اتانول
اتانول یا الکل اتیلیک یا اتیل الکل یا الکل میوه با فرمول شیمیایی C۲H۵OH ترکیبی شیمیایی است که بوی متفاوت و خاص و قابلیت آتشگیری بالایی دارد. این ماده شیمیایی در قالب نوشیدندی های الکلی وجود دارد.
این نوع الکل دارای خاصیت مستکنندگی است و در نوشیدنیهای الکلی با درصدهای مختلف پیدا میشود. علاوه بر این در صنایع مختلف کاربرد متنوعی دارد. این کاربردها در عطرها و ادکلنها و همچنین در وانیل و همچنین بهعنوان سوخت در برخی خودروهای جدید است. از این الکل در صنایع عطر سازی و برخی دهانشویهها هم بهره گرفته میشود.
مخمر آبجو، یا مخمر نانوایی قارچی است که نحوه تولید آن با جوانهزدن است اینطور که این جوانهها تکثیر و گسترش پیدا میکنند، درصورتی که این قارچ در کنار یک ماده قندی تخمیر شود، موادی از خود خارج میکند که خاصیت آنزیمی داشته و سبب تغییر شکل دادن قند میشود. در بین قندها، فروکتوز یا قند میوه به فرمول C۶H۱۲O۶ است که در میوههای شیرین و انگور وجود دارد که پس از تخمیر سبب شکلگیری الکل و گاز دیاکسید کربن میشود.
تاریخچه
اتانول برای انسان از دوران باستان شناخته شده بود، زیرا این ماده، بخش اصلی مشروبات الکلی را فرا گرفته است. جداسازی آن به صورت اتانول نسبتاً خالص احتمالاً اولین بار توسط جابر بن حیان که صنعت تقطیر را گسترش داد، انجام شده است. البته در اذهان عمومی این ذهنیت که زکریای رازی، اتانول را کشف کرده، شکل گرفته است.
فرایند تولید
اتانول مورد استفاده در نوشابههای الکلی توسط فرایند تخمیر از متابولیسم گلوکز توسط گونه مخصوصی از مخمرها در غیاب اکسیژن تولید میشود و در پایان فرایند تخمیر غلظت اتانول را با تقطیر بالا میبرند. برای مخلوط اتانول با آب بالاترین نقطه آزئوتروپ جوش برای ۹۵٪ الکل و ۵٪ آب است؛ بنابراین جزء تقطیر شده مخلوط اتانول و آب نمیتواند خالصتر از ۹۵ درصد باشد. برای تولید اتانول خالصتر، مقدار اندکی بنزن به آن افزوده میشود.
بنزن، آزئوتروپ سهگانهای با آب و اتانول تشکیل میدهد و مخلوط به دست آمده مجددا تقطیر میشود. نتیجه این فرایند بدست آوردن اتانول بدون آب است. با این همه چند ppm بنزن در اتانول باقی میماند که جذب آن در بدن از مشخصههای آسیب کبدی است که در افراد الکلی به وضوح میشود مشاهده کرد.
تولید اتانول صنعتی
سوخت اتانول، سوخت نسبتاً خوبی برای موتورهاست و در صنعت، بهصورتهای گوناگونی استفاده میشود. اتانول مورد مصرف در صنعت را معمولاً از واکنش کاتالیزوری آب با اتیلن تولید میکنند. این یک واکنش افزایشی است که در آن یک مولکول آب شکافته شده، قطعات حاصل از آن به اتمهای کربن در پیوند دوگانه افزوده میگردد.