کیکاووس زیاری
کیکاووس یا عنصرالمعالی کیکاووس بن اسکندر بن قابوس زیاری متولد ۴۱۲ هجری یکی از امیران سلسله آل زیار بود. کیکاووس در تاریخ ۴۴۱ هجری بعد از دارا به پادشاهی رسید و تا تاریخ ۴۸۳ هجری حکومت کرد. در این مدت مرکز حکومت او قلعه‌های محلی بود. پس از کیکاووس، گیلانشاه به پادشاهی رسید.
او از امیرزادگان دودمان زیاریان و نویسنده کتاب قابوس‌نامه بود. کیکاووس بیش از هر چیز، به خاطر نگارش پندنامه‌ای به زبان فارسی شناخته می‌شود که برای نصیحت پسر و جانشینش، گیلانشاه زیاری، به رشته تحریر درآورد. کیکاووس بیشتر عمر خود را دور از وطن خود به عنوان یک نجیب‌زاده تبعیدی، در خدمت سلاطین معاصر گذراند. او در رکاب سلطان مودود و ابوالسوار شاوور در جنگ‌هایی علیه نامسلمانان هندوستان و ماورای قفقاز شرکت کرد و در یکی از این جنگ‌ها، در گرجستان، مجروح شد و بنا بر روایتی درگذشت. بنا بر روایت دیگری، او سپس به لاهور، نزد شیرزاد بن مسعود رفت و تا دهه آخر قرن پنجم زنده بود.
قلمرو
در منابع قلمرو حکومت کیکاووس 'طبرستان و گرگان' ذکر شده است.