ژوئن (≈اسفند تا خرداد) درجه گرمای بالاست و در روز به ۴۲ و در شب ۲۷ درجه سلسیوس می‌رسد. با ریزش باران درجه گرما کاهش یافته و از ماه ژوئیه تا اکتبر (≈تیر تا مهر) ادامه می‌یابد. از نوامبر تا فوریه (≈آبان تا بهمن) هوا گرم و معتدل شده و درجه گرما در روز به ۳۰ درجه و در شب ۱۶ یا پائین‌تر می‌رسد.
دین
۸۰٪ مردم سودان مسلمان، ۱۰٪ مسیحی و بقیه پیرو ادیان بومی یا بی‌دین هستند.
حکومت
به‌موجب قانون اساسی ۱۹۹۸، که عمرالبشیر رئیس جمهوری این کشور آن را تصویب کرد، سودان دارای نظام جمهوری فدرال است. نهاد قانون‌گذاری آن مجلس وطنی نام دارد که از ۳۶۰ عضو تشکیل شده است. در انتخابات ریاست‌جمهوری دسامبر سال ۲۰۰۰، ژنرال عمر حسن احمدالبشیر برای بار دیگر به ریاست جمهوری سودان برگزیده شد.
منابع طبیعی
هنگام که سودان جنوبی در سال 2011 مستقل شد، سودان همه منابع نفتی مهم را از دست داد و البته سود حاصل از این منابع را نیز از دست داد. اما حدس زده می شود که علاوه بر طلا در این کشور، آهن، ذخایر اورانیوم و گاز نیز وجود دارد، منابع طبیعی که فقط باید استخراج شوند.
استان ها
سودان به 18 ایالت تقسیم شده است که عبارت‌اند از:
- ایالت خارطوم (ولایة خرطوم)
- ایالت کردفان شمالی (ولایة شمال کردفان)
- ایالت شمالی (ولایة الشمالیة)
- ایالت کسلا (ولایة کسّلا)
- ایالت نیل آبی (ولایة النیل الأزرق)
- ایالت دارفور شمالی (ولایة شمال دارفور)
- ایالت دارفور جنوبی (ولایة جنوب دارفور)
- ایالت کردفان جنوبی (ولایة جنوب کردفان)
- ایالت جزیره (ولایة الجزیرة)
- ایالت نیل سفید (ولایة النیل الأبیض)
- ایالت رود نیل (ولایة نهر النیل)
- ایالت دریای سرخ (ولایة البحر الأحمر)
- ایالت قضارف (ولایة القضارف)
- ایالت سنار (ولایة سنّار)
- ایالت دارفور غربی (ولایة غرب دارفور)
- ایالت دارفور میانی (ولایة وسط دارفور)
- ایالت دارفور شرقی (ولایة شرق دارفور)
- ایالت کردفان غربی (ولایة غرب کردفان) (در سال ۲۰۰۵ منحل شد و در سال ۲۰۱۳ بار دیگر ایجاد شد)