تیمور گورکانی
تیمور گورکانی یا شجاعالدین تیمور معروف به تیمور لنگ متولد 736 ق در کش، خانات جغتای به عنوان پادشاه ایران در سلسله تیموریان بود. تیمور گورکانی در سال 771 ه.ق به پادشاهی رسید و تا تاریخ 807 ه.ق حکومت کرد. در این مدت مرکز حکومت او سمرقند بود. سرانجام بعد از تیمور گورکانی، شاهرخ به پادشاهی رسید.
او نخستین امیر گورکانی (تیموری) و پایهگذار این دودمان است، که در بیشتر سرزمینهای آسیای مرکزی و غربی فرمان راند. تیمور بهعنوان یک فرمانده شکستناپذیر، بهطور گسترده بهعنوان یکی از بزرگترین فاتحان و تاکتیکپردازان نظامی درسرتاسر تاریخ شناخته میشود.
تیمور در زبان ترکی جغتایی به معنای «آهن» است و از او با القاب «امیر تیمور»، «تیمور لنگ»، «تیمور گورکانی»، «تیمور جهانگشا»،«فاتح آسیا» و «صاحبقران» یاد شده است. عمدتاً از وی بهخاطر فتوحات بیرحمانه از هند و روسیه تا دریای مدیترانه و برای دستاوردهای فرهنگی امپراتوری تیموری یاد میشود. تیمور پسر تراغای، از اشراف قوم تاتار در ماوراءالنهر بود. او در ۲۵ شعبان ۷۳۶ ه.ق در شهر کش به دنیا آمد. طایفهاش از شاخه «برلاس» بود و تیمور ادعا میکرد که نسبش به چنگیزخان مغول میرسد. به گفته ابن عربشاه مورخ آن زمان، تیمور در زمان جنگ زخم برداشت و لنگ شد، از این رو به او تیمور لنگ هم میگویند.
قلمرو
در منابع قلمرو حکومت تیمور گورکانی 'کشورهای کنونی ایران، افغانستان، پاکستان، عراق، جنوب قفقاز، ماوراالنهر و خوارزم' ذکر شده است.
درگذشت
تیمور گورکانی سرانجام در تاریخ 807 ق در اترار، فاراب در مسیر لشگرکشی به چین بیمار شد و درگذشت. محل دفن او، گور امیر، سمرقند میباشد.