داستان

داستان یکی از قالب‌های ادبی نوشتاری است که وظیفه آن ایجاد کردن شخصیت‌های تخیلی و توضیح روابط آن شخصیت‌ها است. نویسنده با خلاقیت و هنر خود رویدادها و حوادث را در داستان ایجاد می‌کند.

داستان‌ها سبکی از نوشتار هستند که پند و یادگیری به همراه دارند. عنصر خیال در این سبک بسیار پررنگ است. داستان برای انتقال مفاهیم و آموزه‌ها خلق می‌شود. اولین داستان‌های مکتوب به کتاب‌های مقدس ادیان مختلف برمی‌گردد.

ویژگی داستان

داستان می‌تواند به‌ صورت مکتوب، شفاهی و نمایشی باشد.

مکتوب یعنی داستانی که نوشته شود و خوانده شود.

شفاهی یعنی داستانی که گفته شود و شنیده شود و نمایشی یعنی داستانی که نشان داده شود و دیده شود.

داستان همچنین می‌تواند واقعی و یا غیرواقعی باشد.

واقعی یعنی داستان که اتفاق افتاده است و داستان غیرواقعی یعنی داستانی که ساختگی و تخیلی است و اتفاق نیفتاده است.

انواع داستان

انواع و اشکال مختلفی از داستان وجود ارد اما همه آن‌ها را می|‌توان ذیل این سه دسته قرار داد:

1. داستان کوتاه: آنچنان که از نامش پیداست، کوتاه است و در یک مجلس تمام می‌شود. اختصار و خلاصه نویسی و چشم‌پوشی از شاخ و برگ دادن‌های فرعی، لازمه اصلی نوشتن داستان کوتاه است. معمولا حجم داستان کوتاه بین 1000 تا 12000 کلمه است.
2. داستان بلند: داستان بلند از نظر حجم بین داستان کوتاه و رمان قرار دارد و تعداد کلمات آن حداقل 10 هزار کلمه است. این سبک از داستان، نه جزئیات و حجم رمان را دارد نه اختصار و کوتاهی داستان کوتاه را.
3. داستانک: داستانک یا داستان کوتاهِ کوتاه نوعی از داستان است که حتی از داستان کوتاه هم کوتاه‌تر است. گاه حتی یک جمله می‌تواند به منزله یک داستانک باشد. داستانک نوشته‌ای کوتاه با یک یا چند حادثه غیرمنتظره است که می‌توانند خواننده را غافلگیر، احساساتی یا شوکه کند. حجم داستانک معمولا یک صفحه و کمتر از آن است.

ارکان داستان

هر داستان برای شکل‌گیری نیاز به ارکان خاصی دارد که مهمترین آن عبارتند از:

• یک یا چند شخصیت
• اتفاق یا حادثه
• روابط علت و معلولی
• راوی
• زاویه دید
• توصیف و فضاسازی

تفاوت داستان و رمان

اولین تفاوت داستان و رمان در حجم و تعداد کلمات آن است اما اساسی‌ترین تفاوت این دو در قالب‌ و موضوع انتخابی است. این گذاره که رمان همان گسترش طرح داستان کوتاه است، همیشه نمی‌تواند درست باشد. بعضی از داستان‌های کوتاه‌ قابلیت تبدیل شدن به رمان را دارند اما این یک قاعده کلی نیست.

داستان کوتاه چیزی است که باید در آن درنگ کرد و مزه‌ی جدیدی در آن چشید. مثل یک تجربه‌ی شدید. اما رمان سفری برای نویسنده و خواننده است به درون شخصیت‌ها. به طور کلی، یک داستان کوتاه خوب برای خواندن، طی یک نشست یا یک روز طراحی شده. در حالی که یک رمان خوب قرار است خواننده را برای مدت زمان طولانی‌تری مانند روزها، هفته‌ها یا حتی ماه‌ها مشغول کند.

در رمان به اتفاقات بیشتری احتیاج نداریم بلکه باید اتفاقات را بسط دهیم. در یک رمان همزمان چند طرح فرعی جریان دارد و با داستان جلو می‌رود. بر اساس تعریف داستان و انواع آن هر کدام از این طرح‌های فرعی خودشان می‌توانند یک داستان کوتاه یا داستان بلند باشند.