ذوزنقه

ذوزنقه، به انگلیسی: trapezoid یا trapezium، یک شکل هندسی دوبعدی است. این شکل هندسی 4 ضلع دارد که فقط دو ضلع آن موازی هستند.

انواع ذوزنقه و اجزای آن

به طور ساده می‌توان برای ذوزنقه، چنین تعریفی را بیان کرد: ذوزنقه‌ یک چهارضلعی است که فقط دو ضلع آن‌ با هم موازی هستند.

ذوزنقه، از دو بخش «ذو» و «زنقه» تشکیل شده است. «ذو» به معنای صاحب و دارنده است و «زنق» به معنی انحراف می‌باشد. بنابراین معنی تحت‌الفظی ذوزنقه «دارای انحراف» است؛ این واژه سابقه‌ای تاریخی دارد و دلیل آن هم این است که در این شکل هندسی فقط دو ضلع موازی هستند و دو ضلع دیگر انحراف دارند.

اصطلاحات مربوط به ذوزنقه

• قاعده: دو ضلع موازی ذوزنقه را پایه (قاعده) می‌نامند.

• ساق: هریک از دو ضلع غیرموازی ذوزنقه ساق نامیده می‌شوند.

• ارتفاع: کوتاه‌ترین فاصله بین دو قاعده ذوزنقه را ارتفاع‌ می‌نامند. بنابراین، ارتفاع ذوزنقه بر قاعده‌های آن عمود است.

• قطر: قطر ذوزنقه پاره‌خطی است که دو رأس زوایای مقابل را به هم وصل می‌کند. هر ذوزنقه دو قطر دارد.

انواع ذوزنقه

با توجه به وضعیت ساق‌های ذوزنقه نسبت به یکدیگر و نسبت به قاعده‌ها، می‌توان آن‌ها را به چند نوع دسته‌بندی کرد:

• ذوزنقه‌ متساوی الساقین

• ذوزنقه‌ قائم الزاویه

• ذوزنقه‌ مختلف الاضلاع

ذوزنقه متساوی الساقین

ذوزنقه‌ متساوی الساقین ذوزنقه‌ای است که دو ساق آن با هم برابر باشند.

یک ویژگی ذوزنقه‌ متساوی الساقین این است که زاویه‌ای که دو ساق با قاعده‌ها می‌سازند، با هم برابرند.

دو قطر ذوزنقه متساوی الساقین با هم برابرند. همچنین، اگر دو قطر ذوزنقه با هم برابر باشند، آن ذوزنقه‌ متساوی الساقین است.

ذوزنقه قائم الزاویه

ذوزنقه قائم الزاویه نوعی ذوزنقه‌ است که در آن، یکی از ساق‌ها بر قاعده‌ها عمود است.

در این ذوزنقه، فقط یکی از ساق‌ها بر قاعده‌ها عمود است، زیرا اگر هر دو ساق بر قاعده‌ها عمود باشند، دیگر آن شکل ذوزنقه‌ نیست و یک مستطیل است.

ذوزنقه مختلف الاضلاع

در این نوع ذوزنقه‌ هیچکدام از زاویه‌های داخلی و همچنین اضلاع با هم برابر نیستند.

در ذوزنقه مختلف الاضلاع چهار زاویه نیز باید برابر نباشند، زیرا ممکن است اندازه چهار ضلع تفاوت داشته باشند، اما ذوزنقه قائم الزاویه باشد.

محیط ذوزنقه

محیط یک شکل همان اندازه پیرامون یا دور آن شکل است. با توجه به این تعریف، محیط ذوزنقه‌ نیز برابر با مجموع اندازه هر چهار ضلع آن است.

بنابراین، اگر بخواهیم محیط یک ذوزنقه‌ (هر نوعی که باشد) را به دست آوریم، کافی است اندازه هر چهار ضلع آن را با هم جمع کنیم.

مساحت ذوزنقه

مساحت ذوزنقه‌ برابر با نصفِ مجموع دو قاعده ضرب در ارتفاع است.

میانه مرکزی ذوزنقه

میانه مرکزی يک ذوزنقه، پاره‌خطی است که وسط دو ساق را به هم متصل می‌کند و اندازه آن برابر با میانگین طول‌ قاعده‌های ذوزنقه‌ است.