روماتیسم قلبی
روماتیسم قلبی از جمله بیماری‌های خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی به دلیل التهاب ناشی از عفونت به دریچه‌های قلب حمله می‌کند و سبب بروز آسیب دائمی به آن‌ها می‌شود. این بیماری معمولاً پس از ابتلا به یک عفونت استرپتوکوکی، مانند عفونت گلو، رخ می‌دهد.
| اطلاعات بیماری | |
|---|---|
| نشانه ها: | درد قفسه‌ی سینه، تپش قلب، تنگی نفس، تورم مچ پا، دست و زانوها، خستگی مفرط، احساس تپش در قفسه‌ی سینه، احساس ضعف شدید، تب، مشکل در تنفس هنگام دراز کشیدن، برجستگی های کوچک و بدون درد در زیر پوست، ورم بدن |
| علت(ها): | آسیب به دریچه‌های قلب و عضله قلب که ناشی از التهاب و اسکارهای تب روماتیسمی است. |
| روش تشخیص: | اکوکاردیوگرام (اکو)، الکتروکاردیوگرام (ECG)، آزمایش اشعه ایکس قفسه سینه، تصویربرداری MRI، آزمایش خون |
روماتیسم قلبی یک بیماری التهابی ناشی از تب روماتیسمی است که موجب آسیب به قلب و دریچه‌های آن می‌شود. این بیماری ممکن است به دریچه آئورت قلب آسیب وارد کند و یا دریچه میترال و یا هر دوی این دریچه‌ها را تحت تاثیر قرار دهد. در بسیاری از افراد علائم روماتیسم قلبی 10 تا 20 سال پس از ابتلا به بیماری ظاهر می‌شود. در بسیاری از مواقع ابتلا به بیماری‌های عفونی ساده مثل مخملک یا گلودردهای چرکی می‌تواند موجب ایجاد التهاب در بدن و روماتیسم قلبی شود و آسیب‌های دائمی به دریچه قلب و مشکلات جدی برای سلامت ایجاد کند.
علائم
- درد قفسه‌ی سینه
- تپش قلب
- تنگی نفس
- تورم مچ پا، دست و زانوها
- خستگی مفرط
- احساس تپش در قفسه‌ی سینه
- احساس ضعف شدید
- تب
- مشکل در تنفس هنگام دراز کشیدن
- برجستگی های کوچک و بدون درد در زیر پوست
- ورم بدن
- نفس نفس زدن هنگام انجام هرگونه فعالیت فیزیکی
علت
بیماری روماتیسم قلبی (RHD) نوعی بیماری قلبی تهدیدکننده حیات است که منجر به آسیب دیدن دریچه های قلب در اثر بروز یک یا چند دوره تب روماتیسمی ( یک واکنش التهابی خود ایمنی به عفونت با باکتریهای استرپتوکوکی ) می شود. باکتری Streptococcus pyogenes (استرپتوکوک گروه A) می تواند به راحتی همانند سایر عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی از فردی به فرد دیگر منتقل شود. این عفونت ها بیشتر در کودکی دیده می شوند.
در برخی موارد، عفونت های مکرر استرپتوکوکی می تواند منجر به تب روماتیسمی شود، که در صورت واکنش سیستم ایمنی بافت های بدن از جمله عضله قلب دچار التهاب و زخم دریچه می شوند. در حالت کلی این بیماری در اثر آسیب به دریچه های قلب و عضله قلب که ناشی از التهاب و اسکارهای تب روماتیسمی است ایجاد می شود.
تشخیص
در معاینه قلبی افراد مبتلا به روماتیسم قلبی صدای سوفل شنیده می‌شود که به دلیل نشت خون و مشکلات دریچه‌ای بروز می‌کند. به همراه بررسی سابقه درمانی و معاینه بالینی، آزمایشاتی نیز جهت تشخیص قطعی بیماری تجویز می‌شوند که به‌صورت زیر است:
اکوکاردیوگرام (اکو)
در این آزمایش از امواج صوتی جهت بررسی دهلیزها و بطن‌های قلبی استفاده می‌شود. امواج صوتی تصاویری از قلب بر صفحه مانیتور ایجاد می‌کنند. در این تصاویر هرگونه تغییر غیرطبیعی و آسیب به دریچه‌های قلب ازجمله نشت خون، ضخیم شدن دریچه و تجمع مایع در اطراف قلب قابل‌تشخیص است. تست اکو یکی از مهم‌ترین تست‌های تشخیص روماتیسم قلبی است.
الکتروکاردیوگرام (ECG)
با استفاده از نوار قلب قدرت و عملکرد سیگنال‌های الکتریکی قلب ثبت می‌شود. در این تست ریتم‌های غیرطبیعی قلب مثل آریتمی و گاهی آسیب به ماهیچه‌های قلبی قابل‌تشخیص است. برای انجام این تست فعالیت الکتریکی از طریق اتصال حسگرهایی به پوست ثبت می‌شود.
آزمایش اشعه ایکس قفسه سینه
در این آزمایش بافت قلب و ریه از نظر شکل ظاهری و هرگونه تغییر احتمالی مثل تورم ارزیابی می‌شوند.
تصویربرداری MRI
در روش MRI تصاویر با جزئیات بالا از قلب و دریچه‌های قلبی به دست می‌آید.
آزمایش خون
بعضی از آزمایش‌های خونی برای بررسی عفونت و التهاب مورد استفاده قرار می‌گیرند.
درمان
اگر تب روماتیسمی در همان ابتدای پدید آمدن، درمان شود، احتمالاً آسیب زیادی به قلب وارد نخواهد کرد. در صورتی که این التهابات، باعث آسیب به دریچه میترال، دریچه دهلیزی و همچنین موجب بالا رفتن ضربان و بزرگی قلب شود، باید از روش درمانی جراحی استفاده کرد. در روش جراحی برای برطرف‌سازی مشکلات قلبی و مشکلات دریچه‌ای، آن را تعویض می‌کنند.
از روش‌های درمانی دیگر، استفاده از داروی از بین برنده باکتری مانند برخی آنتی‌بیوتیک‌ها و از بین برنده التهاب مانند آسپرین می‌باشد که باید با تجویز پزشک و دوز مشخص مصرف شود. در صورتی که در کودکی خود، دچار تب روماتیسمی شده باشید، ممکن است پس از درمان تب روماتیسمی، پزشک برای جلوگیری از ابتلای مجدد به عفونت استروپتوکوک به بیمار تا سن ۲۵ سالگی آنتی‌بیوتیک تجویز کند. در انتها توصیه می‌شود به علائم این بیماری توجه نمایید و در صورت ابتلا به تب روماتیسمی، برای جلوگیری از آسیب به قلب، سریع برای درمان به بهترین متخصص قلب و عروق مراجعه کنید.