ایرج کریمی
ایرج کریمی (۱۳۳۲ – ۱۱ شهریور ۱۳۹۴) کارگردان، فیلم‌نامه‌نویس و منتقد سینمایی برجسته ایرانی بود. ایرج کریمی تحصیلات خود را در رشته مهندسی مکانیک به پایان رساند، اما علاقه فراوان به سینما، او را به سوی این عرصه هدایت کرد. ایرج کریمی علاوه بر کارگردانی، در زمینه ترجمه کتاب‌های سینمایی نیز فعالیت داشت و به عنوان یکی از منتقدان مهم سینمای ایران شناخته می‌شود. ایرج کریمی سال‌ها در ماهنامه سینمایی "فیلم" نقدهای بسیاری منتشر کرد.
زندگی و حرفه ایرج کریمی
ایرج کریمی، با وجود داشتن مدرک مهندسی مکانیک از دانشگاه امیرکبیر، شغل مهندسی را به خاطر عشق به سینما کنار گذاشت. پیش از آغاز فعالیتش به عنوان منتقد، در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به عنوان کارشناس سینمایی فعالیت داشت و در این دوران چند فیلم کوتاه نیز ساخت. پس از آن به عنوان منتقد در مجله "فیلم" شروع به کار کرد و نقش مؤثری در پیشرفت نقد سینمایی ایران ایفا کرد. او همچنین تعدادی کتاب سینمایی و ادبی را به فارسی ترجمه کرد.
ایرج کریمی در تلویزیون کار خود را با فیلم بلند "آهنگ پنهان" در سال ۱۳۷۰ آغاز کرد. در سال ۱۳۶۹ فیلمنامهنویسی "سفر جادویی" به کارگردانی ابوالحسن داوودی و در ۱۳۷۰ فیلمنامهنویسی "بهترین بابای دنیا" به کارگردانی داریوش فرهنگ را بر عهده داشت. فعالیت مستقل او در سینما با کارگردانی فیلم "از کنار هم می‌گذریم" در سال ۱۳۷۹ آغاز شد. ایرج کریمی همچنین فیلم‌هایی مانند "چند تار مو" (۱۳۸۲)، "باغ‌های کندلوس" (۱۳۸۳)، و "نسل جادویی" (۱۳۸۵) را کارگردانی کرد. فیلم "باغ‌های کندلوس" با بازی محمدرضا فروتن به یک فیلم عاشقانه محبوب برای نسل جوان تبدیل شد. "نسل جادویی" سال‌ها در انتظار پروانه نمایش بود و در نهایت بدون اکران عمومی، در شبکه نمایش خانگی منتشر شد. پس از این فیلم، کریمی به مدت چندین سال نتوانست فیلم جدیدی بسازد تا اینکه در سال ۱۳۹۳ فیلم "نیم‌رخ‌ها" را کارگردانی کرد.
درگذشت ایرج کریمی
ایرج کریمی پس از حدود شش سال مبارزه با بیماری سرطان مغز استخوان، در ۱۱ شهریور ۱۳۹۴ درگذشت. میراث هنری او همچنان در تاریخ سینمای ایران ماندگار است.
آثار هنری ایرج کریمی
کارگردانی ایرج کریمی در سینما
- نیم‌رخ‌ها (۱۳۹۳)
- نسل جادویی (۱۳۸۵)
- باغ‌های کندلوس (۱۳۸۳)
- چند تار مو (۱۳۸۲)
- از کنار هم می‌گذریم (۱۳۷۹)
کارگردانی ایرج کریمی در تلویزیون
| سال | نام | سمت | کارگردان | توضیحات |
|---|---|---|---|---|
| ۱۳۸۷ | روابط | کارگردان | ایرج کریمی | |
| ۱۳۸۰ | شب لطیف است | |||
| ۱۳۷۸ | دو روز با هم | |||
| ۱۳۷۶ | دیروز، فردا | در برخی منابع نامش به‌صورت «دیروز، امروز، فردا» آمده و یک فیلم کوتاه تلویزیونی بود. | ||
| ۱۳۷۰ | آهنگ پنهان | شبکه ۲ | ||
| ۱۳۷۰ | روز طلاق | یک سریال تلویزیونی ۳ قسمتی بود. |
فیلمنامهنویسی ایرج کریمی
- بهترین بابای دنیا (۱۳۷۰) (طرح اولیهٔ داستان)
- سفر جادویی (۱۳۶۹)
آثار تألیف شده ایرج کریمی
ترجمه
- شناخت سینما، لوییس جانتی، ترجمه ایرج کریمی، ۱۳۶۹، ناشر و طراح کتاب مسعود مهرابی بوده است.
- تولستوی و مرگ (نشر دف؛ تاریخ نخستین انتشار:۱۳۹۷)
- ده سال با هملت (نشر دف: ۱۳۹۳)
- برگمان و خدا در پرتو نور زم‍س‍ت‍ان‍ی (۱۳۷۹)
- روک‍و و ب‍رادران‍ش (۱۳۷۶)
- سینمای میکلوش یانچو (۱۳۶۹)
- شناخت سینما (۱۳۶۹)
تألیف
- آن تماشاگر (گزیده‌ای از نقدهای سینمایی ایرج کریمی کتاب پنجره؛ ۱۳۹۸)
- ملال جدول باز (رمان کوتاه/ نشر دف؛ ۱۳۹۸)
- زخم آبروی ماست (مجموعه اشعار، ۱۳۹۵)
- ادبیات از چشم سینما (۱۳۸۱)
- از خانه تا رودخانه: به یاد آذربایجان (نمایشنامه) (۱۳۷۹)
- نرگس برای شب‌بو (نمایشنامه) (۱۳۷۹)
- هوسی به نام قطار (رمان) (۱۳۷۹)
- م‍داد ق‍دی‍م‍ی (ف‍ی‍ل‍م‍ن‍ام‍ه) (۱۳۶۹)
- ع‍ب‍اس ک‍ی‍ارس‍ت‍م‍ی ف‍ی‍ل‍م‍س‍از رئ‍ال‍ی‍س‍ت (۱۳۶۵)