قلب
قلب، به انگلیسی heart، عضوی عضلانی است که با فعالیت آن به عنوان بخشی از سیستم گردش خون[۱]، خون به تمامی بافتها و اندامهای بدن پمپ میشود. این اندام در یک کیسه سروز[۲] دو لایه به نام پریکارد قرار دارد.
قلب به صورت هرم چهار ضلعی، شکل گرفته و به گونهای جهتگیری میشود که گویی هرم به یکی از اضلاع آن افتاده است؛ به طوری که پایه آن روبروی دیواره قفسه سینه خلفی و رأس آن به سمت دیواره قفسه سینه قدامی قرار دارند.
عروق بزرگی که از قلب سرچشمه میگیرند، به سر و گردن، قفسه سینه، شکم و اندامهای فوقانی و تحتانی به یک سری عروق کوچکتر میرسد.
محل قرارگیری قلب
محل قلب و معده به هم نزدیک است. معده درست زیر قلب قرار دارد و کمی به سمت چپ سینه متمایل است. بنابراین گاهی اوقات درد، التهاب یا زخم معده با مشکلات قلبی و عروقی اشتباه گرفته میشود. برای افتراق معده درد از درد قلب باید از آزمایشات تشخیصی دقیقی مانند آزمایش فاکتورهای خونی مرتبط با مشکلات قلبی یا روشهای تصویربرداری اختصاصی استفاده کرد.
قلب بین ریهها، در وسط قفسه سینه، پشت و کمی در سمت چپ استخوان سینه (جناغ) قرار دارد. خون را از طریق شبکه عروق و رگها که به سیستم گردش خون قلبی عروقی معروف است پمپاژ میکند و به اندامها، بافتها و سلولهای بدن میرساند.
آناتومی قلب
میانگین وزن قلب در مردان 31 تا 40 ساله، 289/6 گرم و در زنان همین بازه سنی، 274.7 گرم و در سنین 61 تا 70 سال، میانگین وزن قلب 345/9 گرم در مردان، و 285/1 گرم در زنان است.
طول، عرض و ضخامت قلب انسان به ترتیب حدود 12، 8/5 و 6 سانتیمتر هستند.
قلب دارای ۵ سطح است:
- سطح قاعدهای (Posterior)، سطح خلفی
- سطح دیافراگمی (Inferior)، سطح زیرین
- سطح استرونسوکال (Anterior)، سطح قدامی
- سطح ریوی راست
- سطح ریوی چپ
همچنین میتوان چهار حاشیه را برای قلب در نظر گرفت که عبارتند از:
- حاشیه سمت راست قسمت کوچکی از دهلیز راست است و بین ورید اجوف فوقانی و تحتانی امتداد دارد.
- حاشیه چپ توسط بطن چپ و دهانه چپ تشکیل میشود.
- حاشیه برتر در نمای قدامی هم توسط دهلیزها و هم از دهانههای آنها تشکیل میشود.
- حاشیه تحتانی با بطن راست مشخص میشود.
درون قلب به چهار اتاق تقسیم میشود که شامل دو دهلیز (Atrium) چپ و راست و دو بطن (Ventricle) چپ و راست است.
گردش خون در بدن توسط قلب
گردش خون سالم در بدن انسان از الگوی گردش بدنی، قلبی، ریوی، قلبی و بدنی تبعیت میکند. شرح مراحل مختلف این چرخه به صورت زیر است:
- از بدن تا قلب: دهلیز راست خون فاقد اکسیژن را از بزرگترین رگهای بدن ورید اجوف فوقانی و ورید اجوف تحتانی دریافت میکند و آن را از طریق دریچه سه لختی به بطن راست پمپ میکند.
- از قلب تا ریهها: بطن راست خون را از طریق دریچه ریوی به ریهها پمپ کرده و در آنجا غنی از اکسیژن میشود.
- از ریهها به قلب: دهلیز چپ خون اکسیژندار را از ریهها میگیرد و از طریق دریچه میترال به بطن چپ پمپ میکند.
- از قلب به بدن: بطن چپ نیز خون غنی از اکسیژن را از دریچه آئورت، به آئورت و بقیه اعضای بدن پمپ می کند.
منابع
- ↑ <دستگاه گردش خون در بدن انسان> برداشت شده در 1402/02/12
- ↑ <معنی سروز> برداشت شده در 1402/02/12