کوررنگی

کوررنگی که در انگلیسی به آن Color blindness می گویند یک نوع بیماری ارثی است که به کروموزوم X وابسته می باشد. فرد مبتلا به کوررنگی قادر نیست یکسری از رنگ ها را تشخیص دهد. افرادی که به این بیماری دچار هستند، سلول های مخروطی چشمشان فاقد رنگ دانه که سبب دیدن رنگ ها است می باشد و از همین رو این افراد یکسری از رنگ ها را به صورت طیفی از رنگ های خاکستری و یا سیاه می بینند.

تست تشخیص کوررنگی

اطلاعات بیماری
گونه ها:	تک رنگ بینی، دو رنگ بینی و سه رنگ بینی نابهنجار
علت(ها):	بروز مشکل در سلول های مخروطی
روش تشخیص:	تشخیص با آزمایش های مختلف مانند آزمون ایشیهارا

کوررنگی انواع مختلفی دارد که شایع ترین نوع آن عدم توانایی در تشخیص رنگ سبز و قرمز از یکدیگر می باشد. تشخیص رنگ قرمز از سبز و یا آبی از زرد یکی از مهم ترین نشانه های کوررنگی می باشد. برخلاف تصور دیگران، دید اشخاص مبتلا به کوررنگی به ندرت خاکستری می باشد.

در اصطلاح علمی، توانایی تمییز دادن سه رنگ اولیه یعنی قرمز، سبز و آبی از یکدیگر که سبب دید بهنجار رنگ ها می شود، به نام سه رنگ بینی شناخته می شود.

تاریخچه

بیماری کوررنگی در سال 1794 به وسیله یک شیمی دان بریتانیایی به نام جان دالتون که خود نیز به این بیماری دچار بود، کشف شد. سرانجام، علت این بیماری با پیشرفت علم ژنتیک در قرن بیست مشخص گردید. این اختلال را به افتخار جان دالتون، دالتونیسم نیز می نامند. اختلال کوررنگی را امروزه میتوان با انجام برخی آزمایش های ساده مانند آزمون ایشیهارا تشخیص داد.

علت

سلول های مخروطی یک نوع از سلول های گیرنده نور می باشند که در شبکیه می باشند. سلول های مخروطی طبق تحریک پذیری خود نسبت طول موج های مختلف نور به سه گروه تقسیم بندی می شوند:

• سلول های مخروطی نوع S: که نسبت به طول موج های کوتاه حساسیت بیشتری دارند و باعث دیدن رنگ آبی هستند.
• سلول های مخروطی نوع M: این سلول ها نسب به طول موج های متوسط از حساسیت بالاتری برخوردار هستند و سبب دید رنگ سبز هستند.
• سلول های مخروطی نوع L: این سلول ها نسبت به طول موج های بلند از حساسیت بالاتری برخوردار هستند و سبب دید رنگ های قرمز و زرد می باشند.

افرادی که دچار اختلال کوررنگی هستند به دلیل جهش ژن ها، یک، دو و یا هر سه نوع سلول مخروطی شبکیه آن ها فاقد رنگ دانه هایی می باشد که سبب دید رنگ ها می گردند.

کوررنگی یک نوع بیماری ارثی می باشد که اکثر انواع آن به کروموزوم X بستگی دارند. شیوع این اختلال در آقایان بیش از خانم ها می باشد زیرا عوامل وابسته به این اختلال مغلوب است و بیماری فقط در خانم هایی رخ می دهد که هر دو کروموزوم X در آنان دچار مشکل باشد.

طبق مطالعات به دست آمده حدود 8 درصد آقایان و 0.5 درصد خانم ها به یکی از انواع کوررنگی مبتلا هستند. این اختلال ممکن است به دلیل جهش ژن‌های کروموزوم های دیگر هم ایجاد کردد. کوررنگی با توجه به نوع و مکان جهش ممکن است پس از تولد فرد آشکار گردد و یا در کودکی یا بزرگسالی آشکار شود. کوررنگی ممکن است در طول زندگی شخص پیشرفت نماید و یا اینکه دچار هیچگونه تغییری نشود.

ضربه و آسیب رسیدن به مغز به صورتی که باعث التهاب و تورم در لب پس سری گردد و آسیب رسیدن به سلول های شبکیه به دلیل امواج فرابنفش از دیگر دلایلی می باشند که قادر اند فرد را دچار کوررنگی اکتسابی نمایند.

علائم کوررنگی

افرادی که دچار کوررنگی هستند ممکن است قادر به تشخیص موارد زیر نباشند:

• سایه های مختلفی از رنگ های سبز و قرمز
• سایه هایی از رنگ های زرد و آبی
• هر رنگی

انواع کوررنگی

کوررنگی انواع متعددی دارد که شایع ترین نوع آن نداشتن توانایی در تشخیص رنگ های قرمز و سبز از یکدیگر می باشد. عدم توانایی تشخیص هیچکدام از رنگ ها از جمله نشانه های نوع بسیار نادری از اختلال کوررنگی می باشد که در این نوع از اختلال، شخص بیمار اشیاء را مانند فیلم ها یا عکس ها به صورت سیاه و سفید مشاهده می نماید.

تک رنگ بینی

تک رنگی بینی که به آن کوررنگی کامل نیز گفته می شود، یک نوع نادر از اختلال کوررنگی است که در آن هیچکدام از سلول های مخروطی فعال نمی باشند و شخص بیمار نمی تواند هیچ رنگی را تشخیص دهد.

دو رنگ بینی

دو رنگ بینی زمانی اتفاق می افتد که یکی از سه نوع سلول های مخروطی فاقد رنگ دانه باشند. گونه ها عبارتند از:

• سرخ کوری: در این اختلال فرد نمی تواند رنگ قرمز را از رنگ سبز و زرد تشخیص دهد. در این حالت، شخص مبتلا رنگ قرمز را تیره و مایل به رنگ سبز میبیند.
• سبز کوری: در این نوع از اختلال، فرد توانایی تشخیص رنگ سبز از رنگ قرمز و زرد را ندارد. این حالت، شایع ترین نوع کوررنگی می باشد.
• آبی کوری: این نوع اختلال نادر است و فرد در آن نسبت به نور آبی حساسیت ندارد و رنگ های آبی و سبز از با یکدیگر اشتباه می گیرد.

سه رنگ بینی نابهنجار

سه رنگ بینی نابهنجار یکی از انواع شایع اختلال کوررنگی می باشد. در این نوع از اختلال کوررنگی، سه نوع سلول مخروطی فعال می باشند اما به دلیل جهش، تحریک پذیری یکی از آنان در مقایسه با طیف نور دچار تغییر شده است.

• سرخ دشوار بینی: در این نوع از اختلال، حساسیت گیرنده های رنگ قرمز دچار تغییر می شود و تشخیص رنگ های قرمز و سبز را برای شخص بیمار سخت می کند.
• سبز دشوار بینی: این حالت نوع شایعی از اختلال کوررنگی می باشد که در آن فرد به دلیل کاهش حساسیت گیرنده های رنگ سبز به سختی می تواند رنگ های قرمز و سبز را تشخیص دهد.
• آبی دشوار بینی: این حالت، نوع نادری از اختلال کوررنگی است که در آن حساسیت سلول های مخروطی شخص نسبت به رنگ آبی کم می شود و شخص به سختی می تواند رنگ های آبی و زرد را تشخیص دهد. برخلاف دیگر گونه ها، آبی دشوار بینی به جنس وابسته نمی باشد و تعداد خانم ها و آقایان مبتلا به آن همسان می باشد.

نوعی از نقص بینایی که در آن فرد، اشیاء رنگی را به صورت بی رنگ و اشیاء بی رنگ را به صورت رنگی می بیند رنگین بینی نام دارد.

مارک زاکر برگ که موسس فیس بوک می باشد به کوررنگی سبز دشوار بینی دچار می باشد و به همین دلیل است که رنگ سایت فیس بوک را از ابتدا به رنگ آبی انتخاب کرده است.

تشخیص

تشخیص این بیماری معمولا به وسیله چارت های رنگی که صفحات آزمون ایشیهارا نام دارند انجام می گیرد. در این صفحات اعدادی وجود دارند که از نقطه های رنگی متشکل شده اند و زمینه آنان نیز از نقاطی که به رنگ های دیگر می باشد تشکیل شده است و به همین دلیل تشخیص برای افراد کوررنگ سخت می باشد. اگر نقصی در دید رنگی فرد دیده شود از او تست های دقیق تری گرفته می شود.

آزمایش های بسیاری برای تشخیص کوررنگی موجود است که آزمون ایشیهارا یکی از آن ها می باشد. در این آزمون برخی تصاویر رنگی به شخص داده می شود که کنتراست رنگ ها در هریک سبب تشخیص عدد یا شکلی می شود. شخص دچار کوررنگی نمی تواند برخی از این اعداد یا اشکال را تشخیص نماید.

درمان

طبق اطلاعات به دست آمده، کوررنگی یک نوع بیماری ژنتیکی است که موجب کم شدن دید، عدم توانایی در تشخیص رنگ ها، کم شدن حساسیت به نور و حرکت کنترل نشده چشم می گردد. اختلال کوررنگی به دلیل جهش در یکی از شش ژن مربوط بروز می نماید.

در یک روشی که به وسیله محققان آمریکایی توسعه پیدا کرده است، ژن‌های سالم به ویروس های اصطلاح ژنتیکی شده بی ضرر متصل می گردند و در نهایت به چشم بیمار تزریق می شوند. اگر این حرکت موفقیت آمیز بود، تولید پروتئین هایی که به علت نقص ژنتیکی از بین رفته بودند مجدد آغاز می گردد.

طبق نظر پژوهشگران، این روش راه امیدوارکننده ای برای افرادی است که به انواع نابینایی دچار هستند. از هر سی نفر در جهان حدود یک نفر به اختلال کوررنگی دچار می باشد.

اگر کوررنگی به موقع تشخیص داده شود می تواند از ایجاد مشکلات آموزشی در کودکان پیشگیری نماید.