تیمور گورکانی
تیمور گورکانی یا شجاع‌الدین تیمور متولد 736 ق در کش، خانات جغتای به عنوان پادشاه ایران در سلسله تیموریان بود. تیمور گورکانی در تاریخ 771 ق به پادشاهی رسید و تا تاریخ 807 ق حکومت کرد. در این مدت مرکز حکومت او سمرقند بود. سرانجام بعد از تیمور گورکانی، شاهرخ به پادشاهی رسید. او نخستین امیر گورکانی (تیموری) و پایه‌گذار این دودمان است، که در بیش‌تر سرزمین‌های آسیای مرکزی و غربی فرمان راند. تیمور به‌عنوان یک فرمانده شکست‌ناپذیر، به‌طور گسترده به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین فاتحان و تاکتیک‌پردازان نظامی درسرتاسر تاریخ شناخته می‌شود. تیمور در زبان ترکی جغتایی به معنای «آهن» است و از او با القاب «امیر تیمور»، «تیمور لنگ»، «تیمور گورکانی»، «تیمور جهانگشا»،«فاتح آسیا» و «صاحبقران» یاد شده است. عمدتاً از وی به‌خاطر فتوحات بی‌رحمانه از هند و روسیه تا دریای مدیترانه و برای دستاوردهای فرهنگی امپراتوری تیموری یاد می‌شود. تیمور پسر تراغای، از اشراف قوم تاتار در ماوراءالنهر بود. او در ۲۵ شعبان ۷۳۶ ه.ق در شهر کش به دنیا آمد. طایفه‌اش از شاخه «برلاس» بود و تیمور ادعا می‌کرد که نسبش به چنگیز خان مغول می‌رسد. به گفته ابن عربشاه مورخ آن زمان، تیمور در زمان جنگ زخم برداشت و لنگ شد، از این رو به ا و تیمور لنگ هم می‌گویند.
| تیمور گورکانی | |
|---|---|
| نام کامل: | شجاع‌الدین تیمور |
| لقب(ها): | امیر تیمور |
| تاریخ تولد: | 736 ق |
| محل تولد: | کش، خانات جغتای |
| تاریخ فوت: | 807 ق |
| محل فوت: | اترار، فاراب |
| علت مرگ: | در مسیر لشگرکشی به چین بیمار شد و درگذشت |
| محل دفن: | گور امیر، سمرقند |
| سلسله: | تیموریان |
| قلمرو: | کشورهای کنونی ایران، افغانستان، پاکستان، عراق، جنوب قفقاز، ماوراالنهر و خوارزم |
| مرکز حکومت: | سمرقند |
| شاه بعدی: | شاهرخ |
| آغاز سلطنت: | 771 ق |
| پایان سلطنت: | 807 ق |
| نام پدر: | امیر تراغای |
| همسر(ها): | سارای ملک خانم، الجای خاتون آغا، چلپان ملک آغا، آلجاز ترکان آغا، توکال خانم، دل‌شاد آغا، تومان آغا |
| فرزند(ان): | غیاث‌الدین جهانگیر، عمر شیخ، میران‌شاه، شاهرخ، خلیل، ابراهیم، سعدوقاص |
قلمرو
در منابع قلمرو حکومت تیمور گورکانی 'کشورهای کنونی ایران، افغانستان، پاکستان، عراق، جنوب قفقاز، ماوراالنهر و خوارزم' ذکر شده است.
درگذشت
تیمور گورکانی سرانجام در تاریخ 807 ق در اترار، فاراب درگذشت که علت مرگ او در منابع 'در مسیر لشگرکشی به چین بیمار شد و درگذشت' ذکر شده است. محل دفن او، گور امیر، سمرقند میباشد.