آستارا
آستارا از شهرهای بزرگ استان گیلان و مرکز شهرستان آستارا است. آستارا در شمالیترین نقطهٔ استان گیلان و در مرز ایران با جمهوری آذربایجان میباشد و از نظر جغرافیایی در مرکز منطقهٔ تالش قرار گرفتهاست.
آستارا از شرق به دریای خزر، از شمال به آستارای جمهوری آذربایجان، از غرب به استان اردبیل و از جنوب به شهرستان تالش محدود شدهاست. آستاراچای، آستارای ایران را از آستارای جمهوری آذربایجان جدا میسازد. بخش اصلی راه شوسهٔ اردبیل —آستارا تقریباً به موازات همین رود و خط مرزی کشیده شدهاست. این شهر از نظر ارتباطی بر سر یک سهراهی مهم قرار گرفتهاست؛ راه جنوبی آن به بندر انزلی و رشت، راه شمالی آن به آستارای جمهوری آذربایجان و باکو و راه غربی آن نیز که از گردنهٔ حیران میگذرد، به اردبیل و تبریز منتهی میشود.
جغرافیا
آستارا در شمال غربی استان گیلان در فاصله ۷۰ کیلومتری از شهرستان اردبیل و ۱۸۰ کیلومتری از شهرستان رشت واقع شدهاست.این شهر تا قبل از تقسیمات کشوری ، یکی از بخشهای شهرستان اردبیل در شرق استان آذربایجان شرقی بوده است. این بخش در سال ۱۳۳۶ خورشیدی صاحب فرمانداری شده و در مهر ۱۳۳۷ خورشیدی بهطور رسمی به عنوان یکی از شهرستانهای استان آذربایجان شرقی شناخته شد. شهرستان آستارا در خرداد ۱۳۳۹ خورشیدی به استان گیلان ملحق گردید.
در محل کنونی شهر آستارا در قدیم روستایی به نام دهنهکنار وجود داشته که از زمان قاجاریه گسترش یافته و دگرگون شدهاست. آنچه در مورد سوابق این شهر در کتب تاریخی مشهود است این است که منطقهٔ آستارا تا زمان صفویه و پیش از آن از موقعیت خاصی برخوردار نبودهاست. از آن زمان به بعد است که به سبب توسعه تجارت و مقاصد استراتژیک اهمیت پیدا کرده و در آن قلاع متعددی ساخته شدهاست؛ و در واقع دوران شکوفایی این شهر پس از انعقاد قرارداد عهدنامه گلستان و دو تکه شدن آستارای فعلی و آستارای آذربایجان صورت پذیرفت که منجر به شناخته شدن آستارا در بین مردم ایران و خارج از کشور به سبب موقعیت خاص اقتصادی، مرزی و دریایی شد، در اواخر قاجاریه و تا پایان حکومت دودمان پهلوی، آستارا از شرایط ویژه اقتصادی اوایل دوران انعقاد عهدنامه گلستان برخوردار نبود و بیشتر مردم به سمت دریچهٔ فرهنگی روی آوردند، که تأسیس دبیرستان حکیم نظامی در سال ۱۲۸۷، کتابخانه عمومی شماره یک آستارا در سال ۱۳۰۲، شهرداری آستارا در سال ۱۲۸۷ از جملهٔ این موارد بودهاست، تشکیل کانونهای مختلف شعر و ادبیات، ارسال و تأمین آموزگاران شهرهای مختلف مناطق گیلان و آذربایجان نیز سبب شناختهٔ این شهر به عنوان شهری فرهنگی شده بود. اما پس از انقلاب اسلامی و فروپاشی شوروی و تشکیل جمهوری آذربایجان به سبب وضعیت معیشتی ضعیف آذریهای آن سوی آستاراچای و آمد و شدهای رسمی بین دو کشور تشکیل شد، پس از آن رونق اقتصادی و بازسازی مناطق توریستی و گردشگری آستارا رونق گرفت که موازی با آن چهرهٔ این شهر از حالت فرهنگی به حالت توریستی و اقتصادی بدل گشت.