هووخشتره
هووخشتره به عنوان پادشاه ایران در سلسله ماد بود. هووخشتره در تاریخ 625 ق.م بعد از فرورتیش به پادشاهی رسید و تا تاریخ 585 ق.م حکومت کرد. در این مدت مرکز حکومت او هگمتانه بود. سرانجام بعد از هووخشتره، ایشتوویگو به پادشاهی رسید. هووخشتره، نخست سکاها را که پس از مرگ پدرش بر ماد سلطه یافته بودند، شکست داد و پس از آن برای مقابله با آشوریان، نیروی نظامی مجهزی تشکیل داد، در سال ۶۱۴ پیش از میلاد از کوه‌های زاگرس گذشت و ضمن تسخیر آبادی‌های آشوری در سر راه، پایتخت باستانی دولت آشور را در محاصره گرفت. پس از سقوط شهر آشور، نبوپلسر (پادشاه بابل) در شهر آشور به دیدار هووخشتره آمد و در آنجا پیمان دوستی میان ماد و بابل بسته شد. در سال ۶۱۲ پیش از میلاد هووخشتره و نبوپلسر توانستند با حمله به نینوا (پایتخت آشوریان) و فتح آن به عمر امپراتوری آشور خاتمه دهند. پس از فتوحات و پیروزی‌های فراوان، هووخشتره این بار متوجه غرب و لیدیه و شهرهای تجاری یونان باستان در آسیای صغیر شد. وی با الیاتس، پادشاه لیدیه جنگید و توانست سرزمین‌های بالای رود هالیس را تصرف کند. جنگ بین مادها و لیدی‌ها سرانجام در سال ۵۸۵ پیش از میلاد مسیح به‌دلیل خورشیدگرفتگی ناگهانی پایان یافت و هووخشتره هم در همان سال یا سال بعد از آن درگذشت.
| هووخشتره | |
|---|---|
| لقب(ها): | شاه ماد |
| تاریخ فوت: | 585 ق.م |
| محل دفن: | قیزقاپان |
| سلسله: | ماد |
| قلمرو: | ایران، افغانستان، شرق ترکمنستان، شمال عراق و شرق ترکیه |
| مرکز حکومت: | هگمتانه |
| شاه قبلی: | فرورتیش |
| شاه بعدی: | ایشتوویگو |
| آغاز سلطنت: | 625 ق.م |
| پایان سلطنت: | 585 ق.م |
| نام پدر: | فرورتیش |
| همسر(ها): | دختر (یا نوهٔ) نابوپولاسار شاهدخت بابلی |
| خویشاوندی: | پسر فرورتیش |
قلمرو
در منابع قلمرو حکومت هووخشتره 'ایران، افغانستان، شرق ترکمنستان، شمال عراق و شرق ترکیه' ذکر شده است.
درگذشت
هووخشتره سرانجام در تاریخ 585 ق.م