نیکوتین
نیکوتین یک ماده شیمیایی است که مصرف آن موجب اعتیاد می‌شود. این ماده در گیاه تنباکو موجود است. مصرف آن سبب به وجود آمدن مشکلات جدی در سلامتی می‌شود مانند سفت شدن دیواره شریان‌ها، حملات قلبی و فشارخون. محصولاتی که تنباکو در آن وجود دارد شامل تنباکوهای قلیان، سیگار، سیگار الکترونیکی و سیگار برگ هستند.
نیکوتین با استنشاق، خوردن و تماس پوستی به بدن جذب می‌شود. مقدار زیاد آن موجب مسمومیت و مرگ می‌شود، اما اساسی‌ترین مشکلی که در رابطه با نیکوتین وجود دارد اعتیادآور بودن آن است.
تأثیر نیکوتین سیگار بر مغز بدین گونه است که عملکرد آن را تغییر می‌دهد و سبب میل بیشتر افراد به این ماده می‌شود. هر محصول حاوی تنباکو دارای میزان مختلفی از نیکوتین است. شواهد و علائم نشان می‌دهند میزان نیکوتین مصرف شده از سوی فرد بر میزان اعتیاد او تأثیر مستقیم دارد.
طی مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۸ توسط دکتر استیون تی و همکارانش انجام شد، مشخص شد سیگارهای حاوی نیکوتین کمتر، میزان اعتیادآوری سیگار را کاهش می‌دهند.
تأثیر بر مغز و اعصاب
زمانی که شخصی نیکوتین مصرف می‌کند، میزان اندورفین در بدنش افزایش می‌یابد. این امر سبب می‌شود میزان دوپامین در مدارهای پاداش مغز نیز افزایش یابد. این فرآیند و تأثیر نیکوتین بر مغز و سیستم عصبی به این صورت است که میل به مصرف این ماده را در افراد افزایش می‌دهد.
تأثیر سیگار بر مغز و قرار گرفتن مداوم در معرض نیکوتین سبب می‌شود قسمت‌هایی از مغز که مرتبط با یادگیری، استرس و خودکنترلی است مختل شود. این اختلال زمینه بیشتری را برای اعتیاد فراهم می‌کند. احساس لذت حاصل از مصرف نیکوتین دوام زیادی ندارد در نتیجه افراد را به سمت مصرف بعدی و بیشتر سوق می‌دهد.
زمانی که نیکوتین به خون وارد می‌شود موجب تحریک غدد فوق کلیوی می‌شود تا به ترشح آدرنالین بپردازد. با ترشح آدرنالین سیستم عصبی مرکزی تحریک می‌شود و افزایش ضربان قلب، فشارخون و تنفس را به دنبال دارد.
نیکوتین در خون، بزاق، ادرار و شیر مادر یافت می‌شود و مادران شیرده می‌توانند این ماده را به فرزند خود انتقال دهند. طبق گفته متخصصان حدود دو هفته زمان لازم است که مصرف‌کنندگان شدید نیکوتین و تنباکو بتوانند میزان این ماده شیمیایی را در بزاق و ادرار خود به سطح اشخاص غیرسیگاری برسانند.
اعتیاد با نیکوتین
تأثیر نیکوتین بر مغز و سیستم عصبی بسیار زیاد است. پس از مصرف نیکوتین تنها ۱۰ ثانیه زمان لازم است این ماده به مغز برسد. تأثیر تنباکو بر مغز به این شکل است که مغز مواد شیمیایی که موجب احساس لذت می‌شود را آزاد می‌کند، اما به مرور زمان ممکن است به سطح بیشتری از نیکوتین نیاز داشته باشید تا به همین احساس برسید و این امر سبب اعتیاد می‌شود.
زمانی که افراد به این ماده معتاد شدند، ترک آن دشوار است. این امر سبب می‌شود افراد به مصرف سیگار و سایر محصولات حاوی تنباکو ادامه دهند. بنابراین برای ترک این ماده همچون دیگر مواد مخدر لازم است به دکتر ترک اعتیاد یا فوق تخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.