اردبیل
اردبیل از شهرهای ایران و مرکز استان اردبیل در شمال باختری ایران است. این شهر همچنین مرکز شهرستان اردبیل است. اردبیل از شهرهای باستانی و تاریخی ایران است.
این شهر در نزدیکی مرز جمهوری آذربایجان بوده، دارای ارتفاع زیاد و از سردترین شهرهای ایران است که جاذبه های طبیعی زیادی دارد. زبان مردم استان اردبیل ترکی آذربایجانی است.
جغرافیا
شهر اردبیل در ارتفاع ۱۵۰۰ متری از سطح دریا و میان کوه‌های باغرویا طالش و سبلان(ساوالان) واقع در رشته کوه البرز در فلات ایران جای گرفته است. دارای زمستان‌های سرد و تابستان‌های ملایم است.
جغرافیای جمعیتی
جمعیت این شهر حدود 8۰۰ هزار نفر (با حومه) است و مذهب اکثر مردم اردبیل اسلام (شیعه دوازده امامی) بوده، و جمعیت مسیحی شهر که همگی ارمنی بود ه اند در ۵۰ سال گذشته شهر را ترک نموده اند.
نام اردبیل
غالب صاحب نظران نام قدیمی شهر را آرتاویل و از ریشه اوستایی می دانند. این نام از ترکیب دو کلمه آرتا به معنی مقدس (که در فارسی میانه تبدیل به ارد شده‌است و در کلماتی نظیر اردشیر آمده‌است)و ویل به معنی شهر تشکیل شده که با هم معنی شهر مقدس را می دهند.مردم تالش زبان به اين شهر آردويل ميگويند
اردبیل از مناطق بسیار قدیمی ایران است که بر اساس شواهد و قرائن یافت شده، در حدود ۵ هزار سال قدمت دارد. در لوحه های گلی سومریان از این شهر به نام آرتا یا آراتتا یاد شده است. در اردبیل آثار تاریخی وجود دارد که نشان از قدمت بالای این شهر دارد. این آثار عبارتند از: دهکده ی آتشگاه، شهرهیر، شهریور و مسجد جامع اردبیل که در قدیم آتشکده بوده است.استان اردبیل در طول دوره های تاریخی اسامی متفاوت دیگری همچون؛ دارالارشاد، دارالملک، دارالعرفان، دارالامان و اردویل نام برد
اقتصاد
کشاورزی و دامداری عمده فعالیت هایی است که اردبیلی ها انجام می دهند؛ اما زمین های کشاورزی و دام ها در خارج از شهر قرار دارند. صنایع دستی تولید شده توسط روستاییان و عشایر نیز سهم زیادی در اقتصاد این شهر و به طور کلی استان اردبیل دارند. امروزه گردشگری تحول زیادی را در اردبیل به وجود آورده و مشاغل زیادی در آن ایجاد شده اند. آب و هوای خوب و وجود جاذبه های تاریخی و طبیعی متعدد در اردبیل و اطراف آن این فرصت را به شهر داده که در صنعت گردشگری خودی نشان دهد و درآمد خوبی را به دست آورد.
مشاهیر
شیخ صفی‌الدین اردبیلی: نیای بزرگ دودمان صفویان از سادات بومی اردبیل است.
شاه اسماعیل صفوی: اولینشاه؛موسس و بانی سلسله صفویه.
الهی اردبیلی: جلال‌الدین حسین بن شرف الدین عبدالحق اردبیلی متخلص به الهی، شاعر، متصوف، متکلم، فقیه و ریاضی‌دان بزرگ اسلامی در دهه هشتم و نهم هجری.
مقدس اردبیلی: از علما و فقهای شیعه امامیه در قرن دهم هجری.
حاج باباخان اردبیلی: سیاستمدار ایرانی در دورهٔ جنبش مشروطه بود.
صدرالممالک اردبیلی: از شاعران ترکی سرای و همچنین فارسی سرای دوره قاجار.
سید عبدالکریم موسوی اردبیلی: از مراجع تقلید شیعه ایرانی، رئیس سابق دیوان عالی کشور و دانشگاه مفید قم.
رحیم علی‌آبادی: کشتی‌گیر ایرانی و سومین مدال آور کشتی فرنگی ایران در رقابتهای قهرمانی جهان.
علی دایی: بازیکن و سرمربی سرشناس فوتبال ایران.
کریم انصاری فرد: از بازیکنان فوتبال ایران.
نصرالله ناصح پور: از استادان ردیف‌های آواز ایرانی و از اعضای هیئت مدیره خانه موسیقی ایران.
غفور جدی اردبیلی: سرلشکر خلبان ایرانی.
جواد علیزاده: کارتونیست و کاریکاتوریست ایرانی و مدیرمسئول، صاحب امتیاز و سردبیر مجله طنز و کاریکاتور.
حسین رضازاده: ملی‌پوش سابق تیم ملی وزنه‌برداری ایران و از اعضای شورای شهر تهران.
فرهاد قائمیان: بازیگر سرشناس سینما و تلویزیون ایران.
سلیم مؤذن‌زاده اردبیلی: از مداحان مشهوراهل بیت.
رحیم مؤذن‌زاده اردبیلی: اذان گوی مشهور ایرانی و تاریخی جهان اسلام درآواز بیات ترک و در گوشه روح الارواح است.
علی نیکزاد: سیاستمدار و وزیر راه و شهرسازی سابق دولت محمود احمدی‌نژاد.
جابر عناصری: استاد و شاهنامه‌پژوه، ایران‌شناس و تعزیه‌شناس ایرانی.
بابا صفری: مولف و تاریخ‌نگارایرانی بود که کتاب اردبیل درگذرگاه تاریخ از اوست.
ناصر چشم‌آذر: موسیقی‌دان، آهنگ‌ساز و تنظیم کننده ایرانی است.
ودود مؤذن: نقاش، خواننده و نوازنده و پیکرتراش ایرانی است.
محمدرضاحسین زاده: مدیر عامل بانک ملی ایران
عبدالرحمن عالم: استاد برجسته علوم سیاسی دانشگاه تهران و صاحب آثار ارزشمند در زمینه علم سیاست می باشد.
غذاهای سنتی شهر اردبیل
از غذاهای سنتی اردبیل می‌توان به یرآلما کبابی. کباب شیشلیک، آلبالو پلو، لپه خورشت، اوماج آشی، آش دوغ، سوتلی آش، یارما آشی، بزباش، پیچاق قیمه، تاس‌کباب، ترحلوا، دومه کباب، باستیرما پلو، ترشی‌قرمه، چیغیرتما، حلوای سیاه، حلوای زرد، حلوای زنجبیل، خشیل، خورش قاتق، ساج‌ایچی، سوغان‌سو، قرمه‌سبزی، قویماق، قیساوا، قیقاناق، کوفته، لونگی و هرا اشاره کرد.
سوغات اردبیل
حلوا سیاه یا قره حلوا، عسل، سرشیر ،تخمه آفتابگردان ،فطیر ،حلوای زنجبیلی ،باقلوای اردبیلی ،نان برنجی خلخال
صنایع دستی
قالی بافی، گلیم بافی، جاجیم بافی ،مسند بافی، لباس های محلی دست دوز، مس، ساز های سنتی
جاهای دیدنی و گردشگری شهر اردبیل
بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی
برای علاقه مندان به آثار تاریخی بازدید از مهم ترین اثر شهر اردبیل به نام بقعه شیخ صفی الدین توصیه می شود. بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی مجموعه ای باشکوه با معماری و کاشی کاری های معرق و مقرنس، منبت های بی نظیر، خطاطی های هنرمندان یادگاری از دوره صفویه است. در این مجموعه مقبره شاه اسماعیل اول و چند تن از کشته شدگان جنگ چالدران را خواهید دید. قسمت های مختلف این مجموعه عبارتند از چینی خانه، جنت سرا، خانقاه، چله خانه، شهیدگاه، چراغ خانه و حرمخانه. این محل یکی از مهم ترین مکان های ملی و سیاسی در زمان صفویه بوده است و این مقبره به شکل برجی استوانه ای است و گنبد کوتاهی بر بالای آن قرار دارد. این اثر تاریخی در سال ۲۰۱۰ در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت جهانی رسیده است. برای بازدید از این بقعه تاریخی باید به خیابان شیخ صفی و میدان عالی قاپو بروید
آبگرم های معدنی اردبیل
یکی از جاذبه های مهم این منطقه وجود آبگرم های معدنی است که خاصیت درمانی و شفابخش دارند، بدین جهت سالانه گردشگران زیادی را به سوی خود جذب کرده و به خرید بلیط هواپیما مشتاق می کند. استان اردبیل دارای ۱۱۸ چشمه آبگرم است و در شهرهای سرعین، خلخال، نیر، مشگین شهر و اردبیل پراکنده اند، چند مورد از آبگرم های این منطقه عبارتند از سردابه، بیله درق، خلخال سوئی، قوتورسوئی، بوشلی و قینرجه. این آبگرم ها خواص شیمیایی و درمانی با درجه حرارت متفاوت دارند و برای بسیاری از بیماری های مفاصل مفید هستند
دریاچه شورابیل
در جنوب شرقی شهر اردبیل، دریاچه شورابیل زیبا خودنمایی می کند که به عنوان تنها دریاچه طبیعی داخل شهری در ایران است. این دریاچه دارای آب شور بوده و قدمتی بیشتر از دریاچه ارومیه دارد. این منطقه دارای فضای سبز، تپه، دریاچه ای نقره ای همراه با امکانات تفریحی مناسبی است که می تواند محلی عالی برای گذراندن یک روز شاد و مفرح باشد. در زمان های گذشته به دلیل شوری و لجن طبی شهرت زیادی داشت و در سال های اخیر نیز با افزودن آب شیرین به این دریاچه امکان پرورش ماهی فراهم شده است، همچنین امکاناتی نظیر قایق رانی، پیست دو و میدانی، دوچرخه سواری، باغ وحش و رستوران در وسط دریاچه وجود دارند. هر ساله صدها پرنده مهاجر از روسیه به این دریاچه می آیند، توجه داشته باشید که شکار در این منطقه ممنوع است.
جنگل فندقلو
جنگلی سرسبز با مناطقی بکر گردشگران زیادی را روانه این سمت از اردبیل می کند. جنگل فندقلو، این جنگل زیبا در میان دو استان گیلان و اردبیل واقع شده و در میان جنگل نیز آبگرم و درختان میوه زیادی وجود دارند. جنگل فندقلو در ۱۰ کیلومتری جنوب شرق شهرستان نمین قرار دارد
دریاچه نئور
یکی از زیبا ترین مناطق گردشگری در استان اردبیل کوه باغرو است که دریاچه ای زیبا در سی و شش کیلومتری آن قرار دارد. قزل آلای رنگین کمان در این دریاچه پرورش داده می شود. با اینکه دسترسی به دریاچه نئور کمی سخت است اما به تماشای زیبایی هایش می ارزد. این دریاچه مابین شهر اردبیل و خلخال قرار دارد و از درخشان ترین جاهای اردبیل به شمار می رود.
بازار بزرگ اردبیل
بازار بزرگ و قدیمی شهر اردبیل یکی از مکان‌های دیدنی و به یادگار مانده از دوره صفویه است و این بازار دارای چندین تیمچه، حمام، مسجد و سرا است که با تاریخچه غنی خود هنوز هم سرپا هستند. تاریخچه این بازار به سده های ۷ و ۸ هجری قمری برمی گردد و این بازار قدیمی جزو جاذبه های گردشگری شهر به شمار می رود. طاق های جناغی و گنبدهای ساده دارای زیبایی چشم نوازی هستند، همچنین محوطه داخلی بازار با نور و روشنایی توسط روزنه های موجود در پوشش های گنبدی دیده می شود و بخش های مختلف این بازار عبارتند از چهار سوق یا بازار بزرگ قیصریه، بازار اصلی، بازار چاقوسازان، راسته پارچه فروشان، سراجان، بازار زرگران، راسته کفاشان، مسگران، راسته پیر عبدالملک، علافان و …
کلیسای مریم مقدس
یکی از دیدنی های مذهبی این شهر کلیسایی قدیمی است که در سال ۱۸۷۶ میلادی توسط خانواده گالوست میرزایان و اهتمام خاچاطور شهبازیان ساخته شده و تا سال ۱۹۴۴ میلادی نیز مورد استفاده قرار می گرفته است. خانواده های مسیحی را روانه این شهر می کند. بنای کلیسا آجری است و در داخل بنا نیز نقاشی های زیبایی به چشم می خورند، اما قسمت های مربوط به حمام و مدرسه در این کلیسا از بین رفته اند. در اطراف این کلیسا می توانید به پارکینگ، رستوران، بوفه و پوشش شبکه عالی دسترسی داشته باشید.
آبشار و پیست اسکی آلوارس
آلوارس نام روستایی در دامنه سبلان و ۱۲ کیلومتری سرعین است که دارای بزرگترین پیست اسکی در زمستان است. در اطراف آن چشمه های متعدد و رودخانه خیاوچای حیرت زده تان خواهد کرد. پیشنهاد می کنیم در سفرتان به اردبیل حتما به این منطقه سر بزنید و از تفریحات هیجان انگیز لذت ببرید. این پیست ۹ ماه در سال قابلیت اسکی دارد و در ۱۲ ماه از سال نیز پوشیده از برف است.
آداب و رسوم محلی
اردبیل دارای آداب و رسوم محلی متنوعی است که جزو تاریخ و فرهنگ این منطقه محسوب می‌شوند. به برخی از این آداب و رسوم اردبیلی اشاره می‌کنیم:
از میان رسوم مختلفی که در شهرهای اردبیل وجود داشته است، می‌توان به رسم پارچه‌کَسدی اشاره کرد که امروزه تنها در برخی از مناطق استان انجام می‌شود. پارچه‌کَسدی به جشنی زنانه گفته می‌شد که پیش از جشن عروسی برگزار می‌شد و در آن زنان فامیل برای عروس، لباس می‌دوختند.
آیین‌های نوروز و عزاداری محرم نیز از جمله آداب و رسوم مهمی هستند که با همان حال و هوای سنتی و اصیل در شهرهای اردبیل برگزار می‌شوند. این آیین‌ها همراه با مراسم‌ها، عزاداری، موسیقی و شعر مردمی این منطقه همواره جذابیت بسیاری داشته و مورد توجه قرار می‌گیرند.